Cymbrowie (łac. Cimbri) – lud pochodzenia prawdopodobnie germańskiego, wywodzący się z krainy Himmerland na północy Półwyspu Jutlandzkiego. Pochodzenie Cymbrów nie jest jednoznacznie ustalone, ponieważ imiona ich wodzów noszą celtyckie brzmienie: Boiorix, Lugins, Claodicus, Ceasorix.
Teutoni (Teutonowie) – lud germański lub celtycki zamieszkujący pierwotnie tereny nad Łabą, na południe od Półwyspu Jutlandzkiego i siedzib Cymbrów. Po raz pierwszy wymienieni w źródłach antycznych przez Pyteasza z Massalii. Wraz z Cymbrami i Ambronami pobili wojska rzymskie pod Arausio (Aruzjoną) w Galii w 105 p.n.e. Podczas tej bitwy, dowodzonej ze strony Rzymian przez konsula Gnejusza Malliusza Maksimusa i prokonsula Kwintusa Serwiliusza Cepiona, zginęło ponad 100 000 Rzymian. Była to jedna z największych klęsk wojsk rzymskich w dziejach. Plemiona germańskie nie wykorzystały jednak osłabienia Rzymu i odstąpiły od inwazji na Półwysep Apeniński.Skordyskowie (gr. Σκορδίσκοι, łac.Scordisci, Scordistae) – mieszane tracko-celtyckie plemię zajmujące w starożytności tereny obecnej Serbii, u zbiegu rzek Sawy, Drawy i Dunaju. Ich główne siedziby to Singidunum i Taurunum (obecny Belgrad). Przeprowadzali łupieżcze najazdy Grecję, przeciwstawili się najazdowi Cymbrów i Teutonów, wielokrotnie walczyli też z rzymskimi namiestnikami Macedonii, aż zostali podbici przez Tyberiusza za czasów Augusta w 15 p.n.e.
Pod koniec II w. p.n.e. Cymbrowie podjęli wędrówkę na południe Europy. Prawdopodobnie wówczas zakończyli władzę Celtów na obszarze środkowoniemieckim. W 120 p.n.e. Cymbrowie ruszyli przez ziemie celtyckich Bojów i Skordysków na południe. W następnych latach przeprawili się przez Dunaj i w 113 p.n.e. pokonali pod Noreią dwa próbujące ich zatrzymać rzymskie legiony, dowodzone przez konsula Gnejusza Papiriusza Karbona. W tym samym roku 113 p.n.e. ich najazd odparli Bojowie. Następnie Cymbrowie skierowali się na zachód i wspólnie z Helwetami przekroczyli Ren i weszli do Galii. W 105 p.n.e. razem z Teutonami, Ambronami i Herudami pobili w bitwie pod Arausio (dzisiejsze Orange) dwie rzymskie armie pod wodzą konsulów Gnejusza Maliusza Maksymusa i Serwiliusza Cepiona. Po tej bitwie przed Cymbrami i Teutonami stanęła otworem cała Galia, którą niemiłosiernie złupili. W okolicach Namur Cymbrowie zbudowali warownię Aduatuca, w której zostawili 6 tys. wojowników na straży swoich zdobyczy. Następnie Cymbrowie zainteresowali się Iberią, z której zostali w 103 p.n.e. wyparci przez Celtyberów. W 101 p.n.e. rzymski wódz Gajusz Mariusz rozbił Cymbrów pod Vercellae, gdy ci próbowali wedrzeć się do Italii.
Konsul (łac. consul – l.mn. consules) – w starożytnym Rzymie, w okresie republiki był jednym z dwóch najwyższych rangą urzędników wybieranych przez komicja centurialne na roczną kadencję. Był odpowiedzialny za politykę zagraniczną.Germanie, inaczej Germanowie – odłam Indoeuropejczyków żyjący w północnej i środkowo-północnej Europie, na północ od ludów celtyckich, posługujący się językami germańskimi.
Po tej bitwie Cymbrowie zniknęli z kart historii, zostawiając, jako ślad swojej wędrówki, plemię Aduatuków w okolicach Namur.
Dziełem Cymbrów jest być może odnaleziony w bagnie Gundestrup tzw. srebrny kocioł z Gundestrup.
- Okres późnolateński i rzymski epoki żelaza. W: Jerzy Gąssowski: Kultura pradziejowa na ziemiach polskich. Warszawa: PWN, 1985, s. 212. ISBN 83-01-05421-2.
Warto wiedzieć że... beta
Bitwa pod Noreią (Neumarkt) – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 113 p.n.e. w trakcie najazdów Cymbrów i Teutonów na Galię.
Namur (nid. Namen) – miasto w południowej Belgii, położone u ujścia rzeki Sambry do Mozy. Stolica regionu Walonia i prowincji Namur.
Gajusz Mariusz, łac. Gaius Marius (ur. 157 p.n.e. w Cereatae, zm. 13 stycznia 86 p.n.e. w Rzymie) – polityk rzymski okresu republikańskiego. Homo novus (człowiek spoza starej arystokracji senatorskiej), jeden z najwybitniejszych przywódców stronnictwa popularów, wielokrotny konsul, dowódca wojskowy i reformator armii rzymskiej.
Orange – miasto na południu Francji, w departamencie Vaucluse (region Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże), położone w dolinie Rodanu, na północ od Awinionu, ok. 90 km od Morza Śródziemnego.
Galia (łac. Gallia) - kraina historyczna w Europie Zachodniej, obecnie tereny Francji, Belgii, Szwajcarii i północno-zachodnich Włoch, zamieszkana przez plemiona celtyckie. Termin ten, wprowadzony przez Rzymian, do czasu podboju przez Juliusza Cezara w latach 58-51 p.n.e. nie miał pokrycia w rzeczywistej organizacji państwowej czy międzyplemiennej. Istniały tylko pewne luźne podobieństwa kulturowe i niezbyt intensywne związki ekonomiczne między poszczególnymi plemionami.
Kocioł z Gundestrup – bogato zdobione naczynie ze srebra powstałe w okresie lateńskim, datowane na II lub I w. p.n.e., jeden z najcenniejszych zabytków celtyckiej sztuki złotniczej. Odnalezione zostało na torfowisku w pobliżu miejscowości Gundestrup (Himmerland, Dania) w 1891 roku. Obecnie przechowywane jest w duńskim Muzeum Narodowym (Nationalmuseet) w Kopenhadze.
Półwysep Jutlandzki (Jutlandia, duń. Jyske Halvø, Jylland, niem. Jütland) – półwysep położony w północnej Europie, oblany morzami Bałtyckim i Północnym.
