Dawca narządów, dawca organów lub ogólnie dawca – żywy człowiek albo zwłoki ludzkie, od których pobiera się komórki, tkanki lub narządy.
Dawca żywy[]
Od dawcy żywego dozwolone jest pobranie narządów w celach przeszczepienia ich innej osobie. Ten typ dawstwa odbywa się najczęściej w obrębie najbliższej rodziny dawcy. Przeszczepienie narządu osobie niespokrewnionej wymaga zgody sądu rejonowego, chyba że pobrany ma zostać szpik kostny lub inne regenerujące się komórki lub tkanki. Najczęściej transplantowane są krew, szpik kostny, nerki, płaty wątroby.
Tkanka (łac. textum, l. m. textus; gr. histos – utkanie, tkanka) – zespół komórek (wraz z istotą międzykomórkową) o podobnej budowie, określonych czynnościach, podobnym pochodzeniu, przemianie materii i przystosowanych do wykonywania określonej funkcji na rzecz całego organizmu. Tkanki są elementami składowymi narządów i ich układów. Dział biologii zajmujący się tkankami to histologia.Neurologia – dziedzina medycyny zajmująca się schorzeniami obwodowego układu nerwowego i ośrodkowego układu nerwowego. Neurologia i psychiatria są dziedzinami pokrewnymi, a niektóre choroby są domeną zarówno neurologa jak i psychiatry. Neurologia zajmuje się głównie schorzeniami, których podłożem jest proces uszkadzający układ nerwowy, a psychiatria z kolei zajmuje się głównie chorobami, których podłożem jest biochemiczne zaburzenie funkcjonowania mózgu jako całości.
Dawca zmarły[]
Od dawcy zmarłego dozwolone jest pobranie narządów w celach diagnostycznych, leczniczych, naukowych i dydaktycznych. W Polsce pobranie narządu w celu przeszczepienia można przeprowadzić pod warunkiem, że osoba zmarła za życia nie wyraziła sprzeciwu. Sprzeciw wyraża się poprzez jeden z następujących sposobów:
Kask (fr. casque) - rodzaj ochronnego nakrycia głowy, używanego przez osoby uprawiające sport oraz wiele grup zawodowych i w zależności od tego różniących się budową.Rodzina – w socjologii rozumiana jako grupa społeczna lub instytucja społeczna. Rodzina, zdaniem socjologów i najprostszych jej definicji, to najważniejsza, podstawowa grupa społeczna, na której opiera się całe społeczeństwo.
rejestrację w centralnym rejestrze sprzeciwów, prowadzony przez Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji "Poltransplant"
pisemnego oświadczenia opatrzonego własnoręcznym podpisem
ustnego oświadczenia, pisemnie potwierdzonego przez dwóch świadków
Cofnięcie sprzeciwu odbywa się w podobny sposób jak jego wyrażenie i może nastąpić w dowolnym momencie.
Polska, Rzeczpospolita Polska – państwo unitarne w Europie Środkowej, położone między Morzem Bałtyckim na północy a Sudetami i Karpatami na południu, w dorzeczu Wisły i Odry. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 679 km², co daje jej 70. miejsce na świecie i dziewiąte w Europie. Zamieszkana przez ponad 38,5 miliona ludzi, zajmuje pod względem liczby ludności 34. miejsce na świecie, a szóste w Unii Europejskiej.Motocykl – jedno- lub dwuśladowy mechaniczny pojazd drogowy bez nadwozia, posiadający dwa (lub więcej) koła jezdne, wyposażony w silnik spalinowy o masie własnej do 400 kg i o pojemności powyżej 50 cm³ (do II wojny światowej – powyżej 100 cm³), przeznaczony do przewozu jednej lub dwóch osób (niekiedy trzech, w przypadku zainstalowania wózka bocznego, tzw. kosza).
Aby narządy można było przeszczepić nie może dojść do rozpoczęcia procesów gnilnych, podczas których dochodzi do powstania toksyn zabójczych dla organizmu biorcy. Pobranie następuje nie wcześniej niż w momencie stwierdzenia śmierci mózgu, która jest tożsama ze śmiercią człowieka jako całości, choć czynność serca i wentylacja płuc może nadal być sztucznie podtrzymywana. Trwałe nieodwracalne ustanie czynności mózgu stwierdza jednomyślnie komisja złożona z trzech lekarzy, posiadających specjalizację, w tym co najmniej jednego specjalisty w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii oraz jednego specjalisty w dziedzinie neurologii lub neurochirurgii. Śmierć mózgu często jest mylnie pojmowana jako śmierć kliniczna. Pobrania narządów można również dokonać po stwierdzeniu nieodwracalnego zatrzymania krążenia.
