Czechy, Republika Czeska (czes. Česko, Česká republika) – państwo śródlądowe w Europie Środkowej. Od północnego wschodu graniczy z Polską, od zachodu i północnego zachodu z Niemcami, od południa z Austrią, a od południowego wschodu ze Słowacją. Stolicą i największym miastem Czech jest Praga. Kraj składa się z trzech historycznych krain – Czech właściwych, Moraw i czeskiej części Śląska. Na powierzchni 78 866 km² żyje ponad 10,5 mln osób, z czego 94% to Czesi. Państwo czeskie dzieli się na czternaście krajów. Czechy są republiką parlamentarną, demokratycznym państwem prawa o liberalnym systemie rządów, opartym na swobodnej rywalizacji partii i ruchów politycznych. Głową państwa jest prezydent. Naczelnym organem władzy ustawodawczej jest parlament z Izbą Poselską i Senatem, władzy wykonawczej rząd z czternastoma ministerstwami, a władzy sądowniczej Sąd Konstytucyjny i Sąd Najwyższy. Czechy są członkiem wielu organizacji międzynarodowych, m.in. ONZ, Unii Europejskiej, NATO, strefy Schengen, Rady Europy, OECD i Grupy Wyszehradzkiej.
Klínovec (niem. Keilberg), 1244 m n.p.m. – góra w północno-zachodnich Czechach w pobliżu granicy z Niemcami, najwyższy szczyt Rudaw, na północ od Karlowych Warów. Popularny ośrodek turystyczny i narciarski. Na szczycie znajduje się hotel (obecnie nieczynny) z 24-metrową wieżą widokową oraz 80-metrowa wieża telekomunikacyjna. Z Jáchymowa wiedzie na szczyt krzesełkowa kolej linowa.Naturalizm - prąd literacki, który powstał we Francji w XIX wieku i rozprzestrzenił się na inne kraje Europy, pojawił się także w Stanach Zjednoczonych. Powieści naturalistyczne nosiły znamiona dokumentalizmu (o estetyce skrajnie mimetycznej) - były fotograficznym opisem rzeczywistości. Fikcja literacka została ograniczona na rzecz przekazania problematyki społecznej. Wprowadzono także nowe typy bohaterów - ludzi pochodzących z najniższych warstw społecznych (miejska biedota, chłopstwo), a nawet z marginesu. Tematem utworów stały się zaś sprawy związane z ich codzienną egzystencją. Akcentowano niesprawiedliwość społeczną i powszechny wyzysk.
Według Banku Światowego Czechy należą do 31 najbogatszych krajów świata pod względem dochodów per capita. Procent mieszkańców Czech żyjących poniżej progu ubóstwa jest znikomy. Czechy wykazują stosunkowo niewielki stopień nierówności w dochodach pomiędzy najbogatszymi i najbiedniejszymi obywatelami oraz stosunkowo zrównoważoną redystrybucję majątku. Bezrobocie jest od dłuższego czasu na niskim poziomie, znacznie poniżej średniej krajów rozwiniętych. W indeksie śladu ekologicznego Czechy są w porównaniu do pozostałych krajów rozwiniętych znacznie mniejszym dłużnikiem ekologicznym. Według Indeksu Transparency International z 2015 r. Czechy zajmują 10. miejsce wśród najbardziej skorumpowanych krajów w UE.
Osvobozené divadlo (Teatr Wyzwolony) – awangardowa scena teatralna w Pradze, założona w roku 1926 przez grupę artystyczną Devětsil.Ostrawa (czes.: Ostrava, niem.: Ostrau) – miasto w Czechach na granicy Śląska Cieszyńskiego, Śląska Opawskiego i Moraw, u ujścia do Odry dwóch rzek: Opawy i Ostrawicy. Miasto leży przy północnym wejściu Bramy Morawskiej.
