Czaplowate (Ardeidae) – rodzina ptaków z rzędu pelikanowych (Pelecaniformes). Do 2008 roku czaplowate umieszczane były w rzędzie bocianowych, lecz badania genetyczne zasugerowały, że rodzina ta jest bliżej spokrewniona z pelikanowymi.
Zasięg występowania[ | edytuj kod]
Rodzina obejmuje gatunki zamieszkujące niemal cały świat, choć z przewagą strefy klimatów ciepłych.
Johann Friedrich Gmelin (ur. 8 sierpnia 1748, zm. 1 listopada 1804) – niemiecki botanik, entomolog i naturalista. W 1788 wydał uzupełnioną przez siebie 13 edycję Systema Naturae Linneusza. Nadał łacińskie nazwy wielu gatunkom, m.in. guźcowi i rybitwie krótkodziobej. Na cześć Gmelina nazwano jeden z gatunków bylicy Artemisia gmelinii.Rakojad (Cochlearius cochlearius) – gatunek dużego ptaka brodzącego z rodziny czaplowatych (Ardeidae), zamieszkujący Amerykę Południową i Środkową, od Meksyku po Peru i Brazylię.
Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:
zróżnicowane rozmiary (długość od 30 do 150 cm);
smukła sylwetka;
długi prosty dziób;
długie nogi;
w locie esowato zgięta szyja;
długie 4 palce, przy środkowym szczątkowe błony pławne;
brak wyraźnie zaznaczonego dymorfizmu płciowego, za to stwierdza się u niektórych gatunków polimorfizm;
w upierzeniu występują pióra pudrowe;
w upierzeniu przeważa kolor biały, niebieskawy, szary, żółty, zielonkawy lub czerwonawy.
Zamieszkują one środowiska błotne i brzegi wód, a gniazda zazwyczaj zakładają na drzewach, w koloniach. Czaplowate żywią się głównie rybami oraz innymi drobnymi zwierzętami wodnymi. Wiele gatunków czaplowatych odbywa zrytualizowane toki. Znoszą zazwyczaj 3 do 7 jaj, które są wysiadywane przez oboje rodziców. Pisklęta są gniazdownikami.
Edward Blyth (ur. 23 grudnia 1810 w Londynie, zm. 27 grudnia 1873) – angielski zoolog i chemik, jeden z pionierów indyjskiej zoologii.Friedrich Boie (ur. 4 czerwca 1789 w Meldorfie, zm. 3 marca 1870 w Kilonii) – niemiecki prawnik, ornitolog i entomolog.
Do rodziny należą następujące rodzaje:
Zonerodius Salvadori, 1882 – jedynym przedstawicielem jest Zonerodius heliosylus (Lesson & Garnot, 1828) – tygryska papuaska
Tigriornis Sharpe, 1895 – jedynym przedstawicielem jest Tigriornis leucolopha (Jardine, 1846) – tygryska białoczuba
Tigrisoma Swainson, 1827
Agamia Reichenbach, 1853 – jedynym przedstawicielem jest Agamia agami (J.F. Gmelin, 1789) – agamia
Cochlearius Brisson, 1760 – jedynym przedstawicielem jest Cochlearius cochlearius (Linnaeus, 1766) – rakojad
Zebrilus Bonaparte, 1855 – jedynym przedstawicielem jest Zebrilus undulatus (J.F. Gmelin, 1789) – bącznik
Botaurus Stephens, 1819
Ixobrychus Billberg, 1828
Gorsachius Bonaparte, 1855
Nycticorax T. Forster, 1817
Nyctanassa Stejneger, 1887
Butorides Blyth, 1852
Ardeola Boie, 1822
Bubulcus Bonaparte, 1855 – jedynym przedstawicielem jest Bubulcus ibis (Linnaeus, 1758) – czapla złotawa
Ardea Linnaeus, 1758
Syrigma Ridgway, 1878 – jedynym przedstawicielem jest Syrigma sibilatrix (Temminck, 1824) – czapla gwiżdżąca
Pilherodius Reichenbach, 1853 – jedynym przedstawicielem jest Pilherodius pileatus (Boddaert, 1783) – czapla modrolica
Egretta T. Forster, 1817
- Ardeidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ardeidae Leach, 1820 - czaplowate - Herons (Wersja: 2016-03-19). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-19].