Krew (łac. sanguis, stgr. αἷμα, haima) – płyn ustrojowy, który za pośrednictwem układu krążenia pełni funkcję transportową oraz zapewnia komunikację pomiędzy poszczególnymi układami organizmu. Krew jest płynną tkanką łączną, krążącą w naczyniach krwionośnych (układ krwionośny zamknięty) lub w jamie ciała (układ krwionośny otwarty). W szerokiej definicji obejmuje krew obwodową i tkankę krwiotwórczą, a w wąskiej tylko tę pierwszą. Jako jedyna (wraz z limfą) występuje w stanie płynnym. Dziedzina medycyny zajmująca się krwią to hematologia.Neurochirurgia, chirurgia układu nerwowego – dziedzina medycyny zajmująca się diagnostyką i leczeniem operacyjnym niektórych chorób układu nerwowego.
Handel organami[]
Obok transplantologii medycznej istnieje również zjawisko handlu organami połączone z kryminalnymi aktami pobierania organów ludziom żywym.
Mowa potoczna[]
Wypadek drogowy z udziałem motocykla
W języku potocznym fraza dawca organów utarła się jako określenie motocyklistów. Prawdopodobna jej geneza wywodzi się z okresu sprzed wprowadzenia obowiązku jazdy w kasku. Wtedy niewielki wypadek drogowy mógł doprowadzić do uszkodzenia czaszki i w efekcie do nieodwracalnego ustania czynności mózgu przy nienaruszeniu pozostałych organów. Obecnie, kiedy motocykle potrafią rozwijać wyższe prędkości, efektem wypadku częściej są rozległe obrażenia, w tym obrażenia wewnętrzne, co dyskwalifikuje organy do transplantacji.
Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji „Poltransplant” – państwowa jednostka budżetowa podlegająca Ministrowi Zdrowia, z siedzibą w Warszawie. Główne zadania Centrum definiuje art. 38 ust. 3 Ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów z dnia 1 lipca 2005 r. znowelizowanej w 2009 r. Poltransplant działa na podstawie Zarządzenia Ministra Zdrowia z dn. 2 lipca 2010 r. (Dz. Urz. Ministra Zdrowia z 21 lipca 2010 Nr 9 poz. 58) .Nerka (łac. ren gr. nefros) – narząd stanowiący najistotniejszą część układu wydalniczego większości zwierząt (głównie stałocieplnych). Nerki są narządem parzystym, którego kształt przypomina ziarno fasoli, są koloru czerwonobrązowego (wskutek dużej zawartości krwi).
Zobacz też[]
stan wegetatywny
Poltransplant
Przypisy
Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć medycznych i pokrewnych w Wikipedii.
Anestezjologia - jedna ze specjalności lekarskich zajmująca się przygotowaniem chorego do operacji, przeprowadzaniem i kontrolą znieczulenia. Ponadto w domenie anestezjologów leży prowadzenie oddziałów intensywnej terapii, oddziałów ratunkowych, sal wybudzeń jak również terapia bólu. Anestezjolog jest lekarzem szczególnie dobrze przygotowanym do prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Anestezjolodzy (zwłaszcza w Polsce) często stanowią obsadę karetek reanimacyjnych (obecnie karetek specjalistycznych) (tzw. karetek R teraz karetek S - ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym)Stan wegetatywny - występuje u pacjenta, który jest przytomny, ale pozbawiony świadomości. Rdzeń przedłużony funkcjonuje prawidłowo, tzn. zachowane są reakcje odruchowe (np.: reakcje obronne, postawy ciała, regulacja temperatury, krążenie, chory samodzielnie oddycha, trawi podane mu pokarmy). Pacjent nie kontaktuje się jednak ze światem rzeczywistym. Stan ten spowodowany jest uszkodzeniem półkul mózgowych, zapewniających człowiekowi świadomość siebie, otoczenia i kojarzenie. Mózg części osób w tym stanie może reagować na bodźce zewnętrzne w sposób wykrywalny za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego.
Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć medycznych i pokrewnych w Wikipedii.