• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Czagos

    Przeczytaj także...
    Mauritius, Republika Mauritiusu – państwo wyspiarskie położone w południowo-zachodniej części Oceanu Indyjskiego, około 900 km na wschód od Madagaskaru. Wyspa jest częścią archipelagu Maskarenów. Poza wyspą do Mauritiusa należą wyspy: Rodrigues (w odległości 563 km na wschód od wyspy głównej), archipelag Cargados Carajos (402 km na północ) i Wyspy Agalega (933 km na północ). Około 174 km na południowy zachód od Mauritiusa położony jest Reunion.Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.
    Francuzi – naród romański zamieszkujący głównie Francję (ok. 64 mln), Wielką Brytanię (ok. 100 tys.), Katalonię (ok. 4 tys.) oraz nieliczni w Belgii, Andorze, Luksemburgu, Monako i Szwajcarii. Poza tym Francuzi żyją głównie w swoich byłych koloniach w Afryce oraz w własnych terytoriach zamorskich w Oceanii i na innych kontynentach. Około 10 milionów osób francuskiego pochodzenia mieszka w Stanach Zjednoczonych, a 5 milionów w Kanadzie. Ich ojczystym językiem jest francuski. Większość Francuzów to katolicy (chrystianizacja w II – IV wieku). Dzisiaj wielu potomków byłych imigrantów uważa się za część narodu francuskiego, są to przeważnie osoby pochodzenia afrykańskiego i arabskiego. Pozostają oni obywatelami państwa francuskiego.

    Czagos (ang. Chagos Archipelago) – archipelag na Oceanie Indyjskim, leżący 500 km na południe od Malediwów, złożony z ponad 60 tropikalnych wysp. Stanowią część Brytyjskiego Terytorium Oceanu Indyjskiego, cały archipelag jest brytyjskim terytorium zamorskim.

    Informacje geograficzne[ | edytuj kod]

    Archipelag Czagos to ponad 60 wysp i wysepek, które obsiadły rafę koralową, tworząc grupę siedmiu atoli. Całkowita powierzchnia wysp to ponad 63 km², przy czym największą z nich jest Diego Garcia (27,20 km²). Powierzchnia pozostałych osiąga wielkość do kilometra kwadratowego. Są to wyspy: Peros Banhos, Salomon Islands, Eagle Islands, Egmont Islands i Three Brothers oraz położone nieco dalej Nelsons Island i Danger Island.

    Stany Zjednoczone, Stany Zjednoczone Ameryki (ang. United States, US, United States of America, USA) – federacyjne państwo w Ameryce Północnej graniczące z Kanadą od północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.Vasco da Gama (wymowa portugalska ˈvaʃku ðɐ ˈɣɐmɐ; ur. ok. 1460 lub 1469 w Sines, w niewielkim porcie w prowincji Alentejo, zm. 24 grudnia 1524 w Koczinie) – odkrywca portugalski, który jako pierwszy dotarł drogą morską z Europy do Indii, opływając Afrykę, co umożliwiło Europejczykom handel z Azją południową.

    Panuje tu klimat równikowy morski; gorący, wilgotny, łagodzony przez pasat. Wyspy archipelagu mają płaską powierzchnię, większość wzniesień nie przekracza 2 m wysokości. Najwyższy punkt znajduje się na wyspie Diego Garcia i ma 15 m wysokości. Ich jedynym bogactwem są palmy kokosowe i ryby w okolicznych wodach.

    Terytorium zamorskie jest, w języku polskim, terminem równoznacznym terminowi terytorium zależne. Jest to ogólne określenie obszarów znajdujących się pod różnymi formami zależności politycznej od jakiegoś państwa.Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego (6°00′S 71°30′E/-6,000000 71,500000) (ang. British Indian Ocean Territory) – terytorium zależne Wielkiej Brytanii, obejmujące archipelag Wysp Czagos (ang. Chagos), z których największa to Diego Garcia (7°20′S 72°25′E/-7,333333 72,416667).

    Historia[ | edytuj kod]

    Atol Salomon należący do Czagos

    Jako pierwsi dotarli na wyspę przybysze z Malediwów. Czagos leżały jednak zbyt daleko od Malediwów, aby mieszkańcy tych drugich osiedlali się w sposób planowy na siedmiu atolach. Dlatego przez wieki archipelag nie był zamieszkany. Pierwszym Europejczykiem, który dotarł na Czagos był Vasco da Gama. Portugalczycy pojawili się tam na początku XVI wieku, ale nigdy nie stały się one częścią ich morskiego imperium. Także oni uważali Czagos za mało atrakcyjny fragment świata. Po Portugalczykach przyszli Francuzi. W 1786 roku pretensje do Czagos zgłosili Brytyjczycy, którzy tak naprawdę kontrolę nad wyspami przejęli w 1814 roku.