- Joseph W. Brown, John Harshman: Pelecaniformes (ang.). Tree of Life Web Project. [dostęp 10 kwietnia 2009].
- S.J. Hackett, R.T. Kimball, S. Reddy, R.C. Bowie i inni. A phylogenomic study of birds reveals their evolutionary history. „Science”. 320, s. 1763-1768, 27 sierpnia 2008. DOI: 10.1126/science.320.5884.1790b.
- D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Herons, Egrets, and Bitterns (Ardeidae), version 1.0.. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.ardeid1.01. [dostęp 2020-05-24]. (ang.)
Richard Bowdler Sharpe (22 listopada 1847 – 25 grudnia 1909) – angielski zoolog i ornitolog. Pracował jako kustosz sekcji ptasiej w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie (wtedy British Museum). W swojej karierze opublikował kilka monografii dotyczących konkretnych grup systematycznych ptaków oraz opracował wielotomowy katalog ptaków w zbiorach MHN w Londynie. Opisał nowe gatunki ptaków, a niektóre zostały nazwane na jego cześć, jak szponnik kenijski (Macronyx sharpei) czy tymal maskowy (Turdoides sharpei).Integrated Taxonomic Information System (ITIS) – system zaprojektowany do dostarczania informacji taksonomicznych o organizmach. Został utworzony w 1996 r. System jest wspierany przez agencje rządowe Stanów Zjednoczonych Ameryki, Kanady i Meksyku. Współpracuje z taksonomami z całego świata. Jest partnerem Species 2000 i Global Biodiversity Information Facility (GBIF). Współuczestniczy w realizacji międzynarodowego programu Katalog Życia (Catalogue of Life Programme).

Warto wiedzieć że... beta
Mathurin Jacques Brisson (ur. 30 maja 1723, zm. 23 czerwca 1806) – francuski zoolog i filozof. Specjalizował się głównie w ornitologii i entomologii.
René Primevère Lesson (ur. 20 marca 1794 w Rochefort, zm. 28 kwietnia 1849 tamże) – francuski chirurg, naturalista, ornitolog i herpetolog.
William Swainson (ur. 8 października 1789 w Londynie; zm. 6 grudnia 1855 w Fern Grove, posiadłości w dolinie rzeki Hutt (Nowa Zelandia)) – angielski ornitolog, zoolog i artysta.
Heinrich Gottlieb Ludwig Reichenbach (ur. 8 stycznia 1793, zm. 17 marca 1879) – niemiecki botanik i ornitolog. Jako pierwszy zlecił Leopoldowi Blaschce wykonanie zestawu morskich bezkręgowców w celach edukacyjnych i wystawowych. Kolekcja zyskała potem sławę jako zbiór szklanych zwierząt morskich, później powstały Szklane Kwiaty.
Ardeola – rodzaj ptaków z rodziny czaplowatych (Ardeidae), obejmujący gatunki występujące w Azji, Afryce i Europie.
Rząd (łac. ordo) – jedna z podstawowych kategorii systematycznych stosowanych w systematyce organizmów, niższa od gromady (classis w zoologii) lub klasy (classis w botanice), a wyższa od rodziny (familia). Termin ordo został wprowadzony przez Karola Linneusza jako jedna z pięciu podstawowych kategorii w hierarchicznym systemie klasyfikacji biologicznej. Kategoriami pomocniczymi dla rzędu są nadrząd (superordo), podrząd (subordo) i infrarząd (infraordo), a w literaturze anglojęzycznej stosowane są jeszcze czasem parvorder (niższa od infrarzędu), magnorder (wyższa od nadrzędu), grandorder i mirorder (między rzędem a nadrzędem).
Ptaki (Aves) – gromada stałocieplnych zwierząt z podtypu kręgowców. Jest najbardziej zróżnicowaną spośród gromad kręgowców lądowych – istnieje około 10 tys. gatunków ptaków, które zamieszkują ekosystemy na całym świecie. Ich wielkość waha się od 5 cm u koliberka hawańskiego do 2,7 m u strusia.