Definicja

Definicja (z łac. definitio; od czas. definire: de + finire, „do końca, granicy”; od finis: granica, koniec) – wypowiedź o określonej budowie, w której informuje się o znaczeniu pewnego wyrażenia przez wskazanie innego wyrażenia oddającego sens sformułowania.

Władysław Tatarkiewicz (ur. 3 kwietnia 1886 w Warszawie, zm. 4 kwietnia 1980 tamże) – filozof i historyk filozofii, estetyk i etyk, historyk sztuki, członek Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk.Okrąg – brzeg koła; zbiór wszystkich punktów płaszczyzny euklidesowej odległych od ustalonego punktu, nazywanego środkiem, o zadaną odległość, nazywaną promieniem.

Za zakres nazwy „definicja” uważa się sumę zakresów wszystkich nazw, które można utworzyć ze słowa „definicja” wzbogaconego następującym po nim przymiotnikiem (np. kontekstowa, równościowa, cząstkowa, w stylizacji przedmiotowej, w stylizacji językowej).

Definicja jest narzędziem, które:

Nauka – autonomiczna część kultury służąca wyjaśnieniu funkcjonowania świata, w którym żyje człowiek. Nauka jest budowana i rozwijana wyłącznie za pomocą tzw. metody naukowej lub metod naukowych nazywanych też paradygmatami nauki poprzez działalność badawczą prowadzącą do publikowania wyników naukowych dociekań. Proces publikowania i wielokrotne powtarzanie badań w celu weryfikacji ich wyników prowadzi do powstania wiedzy naukowej. Zarówno ta wiedza jak i sposoby jej gromadzenia określane są razem jako nauka.Czas – skalarna (w klasycznym ujęciu) wielkość fizyczna określająca kolejność zdarzeń oraz odstępy między zdarzeniami zachodzącymi w tym samym miejscu. Pojęcie to było również przedmiotem rozważań filozoficznych.

wzbogaca język o nowe zwroty

chroni wypowiedzi przed wieloznacznością

uściśla znaczenia wyrazów i zwrotów

pogłębia rozumienie wyrazów i zwrotów.

Spis treści

1 Budowa definicji

2 Definicja realna i definicja nominalna

3 Definicja równościowa i definicja cząstkowa

4 Definicje równościowe

4.1 Podstawowe podziały definicji równościowych

4.1.1 Definicja w stylizacji przedmiotowej i definicja w stylizacji językowej

4.1.2 Definicja wyraźna i definicja kontekstowa

4.1.3 Definicja sprawozdawcza i definicja projektująca

4.1.4 Definicja tylko podająca znaczenie i definicja określająca znaczenie

4.1.4.1 Definicja określająca znaczenie: analityczna i syntetyczna

4.2 Podstawowe błędy w definiowaniu (Definicje równościowe)

4.2.1 Definicje fałszywe

4.2.1.1 Definicja za wąska

4.2.1.2 Definicja za szeroka

4.2.1.3 Definicja, której człony krzyżują się zakresowo

4.2.1.4 Definicja zawierająca błąd przesunięcia kategorialnego

4.2.2 Definicje nieinformujące

4.2.2.1 Definicja zawierająca błąd ignotum per ignotum

4.2.2.2 Definicja myląca

4.2.2.3 Definicja tautologiczna

4.2.2.3.1 Definicja zawierająca błąd idem per idem

4.2.2.3.2 Definicja zawierająca błąd circulus in definiendo

5 Definicje cząstkowe

5.1 Podstawowe odmiany definicji cząstkowej

5.1.1 Definicja ostensywna (deiktyczna)

5.1.2 Definiowanie poprzez rodziny znaczeniowe

5.1.2.1 Metoda przykładów paradygmatycznych Wittgensteina

5.1.2.2 Definicja alternatywna Tatarkiewicza

5.1.3 Zdania warunkowe

5.1.3.1 Definicja redukcyjna

5.1.3.2 Definicja operacyjna

6 Zobacz też

7 Bibliografia

8 Linki zewnętrzne

Budowa definicji

Biorąc za przykład następującą definicję:

Desygnat – każdy konkretny obiekt pasujący do nazwy, lub ściślej – każda rzecz oznaczana przez dany wyraz, pojęcie lub znak. Na przykład desygnatem słowa "pies" jest obiekt, o którym można zgodnie z prawdą powiedzieć, że jest psem.Wieloznaczność wypowiedzi jest to nazwa klasy błędów logiczno-językowych, która podzielona może być następująco: na wieloznaczność potencjalną (która sama w sobie błędem nie jest) i na wieloznaczność aktualną (wieloznaczność właściwą), którą tworzą podklasy: wieloznaczności kontekstu (gł. amfibologia, wieloznaczność spowodowana wadliwym użyciem wyrażenia potencjalnie wieloznacznego, niedopowiedzenie) i wieloznaczności w kontekście (gł. ekwiwokacja).

Okrąg to zbiór wszystkich punktów na danej płaszczyźnie oddalonych o daną odległość od danego punktu

można zauważyć, że wszystkie definicje równościowe i niektóre cząstkowe zawierają następujące elementy:

1. definiendum – wyrażenie definiowane, a więc to, co ma być zdefiniowane. W podanym przykładzie: pojęcie „okrąg”
2. definiens – wyrażenie definiujące, a więc wyrażenie, za pomocą którego definicja informuje o znaczeniu wyrażenia definiowanego. W podanym przykładzie: wyrażenie „zbiór wszystkich punktów na danej płaszczyźnie oddalonych o daną odległość od danego punktu”
3. łącznik definicyjny (spójka definicyjna) – definicyjny znak równości: „jest”, „to”, „oznacza”, „jest to” i tym podobne albo myślnik (półpauza lub pauza).

