Chrystologia
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]
Przeczytaj także...
Chrześcijańskie wyznania wiary lub symbole wiary, to zazwyczaj krótkie i zwięzłe, układane przez wspólnotę uczniów Chrystusa zbiory podstawowych prawd wiary. Tradycja spisywania krótkich formuł wyznania wiary sięga czasów apostolskich, szereg z nich można odnaleźć już w pismach nowotestamentalnych.List do Rzymian [Rz lub Rzym] – jeden z listów Nowego Testamentu autorstwa apostoł Pawła. List został napisany najprawdopodobniej pod koniec trzeciej podróży misyjnej apostoła Pawła w Koryncie w latach 57/58 n.e. Adresatem listu była rzymska gmina chrześcijańska.
Chrześcijańskie wyznania wiary lub symbole wiary, to zazwyczaj krótkie i zwięzłe, układane przez wspólnotę uczniów Chrystusa zbiory podstawowych prawd wiary. Tradycja spisywania krótkich formuł wyznania wiary sięga czasów apostolskich, szereg z nich można odnaleźć już w pismach nowotestamentalnych.List do Rzymian [Rz lub Rzym] – jeden z listów Nowego Testamentu autorstwa apostoł Pawła. List został napisany najprawdopodobniej pod koniec trzeciej podróży misyjnej apostoła Pawła w Koryncie w latach 57/58 n.e. Adresatem listu była rzymska gmina chrześcijańska.
Spas Zwienigrodzkij, ikona Chrystusa-Zbawiciela autorstwa Andrieja Rublowa, pocz. XV w. Została wyrzucona z cerkwi w czasie ateistycznej Rewolucji październikowej. Znaleziona w 1918 r. przypadkiem przez konserwatora zabytków w stodole, nieopodal Uspienskiego soboru w Zwienigorodzie, k. Moskwy.
Chrystologia – jeden z działów teologii zajmujący się refleksją nad Osobą Jezusa Chrystusa w świetle wiary chrześcijańskiej.
Sobór efeski – trzeci sobór powszechny, zwołany w Efezie przez cesarza Teodozjusza II w 431, w celu zakończenia sporu wywołanego przez Nestoriusza dotyczącego rozumienia osoby Jezusa i tytułu Marii z Nazaretu, Theotokos (Bogarodzica).Teologia (gr. θεος, theos, „Bóg”, + λογος, logos, „nauka”) – dyscyplina wiedzy posługująca się metodami filozoficznymi w wyjaśnianiu świata w jego relacji do Boga. Klasycznie uznawana za dziedzinę naukową, także w Polsce znajduje się na liście dziedzin naukowych, ustalonej przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów. Stanowi metodyczne studium prawd religijnych objawionych przez Boga, w myśl maksymy (łac.) fides quaerens intellectum – wiara szukająca zrozumienia. Współcześnie zasadność uznawania pytań o Boga za naukowe jest kwestionowana. Według części autorów teologia nie spełnia współczesnych wymagań stawianych nauce, chociażby poprzez brak weryfikowalności stawianych przez nią hipotez oraz oparcie na dogmatach jako punkcie wyjściowym swoich rozważań zamiast na metodzie naukowej, czy paradygmatach naukowych. Polemikę z tymi zarzutami przedstawił m.in. papież Benedykt XVI w Wykładzie ratyzbońskim.