    Imperium (od łac. imperium) – struktura polityczna, władająca na wielkim obszarze terytorialnym. Pochodzi od łac. słowa imperium oznaczającego zakres władzy rzymskich najwyższych urzędników.Atol – typ płaskiej wyspy koralowej położonej na oceanie, składającej się z rafy koralowej w kształcie pierścienia otaczającego centralną depresję. Depresja ta nazywana laguną może być częścią wyłonionej wyspy, stanowić niewielki, lecz odrębny zbiornik wodny lub też być połączona z morzem.

    Pierwsi stali mieszkańcy wyspy przypłynęli na Czagos w XVIII wieku. Byli nimi trędowaci z Mauritiusa. Francuzi kontrolujący wtedy ten obszar zamierzali uczynić z Czagos dochodowy ośrodek osadnictwa. W praktyce oznaczało to założenie plantacji palm kokosowych. Większość pracowników tych plantacji stanowili Afrykanie. Przetrwały one do połowy dwudziestego stulecia podobnie jak ich pracownicy afrykańskiego i południowoazjatyckiego pochodzenia.

    Malediwy (malediwski: ދިވެހިރާއްޖެ, Diwehi Radźdźe; ofic. Republika Malediwów, malediwski: ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމުހޫރިއްޔާ, Diwehi Radźdźege Dźumhurijja) – archipelag oraz państwo wyspiarskie o tej samej nazwie, położone na Oceanie Indyjskim, ok. 500 km na południowy zachód od południowego krańca Indii.WorldCat – katalog rozproszony łączący zbiory 71 000 bibliotek ze 112 krajów, które są uczestnikami serwisu Online Computer Library Center. Katalog jest tworzony i prowadzony przez biblioteki, których zbiory są w nim ujęte.

    Kiedy Mauritius ogłosił niepodległość – Czagos były powiązane administracyjnie z tą wyspą – archipelag stanowił część Brytyjskiego Terytorium Oceanu Indyjskiego. W latach 1967–1971 mieszkańcy archipelagu zostali przymusowo wysiedleni na Mauritius z racji porozumienia między Wielką Brytanią a Stanami Zjednoczonymi o utworzeniu amerykańskiej bazy wojskowej na Diego Garcia.

    Diego Garcia − największa wyspa (atol) Brytyjskiego Terytorium Oceanu Indyjskiego, obejmującego − położony w środkowej części Oceanu Indyjskiego − archipelag Czagos.Virtual International Authority File (VIAF) – międzynarodowa kartoteka haseł wzorcowych. Jej celem jest ujednolicenie zapisu nazw osobowych (haseł), dlatego zbiera z bibliotek z całego świata – ich różne wersje i prezentuje je razem, pod jednym, unikatowym identyfikatorem numerycznym. Pozwala to obniżyć koszty i zwiększyć użyteczność danych gromadzonych przez biblioteki. Informacje po dopasowaniu i połączaniu są udostępniane online bibliotekom na całym świecie.

    Czasy współczesne[ | edytuj kod]

    Wyspiarz z Diego Garcia, 1971 r.

    Na początku XXI wieku sprawa mieszkańców Czagos wypędzonych przez brytyjskie władze powróciła. Angielski Wysoki Sąd zdecydował, że wysiedlenie ludzi z archipelagu przez brytyjskiego komisarza było bezprawne. Brytyjski rząd nie zgodził się z wyrokiem sądu i złożył apelację. Jednak sądy kolejnej instancji podtrzymały swoją decyzję i zgodnie z prawem dawni mieszkańcy Czagos mogli wrócić na archipelag. Tak się jednak nie stało, bo na podstawie umów ze Stanami Zjednoczonymi do 2016 roku na Diego Garcia funkcjonuje amerykańska baza wojskowa i oba kraje zastrzegły sobie prawo do przedłużenia porozumienia w tej sprawie na kolejne 20 lat. Ostatnio prawo do kontroli archipelagu zgłosił Mauritius, z którym wyspy te były związane w okresie kolonialnym.

    Salomon Islands (także Salomon Atoll) – niewielki atol wchodzący w skład archipelagu Czagos, który stanowi część Brytyjskiego Terytorium Oceanu Indyjskiego.Kokos właściwy, palma kokosowa (Cocos nucifera L.) – jedyny gatunek z monotypowego rodzaju kokos (Cocos L.), należącego do rodziny arekowatych.

    Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Wielka Brytania straci kolonię? Opinia Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, fakty.interia.pl
    Baza wojskowa (również: baza wojenna) - specjalnie przygotowany rejon (ośrodek), wyposażony w lotniska (lądowiska), przystanie, koszary, magazyny, warsztaty, szpitale itp., zaopatrzony w zapasy żywności, amunicji, materiałów pędnych i innych oraz mający stałe garnizony; służy do okresowego stacjonowania i bieżącego zaopatrywania wyznaczonych jednostek odpowiednich rodzajów sił zbrojnych oraz stanowi podstawę wyjściową do prowadzenia działań bojowych.Rafa – skała podwodna, w formie wału albo grzbietu, której górna część znajduje się tuż pod albo tuż nad powierzchnią wody. Rafy stanowią zagrożenie dla żeglugi.




    Warto wiedzieć że... beta

    Archipelag (z stgr. Ἀρχιπέλαγος Archipelagos - nazwa prowincji bizantyjskiej obejmującej główne wyspy Morza Egejskiego) - grupa wysp położonych blisko siebie, najczęściej o wspólnej genezie i podobnej budowie geologicznej. Ze względu na ułożenie wysp można wyróżnić roje wysp - archipelagi składające się z bezładnie rozmieszczonych niedużych wysp oraz łańcuchy wysp, w których wyspy rozmieszczone są rzędem obok siebie.
    Biblioteka Narodowa Francji (fr. Bibliothèque nationale de France, BnF) – francuska biblioteka narodowa, znajdująca się w Paryżu. Przewidziana jest jako repozytorium dla wszystkich materiałów bibliotecznych, wydawanych we Francji. Obecnym dyrektorem Biblioteki jest Bruno Racine.
    Portugalczycy – naród pochodzenia celtycko-romańskiego (reszta kraju), posługujący się językiem portugalskim. Zamieszkuje głównie Portugalię (około 10 mln). Ponadto od 40 do 100 mln osób pochodzenia portugalskiego skupiają kraje obu Ameryk, głównie Brazylia, Stany Zjednoczone, Kanada, a także państwa Europy Zachodniej – ponad 150 tys. w Szwajcarii oraz 150 tys. w Niemczech (emigracja zarobkowa lat 60. i 70. XX wieku). Relatywnie duże społeczności portugalskie przebywają również bądź przebywały w byłych portugalskich koloniach. Portugalczycy w przeważającej większości są katolikami.
    Pasat – stały, ciepły wiatr o umiarkowanej sile (3~4°B), wiejący w strefie międzyzwrotnikowej między 35° szerokości północnej i 35° szerokości południowej; w epoce żaglowców miał duże znaczenie. Na półkuli północnej pasat wieje z kierunku NE, a na południowej z SE (zgodnie z działaniem siły Coriolisa, powodującej odchylenie kierunku ruchu ciał poruszających się prosto na półkuli północnej w prawo, a na południowej – w lewo). Wieją one ze strefy wyżów zwrotnikowych ku strefie niżów równikowych znajdujących się w tzw. komórce cyrkulacyjnej Hadleya. Miejsce, gdzie pasaty z obu półkul spotykają się ze sobą, nazywa się Międzyzwrotnikową Strefą Zbieżności (Konwergencji) lub bruzdą niskiego ciśnienia. Pasat to wiatr, a więc poziomy ruch powietrza. Aby mógł wiać, musi istnieć różnica ciśnień między obszarami na powierzchni Ziemi, która najczęściej spowodowana jest różnicami w nagrzaniu powierzchni naszej planety.
    Klimat równikowy – w klasyfikacji klimatów Wincentego Okołowicza jest to jedna z pięciu głównych stref klimatycznych. Obejmuje obszary kuli ziemskiej położone między 0°-20°S oraz 0°-20°N. W strefie klimatów równikowych średnia temperatura wszystkich miesięcy przekracza 20 °C. Roczne amplitudy temperatur są niewielkie, wzrastają do 5 °C-10 °C idąc na północ i na południe od równika. Oddalając się od równika zmniejsza się też roczna suma opadów i ich rozkład w ciągu roku. Na równiku nie ma wyraźnej pory bezdeszczowej (codziennie padają tutaj tzw. deszcze zenitalne), dalej od równika pora deszczowa ograniczona jest do kilku miesięcy.
    SUDOC (fr. Système Universitaire de Documentation, pol. Uniwersytecki System Dokumentacji) – centralny katalog informacji bibliograficznej francuskiego szkolnictwa wyższego.
    Kontrola autorytatywna – w terminologii bibliotekoznawczej określenie procedur zapewniających utrzymanie w sposób konsekwentny haseł (nazw, ujednoliconych tytułów, tytułów serii i haseł przedmiotowych) w katalogach bibliotecznych przez zastosowanie wykazu autorytatywnego zwanego kartoteką wzorcową.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.849 sek.