Dublin

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Most Ha'penny nad rzeką Liffey

Dublin (angielska wymowa: [dʌblɪn] lub [dʊblɪn]; irl. Baile Átha Cliath, wym. [bˠaʲlə a:hə klʲiəh]) – stolica i największe miasto Irlandii, położone w prowincji Leinster.

Szwa – w językoznawstwie, zwłaszcza w fonetyce i fonologii, określenie samogłoski średnio centralnej (zaokrąglonej lub niezaokrąglonej) znajdującej się w środku diagramu samogłoskowego, oznaczaną w międzynarodowym alfabecie fonetycznym symbolem ə lub inną samogłoską bliską tej pozycji. Dla przykładu w języku angielskim litera a w wyrazie about jest wymawiana przez szwę. W języku angielskim szwa występuje głównie w sylabach nieakcentowanych, ale w innych językach może pojawiać się częściej w sylabach akcentowanych. W polszczyźnie standardowej szwa nie występuje w ogóle. Można ją spotkać tylko w niektórych dialektach lokalnych. Ambasador – szef misji dyplomatycznej pierwszej klasy, reprezentujący państwo wysyłające wobec władz innego państwa lub organizacji międzynarodowej.

Miasto jest położone na wschodnim wybrzeżu Irlandii, nad Morzem Irlandzkim, u ujścia rzeki Liffey (irl. An Life) do Zatoki Dublińskiej. Rzeka dzieli miasto na dwie części o zdecydowanie odmiennym charakterze: Northside oraz nowocześniejszą i bardziej zamożną Southside. Dublin jest głównym ośrodkiem administracyjnym, kulturalnym, ekonomicznym i przemysłowym kraju. Miasto posiada port morski połączony kanałami z rzeką Shannon oraz port lotniczy Dublin. Miasto jest też ośrodkiem turystycznym.

Księga z Durrow (łac. Codex Durmachensis) – iluminowany pergaminowy manuskrypt pochodzący z II połowy VII wieku, zawierający łaciński przekład czterech Ewangelii. Stanowi najstarszy znany rękopiśmienny ewangeliarz z terenu Wysp Brytyjskich. Przekazuje dobre brzmienie tekstu Wulgaty, bliskie Kodeksowi Amiatyńskiemu, choć niektóre miejsca są zależne od przekładów starołacińskich.Irlandia – trzecia pod względem wielkości wyspa w Europie. Pod względem politycznym wyspa podzielona jest na dwie części: Irlandię i Irlandię Północną, która jest częścią Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

W 2010 roku historyczne centrum Dublinu zostało wpisane na irlandzką listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Irlandia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Nazwa[ | edytuj kod]

Angielska nazwa Dublin pochodzi z irlandzkiej nazwy Dúbh Linn oznaczającej „czarny staw”. Współczesna irlandzka nazwa to Baile Átha Cliath oznaczająca „miasto brodu z trzcinowymi płotami”.

Księga z Kells (ang. Book of Kells, irl. Leabhar Cheanannais), znana również pod nazwą Ewangeliarz z Kells lub Ewangeliarz świętego Kolumby – manuskrypt z około 800 roku, bogato iluminowany przez celtyckich mnichów, pochodzący prawdopodobnie z klasztoru na wyspie Iona założonego przez św. Kolumbę. Będąc jednym z najważniejszych zabytków chrześcijaństwa irlandzkiego i dzieł irlandzko-saskiej sztuki, stanowi również jeden z najpiękniejszych iluminowanych manuskryptów średniowiecznych, jakie zachowały się do naszych czasów. Z uwagi na wartość artystyczną i precyzję wykonania, mimo że niedokończony, rękopis ten uważany jest przez wielu specjalistów za jedno z najbardziej godnych uwagi zachowanych dzieł średniowiecznej sztuki religijnej.Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.