Odra (czes. i dł. Odra, niem. Oder, gł. Wodra, łac. starożytna Viadua, Suevus, łac. średniowiecza Oddera (w Dagome iudex), Odera; łac. renesansowa Viadrus (od 1543)) – rzeka w Europie Środkowej, w zlewisku Morza Bałtyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod względem całkowitej długości jest drugą (po Wiśle) rzeką Polski. Biorąc pod uwagę tylko jej część w granicach Polski jest trzecią rzeką pod względem długości (po jej dopływie Warcie).Język staro-cerkiewno-słowiański, język s-c-s, język scs, język starobułgarski (scs. Ѩзыкъ словѣньскъ, Językŭ slověnĭskŭ) – najstarszy literacki język słowiański, formujący się od połowy IX wieku i oparty głównie na słowiańskich gwarach Sołunia (dzisiejsze Saloniki). Język s-c-s stał się podstawą literacką języków: bułgarskiego, rosyjskiego, serbsko-chorwackiego w różnych redakcjach. Najbliżej spokrewniony jest ze współczesnym językiem bułgarskim i macedońskim, jakkolwiek literackie postaci tych języków oparte są na innych dialektach i cechują się innymi zasadami gramatycznymi, wynikającymi z przynależności do bałkańskiej ligi językowej.
Pochodzenie nazwy kraju[]
Osobny artykuł: Czechy (nazwa).Nazwa Czechy (czes. Čechy) pojawia się po raz pierwszy w źródłach pisanych w IX wieku. W 1777 roku pojawia się młodsza nazwa Česko, będąca wynikiem procesów słowotwórczych zachodzących wówczas w języku czeskim. Po 1993 roku przyjęło się używać nazwę Čechy jako określenie Czech właściwych, podczas gdy Česko miało oznaczać cały kraj, łącznie z Morawami i tzw. Śląskiem Czeskim. Podział ten jest czysto umowny i nie jest ściśle przestrzegany. Szczególne kontrowersje nazwa kraju wywołuje na Morawach, ze względu na poczucie odrębności etnicznej części Morawian, i wcześniejsze próby ustanowienia nazwy kraju jako Republiki Czeskomorawskiej.
Królestwo Prus (niem. Königreich Preußen) – oficjalny tytuł państwa prusko-brandenburskiego po 1701, wraz z pozostałymi domenami dynastii Hohenzollernów w latach 1701-1918, od 1871 wchodzące w skład Cesarstwa Niemieckiego. Terytorium Królestwa Prus obejmowało dwie trzecie całego obszaru Cesarstwa Niemieckiego.Karel Teige (ur. 13 grudnia 1900 w Pradze, zm. 1 października 1951 w Pradze) - czeski pisarz, publicysta, fotograf. Był czeskim krytykiem sztuki i literatury. Czołowa postać awangardy międzywojennej, współtwórca manifestów poetyzmu, przywódca surrealistów.
Współcześni językoznawcy łączą nazwę Czechy z rdzeniem čel-, w którym miało dojść do ekspresyjnej zamiany l w chь. Rdzeń ten występuje również w wielu innych słowach, np. čeleď (czeladź) i člověk (człowiek). Liczne przykłady w językach słowiańskich pozwalają przypuszczać, że nazwa utworzona z rdzenia čel- i hipokorystycznego morfemu -chь miała pierwotnie oznaczać „członka rodu, ziomka” lub nawet „człowieka”. Nazwą tą posługiwało się jedno lub więcej plemion słowiańskich zamieszkujących w okresie średniowiecza Kotlinę Czeską.
Walka klas – pojęcie utworzone przez François Guizota, francuskiego polityka XIX wieku, zaadaptowane przez Karola Marksa.Anarchistyczni Burzyciele, także: Pokolenie Burzycieli (cz. Anarchističtí Buřiči, Generace Buřičů) – skupiona wokół Stanislava Kostki Neumanna oraz czasopisma "Nový kult" grupa czeskich poetów, funkcjonująca na przełomie XIX i XX wieku w Pradze. Twórców należących do grupy łączyła przede wszystkim ideologia anarchizmu, społeczny radykalizm, lewicowość, zwalczanie mieszczaństwa, antyklerykalizm, antymilitaryzm oraz pacyfizm. W zakresie poezji nie sformułowali jednolitego programu literackiego.