Definicja realna i definicja nominalna

Definicja realna

Jednoznaczna albo niejednoznaczna charakterystyka jakiegoś pojęcia, którą można wypowiedzieć w dowolnym języku – na przykład Bursztyn jest to żywica skamieniała.

Wyrażenie, znak językowy, symbol językowy − szczególnie istotny dla logiki i kultury zbiór znaków, mianowicie takie znaki, które mają charakter językowy: jako wyrażenia proste przynależą do słownika jakiegoś (naturalnego czy też formalnego) języka lub skonstruowane są z wyrażeń prostych tego języka zgodnie z jego regułami syntaktycznymi.Droga w fizyce – długość odcinka toru (krzywej lub prostej), jaką pokonuje wybrany punkt ciała lub punkt materialny podczas swojego ruchu. Droga nie oznacza odległości pomiędzy dwoma punktami wyznaczającymi początek i koniec ruchu. Liczy się ją wzdłuż toru ruchu, czyli po krzywej, po której porusza się ciało.

Istotną cechą budowy takiej definicji jest forma łącznika definicyjnego. Ma on postać wyrażenia „jest to”, „to tyle, co” lub innego odsyłającego do cech danego przedmiotu. Definicja nominalna

Wypowiedź informująca o znaczeniu danego wyrażenia w danym języku – na przykład Słowo „bursztyn” znaczy tyle, co „żywica skamieniała”.

Kazimierz Ajdukiewicz (ur. 12 grudnia 1890 w Tarnopolu, zm. 12 kwietnia 1963 w Warszawie) – polski filozof i logik, reprezentant szkoły lwowsko-warszawskiej, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Uniwersytetu Warszawskiego, członek Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności.Stanford Encyclopedia of Philosophy (SEP) jest ogólnie dostępną encyklopedią internetową filozofii opracowaną przez Stanford University. Każde hasło jest opracowane przez eksperta z danej dziedziny. Są wśród nich profesorzy z 65 ośrodków akademickich z całego świata. Autorzy zgodzili się na publikację on-line, ale zachowali prawa autorskie do poszczególnych artykułów. SEP ma 1260 haseł (stan na 20 stycznia 2011). Mimo, że jest to encyklopedia internetowa, zachowano standardy typowe dla tradycyjnych akademickich opracowań, aby zapewnić jakość publikacji (autorzy-specjaliści, recenzje wewnętrzne).

Istotną cechą budowy takiej definicji jest forma łącznika definicyjnego. Ma on postać wyrażenia „znaczy tyle, co” lub „należy rozumieć jako” lub innego odsyłającego do znaczenia słowa w danym języku. UWAGA

Należy zauważyć, że wypowiedzenie definicji realnej danego przedmiotu informuje o znaczeniu słowa oznaczającego ten przedmiot w języku, do którego ta wypowiedź należy, a więc jest w tym języku definicją nominalną tego słowa. Przytoczona wyżej definicja realna bursztynu jest w języku polskim definicją nominalną słowa „bursztyn” – można powiedzieć, że podając cechy charakterystyczne pojęcia jednocześnie informuje o znaczeniu słowa w języku polskim.

Konotacja – wprowadzone przez J.S.Milla bardziej techniczne określenie zwrotu "znaczenie nazwy". Treść charakterystyczna nazwy N (ogół cech charakterystyczny dla zakresu nazwy N, taki, że przysługuje wszystkim desygnatom tej nazwy i tylko im) stanowi konotację nazwy N (treść językową) wtedy i tylko wtedy, gdy, dowolna osoba O, znająca i stosująca konwencje języka J, do którego należy rozpatrywana nazwa N, poinformowana o tym, że jakiś przedmiot p ma wszystkie cechy zawarte w treści nazwy N, może poprawnie rozstrzygnąć, czy dany przedmiot p jest desygnatem nazwy N. Znaczenie nazwy, najogólniej rzecz biorąc, jest to sposób posługiwania się tą nazwą przez ludzi. Adam Bernard Mickiewicz herbu Poraj (ur. 24 grudnia 1798 w Zaosiu lub Nowogródku, zm. 26 listopada 1855 w Konstantynopolu) – polski poeta, działacz i publicysta polityczny, wolnomularz. Obok Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego uważany za największego poetę polskiego romantyzmu (grono tzw. Trzech Wieszczów) oraz literatury polskiej w ogóle, a nawet za jednego z największych na skalę europejską. Określany też przez innych, jako poeta przeobrażeń oraz bard słowiański. Członek i założyciel Towarzystwa Filomatycznego, mesjanista związany z Kołem Sprawy Bożej Andrzeja Towiańskiego. Jeden z najwybitniejszych twórców dramatu romantycznego w Polsce, zarówno w ojczyźnie, jak i w zachodniej Europie porównywany do Byrona i Goethego. W okresie pobytu w Paryżu był wykładowcą literatury słowiańskiej w Collège de France. Znany przede wszystkim jako autor ballad, powieści poetyckich, dramatu Dziady oraz epopei narodowej Pan Tadeusz uznawanej za ostatni wielki epos kultury szlacheckiej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Podstrony: 1 [2] [3] [4]