Kalendarium[ | edytuj kod]

Dublin w 1610 – reprint z 1896
  • ok. 140 – pierwsze wzmianki Ptolemeusza o osadnikach Eblana
  • 840 – norwescy wikingowie założyli osadę handlową na południowym brzegu rzeki Liffey
  • do XII w. – lokalny ośrodek królestwa wikingów
  • ok. 1028 – siedziba biskupa
  • 1170 – zdobyty przez Anglonormanów
  • 1171 – otrzymanie praw miejskich, główny ośrodek panowania angielskiego w Irlandii
  • 1279 – 1586 – częste miejsce obrad irlandzkiego parlamentu,
  • 1591 – królowa Elżbieta I przyznała statut nowemu uniwersytetowi Trinity College
  • 1613 – 1800 – siedziba parlamentu
  • 1797 i 1803 – antybrytyjskie powstania
  • od XVIII do początku XX wieku – główny ośrodek irlandzkiego ruchu niepodległościowego
  • 1916 – wybuch powstania wielkanocnego
  • 1920 – krwawa niedziela
  • 1922 – miejsce wybuchu wojny domowej
  • 31 maja 1941 – nalot niemiecki (mimo neutralności Irlandii)
    • Normanowie (st. nord. Norrmaen, ludzie północy) – określenie stosowane w zachodniej Europie dla określenia mieszkańców Skandynawii w okresie ich ekspansji handlowej i terytorialnej w VIII-XII wieku. Od IX wieku Normanowie na podbijanych terenach tworzyli nowe organizacje państwowe, np. Normandię czy Islandię.<|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>


    Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]




    Warto wiedzieć że... beta

    Biblioteka Narodowa Irlandii (ang.: National Library of Ireland, irl.: Leabharlann Náisiúnta na hÉireann) – centralna biblioteka irlandzka, podległa irlandzkiemu Ministerstwu Sztuki, Sportu i Turystyki. Biblioteka znajduje się w Dublinie, w budynku zaprojektowanym przez Thomasa Newenhama Deane.
    Powstanie wielkanocne (irl. Éirí Amach na Cásca, ang. Easter Rising) – powstanie, które wybuchło w stolicy Irlandii, Dublinie, 24 kwietnia 1916 roku.
    Lista światowego dziedzictwa (ang. World Heritage List; fr. Liste du patrimoine mondial) – lista obiektów objętych szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO, filii ONZ, ze względu na ich unikatową wartość kulturową bądź przyrodniczą dla ludzkości. Lista obejmuje (w czerwcu 2013) 981 obiektów w 160 krajach, w tym 759 obiektów dziedzictwa kulturowego (K), 193 przyrodniczego (P) i 29 mieszanych (K, P). O wpisaniu danego obiektu na listę decyduje Komitet Światowego Dziedzictwa w trakcie corocznej sesji, począwszy od 1977 r. Nominacje zgłaszane są przez poszczególne kraje. Jeżeli wniosek o wpisanie danego miejsca na listę nie zostanie uwzględniony, może być złożony ponownie.
    Dublin (irl. Contae Átha Cliath) – historyczne i tradycyjne hrabstwo Irlandii, obejmujące stolicę Irlandii – Dublin oraz administracyjne hrabstwa: Dún Laoghaire-Rathdown, Fingal i Dublin Południowy.
    Spółgłoska szczelinowa krtaniowa bezdźwięczna - rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczana jest symbolem: [h]
    Leinster House (irl.: Teach Laighean) – budynek w Dublinie, od 1922 roku będący siedzibą irlandzkiego parlamentu Oireachtas. Pierwotnie budynek był pałacem książąt Leinster.
    Michelangelo Merisi da Caravaggio (ur. 29 września 1571, zm. 18 lipca 1610) – włoski malarz działający w latach 1593–1610 w Rzymie, Neapolu, na Malcie i Sycylii. Był reformatorem malarstwa europejskiego na przełomie XVI i XVII wieku. W swoich obrazach wyrzekł się piękna ludzkiego ciała, idealizowanego przez malarzy renesansowych. W celu ukazania realizmu wprowadził do swych dzieł ostry światłocień. Malowidła Caravaggia cechuje połączenie fizycznej formy i psychologicznej treści. Jego styl stał się wzorem dla malarzy epoki baroku. Caravaggio był zapomniany w wiekach XVIII i XIX, został na nowo odkryty dopiero w XX stuleciu. Obecnie jest uznawany za pierwszego wielkiego artystę barokowego.

    Reklama