Czapeczka (genetyka)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Budowa końca 5' eukariotycznego mRNA (czapeczki)
Konformacja syntetycznego analogu czapeczki po związaniu przez kompleks inicjujący translację

Czapeczka, kapturek, kap (od ang. cap – „czapka”) – charakterystyczna dla jądrowców modyfikacja występująca na końcu 5' informacyjnego RNA (mRNA), a także małego jądrowego RNA (snRNA). Struktura czapeczki składa się z nietypowego nukleozydu: 7-metyloguanozyny, przyłączonej, również nietypowym dla kwasów nukleinowych, wiązaniem 5',5'-trójfosforanowym do końca 5' łańcucha RNA.

Grupa alkilowa (alkil) – fragment organicznego związku chemicznego, jednowartościowa grupa utworzona formalnie przez oderwanie jednego atomu wodoru od cząsteczki alkanu. Oznacza się ją literą R (symbol "R" nie jest jednak jednoznaczny i może też oznaczać dowolną resztę chemiczną), a wzór ogólny to: CnH2n+1. Najprostszą z nich jest grupa metylowa (-CH3):mRNA, matrycowy (informacyjny, przekaźnikowy) RNA (z ang. messenger RNA) – rodzaj kwasu rybonukleinowego (RNA), którego funkcją jest przenoszenie informacji genetycznej o sekwencji poszczególnych polipeptydów z genów do aparatu translacyjnego.

Klasyfikacja[ | edytuj kod]

  • Jeśli opisana powyżej struktura czapeczki nie ma dodatkowych modyfikacji, nazywana jest czapeczką 0 (lub kapem 0). Występuje ona głównie u niższych jądrowców i u roślin.
  • U organizmów wyższych występują także dodatkowe modyfikacje struktury czapeczki. Najczęściej spotykanymi są metylacja grupy hydroksylowej w pozycji 2' rybozy w obrębie pierwszego (czapeczka 1) lub dwóch kolejnych (czapeczka 2) nukleozydów w łańcuchu mRNA. Czapeczka 2 występuje u człowieka.
  • W niektórych snRNA oraz u nicienia Caenorhabditis elegans występuje czapeczka trójmetyloguanozynowa (kap TMG), w którym 7-metyloguanozyna jest dodatkowo podwójnie zmetylowana na atomie azotu reszty guaninowej w pozycji 2.
  • Najbardziej zmodyfikowaną, z dotąd odkrytych, struktur czapeczki jest ta u prymitywnego eukarionta Leishmania (pasożyta wywołującego leiszmaniozy). W czapeczce z Leishmanii zmetylowane w pozycji 2' są aż cztery pierwsze nukleozydy łańcucha mRNA, a dwa z nich są także dodatkowo zmetylowane w obrębie zasady azotowej – z tego względu nazwano ją czapeczką 4.
    • Guanozyno-5′-trifosforan (GTP) – organiczny związek chemiczny, rybonukleotyd purynowy pełniący funkcję przenośnika energii w komórce. Pełni podobne funkcje do adenozynotrifosforanu (ATP), zawiera dwa wiązania wysokoenergetyczne. GTP bierze udział w reakcjach fosforylacji, a także dostarcza energię w procesie translacji a także transkrypcji. Powstaje w cyklu Krebsa.snRNA, mały jądrowy RNA (ang. small nuclear RNA) – występujący w jądrze komórkowym niekodujący RNA pełniący funkcję rybozymu w procesie wycinania intronów (splicingu).


    Podstrony: 1 [2] [3]




    Warto wiedzieć że... beta

    Kwasy nukleinowe – organiczne związki chemiczne, biopolimery zbudowane z nukleotydów. Zostały odkryte w roku 1869 przez Johanna Friedricha Mieschera. Znane są dwa podstawowe typy naturalnych kwasów nukleinowych: kwasy deoksyrybonukleinowe (DNA) i rybonukleinowe (RNA). Komórki wszystkich organizmów na Ziemi zawierają zarówno DNA i RNA, kwas nukleinowy znajduje się także w wirionach wirusów, co jest podstawą ich podziału na wirusy RNA i wirusy DNA.
    Para zasad (pz lub bp z (ang.) base pair) - w biologii molekularnej - komplementarne, połączone wiązaniami wodorowymi zasady azotowe nukleotydów dwóch różnych nici kwasu nukleinowego. W parach zasad podaje się długość cząsteczek DNA.
    Zasady azotowe – związki chemiczne, które posiadają w swoim składzie azot i jednocześnie wykazują własności zasadowe.
    Enzymy – wielkocząsteczkowe, w większości białkowe, katalizatory przyspieszające specyficzne reakcje chemiczne poprzez obniżenie ich energii aktywacji.
    Caenorhabditis elegans (czyt. cenorabditis elegans) – wolno żyjący, niepasożytniczy nicień, o długości ok. 1 mm, bytujący w glebach klimatu umiarkowanego. Jego pożywienie stanowią mikroorganizmy, w tym bakterie używane w hodowli laboratoryjnej (np. Escherichia coli). Znany od XIX wieku, od połowy lat 60. XX wieku jest używany jako organizm modelowy we współczesnej genetyce i naukach biologicznych.
    Prokarionty, prokarioty, organizmy prokariotyczne (Prokaryota, Procaryota) – mikroorganizmy w większości jednokomórkowe, których komórka nie zawiera jądra komórkowego oraz organelli komórkowych charakterystycznych dla eukariontów. Nazwa pochodzi od greckich słów pros ("przed") i karyon ("orzech", "jądro"). Pozostałe synonimy to: akariobionty, akariota, organizmy akariotyczne, anukleobionty, bezjądrowce, bezjądrowe, prokariota, protokarionty, przedjądrowce.
    Koniec 5′ (czytaj: „koniec pięć prim”) – koniec nici kwasu nukleinowego (DNA lub RNA), jeden z jej skrajnych nukleotydów, zawierający wolną lub fosforylowaną grupę 5′-hydroksylową.

    Reklama