Łacińska nazwa Czech – Bohemia (Boiohaemum), pochodzi od nazwy celtyckiego plemienia Bojów, którzy zamieszkiwali Kotlinę Czeską w okresie starożytnym. Od nazwy łacińskiej pochodzi także niemiecka nazwa kraju Böhmen i francuska Bohême. Stąd też bohema, w znaczeniu cyganeria artystyczna.
Brno (niem. Brünn, łac. Bruna, dawna nazwa polska Berno) – miasto statutarne na Morawach w Czechach, położone w południowo-wschodniej części kraju u zbiegu rzek Svratki i Svitavy. Drugie co do wielkości miasto Czech, największe miasto Moraw, stolica kraju południowomorawskiego i okręgu terytorialnego kraj południowomorawski.Język rosyjski (ros. русский язык, russkij jazyk; dawniej też: język wielkoruski) – język należący do grupy języków wschodniosłowiańskich, posługuje się nim jako pierwszym językiem około 145 mln ludzi, ogółem (według różnych źródeł) 250-300 mln. Jest językiem urzędowym w Rosji, Kirgistanie i na Białorusi, natomiast w Kazachstanie jest językiem oficjalnym oraz jest jednym z pięciu języków oficjalnych a jednocześnie jednym z sześciu języków konferencyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych. Posługuje się pismem zwanym grażdanką, graficzną odmianą cyrylicy powstałą na skutek jej upraszczania.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6]
Warto wiedzieć że... beta
Stagnacja gospodarcza – stan gospodarki, w którym, w dłuższym okresie, rozmiary produkcji, dochody podmiotów gospodarczych, nakłady inwestycyjne i obroty handlowe utrzymują się na względnie stałym, zwykle stosunkowo niskim poziomie, czemu towarzyszy przeważnie wysoki poziom bezrobocia. Stagnacja może dotyczyć całosci gospodarki, jak i jednego wskaźnika (np. inwestycji, eksportu, popytu, konsumpcji).
Osobłoga (też Osa, dawniej Ossobłoka, czes. Osoblaha, niem. Hotzenplotz, przez Austriaków nazywana Ossą) - rzeka w Czechach i Polsce, lewy dopływ Odry.
Przemysł Ottokar I (czes. Přemysl Otakar I.; ur. ok. 1155, zm. 15 grudnia 1230 w Pradze) – książę Czech w latach 1192-1193 i 1197-1198, król w latach 1198-1230 z dynastii Przemyślidów. Syn króla Czech Władysława II Przemyślidy i Judyty, córki landgrafa Turyngii Ludwika I.
Europa Środkowa – region położony pomiędzy różnie definiowanymi Europą Zachodnią i Europą Wschodnią. Europa Północna, Południowa i Południowo-Wschodnia również wpływają na zakres tego pojęcia, w zależności od ujęcia ich granic. Pojęcie rozumiane jest różnie w zależności od okresu historycznego.
Pasterstwo – rodzaj hodowli stadnych zwierząt domowych, prowadzonej na obszarach nienadających się do uprawy roli, ale będących w stanie wyżywić stada zwierząt, np. góry, stepy, tundra.
Rekatolicyzacja (z łac. "re" ponownie) – ruch religijno-społeczny podejmowany w celu ponownego wprowadzanie wyznania katolickiego wśród społeczności innowierczej na terenach, gdzie wcześniej obowiązywał katolicyzm.
Inwestytura (łac. przyobleczenie, ubranie) – nadawanie dóbr seniora wasalowi, przy zachowaniu ceremoniału i zasad prawa lennego.