Spis treści
Monoenergizm – doktryna teologiczna przyjęta i propagowana przez patriarchę Konstantynopola Sergiusza (610-638), po zwycięskim zakończeniu wojny z Persją prowadzonej przez cesarza Herakliusza. Stanowiła jeden z etapów wielkiego sporu chrystologicznego, wstrząsającego cesarstwem bizantyńskim od V wieku. Sergiusz zaproponował kompromisową formułę, która miała zjednać sobie zarówno poparcie ortodoksów, jak i monofizytów. Pojednanie było naglącą koniecznością, w sytuacji, gdy spory religijne dopiero co doprowadziły do tymczasowej utraty "monofizyckich" Syrii i Egiptu na rzecz Persji.Towarzystwo Jezusowe, SJ (łac. Societas Iesu, SI), jezuici – męski papieski zakon apostolski Kościoła katolickiego, zatwierdzony przez papieża Pawła III 27 września 1540. Towarzystwo Jezusowe zostało założone w głównej mierze do walki z reformacją, by bronić i rozszerzać wiarę oraz naukę Kościoła katolickiego, przede wszystkim przez publiczne nauczanie, ćwiczenia duchowe, edukację i udzielanie sakramentów.
Metodologia[]
Istnieją różne podejścia metodologiczne do badań nad poznaniem Jezusa, jego osoby, życia i misji. Papieska Komisja Biblijna w swej wypowiedzi na temat chrystologii z 1984 r. spróbowała zrobić możliwie wyczerpujące zestawienie aspektów i dróg refleksji chrystologicznej. Dokument skategoryzował te metodologie w jedenastu grupach:
Dei Verbum – konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym, jeden z ważniejszych dokumentów soboru watykańskiego II. Została ogłoszona przez papieża Pawła VI 18 listopada 1965 przy aprobacie zgromadzenia biskupów (za głosowało 2344, przeciw 6).Adopcjanizm – zróżnicowany zespół poglądów teologicznych głoszących, że Jezus był tylko adoptowanym, a nie naturalnym Synem Bożym, zbliżony do monarchianizmu, przez Kościół katolicki uznany za herezję. Po raz pierwszy wystąpił u ebionitów, następnie w teologii antiocheńskiej (np. u Pawła z Samosaty), w VIII-wiecznej Hiszpanii i na XII-wiecznym Zachodzie. W kolejnych wiekach pojawiły się jedynie poglądy wykazujące pewne podobieństwa do adopcjanizmu.
- "klasyczne" lub tradycyjne podejście teologiczne
- podejście spekulatywne typu krytycznego. Według tego nurtu, metody stosowane przez krytykę biblijną należy odnieść nie tylko do dzieł Ojców Kościoła i teologów średniowiecza, ale także do orzeczeń dogmatycznych Soborów powszechnych - by je zreinterpretować w świetle kontekstu historycznego i kulturalnego.
- podejście historyczne
- ujęcie historii religii. Studia porównawcze religii doznały ogromnego rozwoju w XIX w. Na początku XX w. niemiecka Religionsgeschichtliche Schule (Szkoła historii religii), postrzegała Jezusa jako Żyda żyjącego w świecie hellenistycznym, całkowicie przesiąkniętym synkretyzmem i gnozą, które uwarunkowały powstanie chrześcijaństwa. Rudolf Bultmann zaadoptował założenie o synkretyzmie do analizy języka chrystologicznego w Nowym Testamencie. Według zdania Komisji, założenie to ogałaca chrystologię z jej najistotniejszych elementów.
- ujęcie przez pryzmat judaizmu. Widoczne w słowniku Stracka-Billerbecka, w badaniach J. Bonsirvena czy - bezpośrednio odnoszących się do Jezusa - m.in. takich autorów jak J. Klausner, Martin Buber, J.G. Montefiore, S. ben Chorin, D. Flusser, G. Vermes.
- ujęcie od strony historii zbawienia. Termin Heilsgeschichte został ukuty w XIX w. przez teologów protestanckich (np. J.T. Beck, J.C.K. von Hoffmann), jako alternatywa dla refleksji nad historią inspirowaną twórczością Hegla. Jest paralelny do patrystycznego pojęcia ekonomia zbawienia. Teologom tym chodziło o odczytanie wydarzeń, przez które Bóg interweniował w historię, kierując ją ku jej wypełnieniu. Studiując tytuły Chrystusa, O. Cullmann wypracował chrystologię "funkcjonalną", dystansującą się od metafizyki (chrystologie "ontologiczne"). Badał tytuły używane przez samego Jezusa, tytuły opisujące to, co czyni on teraz w Kościele, oraz tytuły dotyczące jego "zadania eschatologicznego". W tym ujęciu soteriologia staje się częścią chrystologii. Inni autorzy nawiązujący do historii zbawienia to m.in. W. Pannenberg i J. Moltmann.
- podejście od strony antropologii filozoficznej i ludzkiego doświadczenia. Można je odnaleźć np. w pracach Teilharda de Chardin oraz Karla Rahnera, Hansa Künga oraz Edwarda Schillebeeckxa
- interpretacja "egzystencjalistyczna" Jezusa Chrystusa, której najbardziej wyrazistym przedstawicielem był Rudolf Bultmann.
- podejście od strony zagadnień społecznych (por. teologia wyzwolenia)
- Studia systematyczne chrystologii nowego rodzaju jako studium teologalnego objawienia Boga (np. Karl Barth, Hans Urs von Balthasar).
- Chrystologia „odgórna” (zstępująca) i „oddolna” (wstępująca)
Chrystologie oddolne jako punkt wyjścia przyjmują „historycznego Jezusa”, zajmują się bardziej tytułami Jezusa typu funkcjonalnego, dotyczącymi jego misji zbawczej. Można je określić jako chrystologie funkcjonalne, rozwijali je np. Rudolf Bultmann i Paul Tillich. Chrystologie odgórne skupiają się na relacji Jezusa do Ojca. Cechuje je bardziej podejście ontologiczne, refleksja nad istotą osoby Jezusa, łączącej w sobie dwie natury etc. Stąd można je nazwać chrystologiami ontologicznymi. Jak zauważył Gerald O'Collins, klasyczna zasada agere sequitur esse (charakter działania wynika z charakteru bytowania) sugeruje, że oba te podejścia są komplementarne i nie da się prowadzić refleksji chrystologicznej jednego typu, pomijając całkowicie drugi. Wielu współczesnych uczonych łączy te dwa aspekty. W badaniach nad Nowym Testamentem, wychodzą z przekonania, że chrystologia zawarta implicite, ukryta w słowach Jezusa i jego ludzkim doświadczeniu nie jest obca wobec różnych chrystologii, które istnieją explicite, jawnie w tekstach nowo testamentalnych – przeciwnie znajduje w nich swą ciągłość i pogłębienie. Wśród autorów tych są: L. Bouyer, R. Fuller, C. F. D. Moule, I. H. Marshall, B. Rey, Chr. Duquoc, W. Kasper, M. Hengel, J. D. G. Dunn, i in..
Hans Urs von Balthasar (ur. 12 sierpnia 1905 w Lucernie, zm. 26 czerwca 1988 w Bazylei) – teolog szwajcarski, duchowny katolicki, przewidziany do kreacji kardynalskiej.Nowy Testament (gr. Ἡ Καινὴ Διαθήκη, on Kainē Diathēkē) – druga, po Starym Testamencie, część Biblii chrześcijańskiej, powstała na przestrzeni 51-96 r. n.e.; stanowi zbiór 27 ksiąg, przedstawiających wydarzenia z życia Jezusa i wczesnego Kościoła oraz pouczenia skierowane do wspólnot chrześcijańskich, tradycyjnie datowanych na drugą połowę I wieku; niektórzy bibliści datują część ksiąg również na pierwszą połowę II wieku; główne źródło chrześcijańskiej doktryny i etyki.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]
Warto wiedzieć że... beta
Unia hipostatyczna (unia osobowa) – jeden z podstawowych terminów chrystologicznych określający związek boskiej i ludzkiej natury Jezusa Chrystusa po Wcieleniu.
Krytyka biblijna – krytyka tekstu biblijnego, czyli odtwarzanie oryginalnej wersji poszczególnych ksiąg Starego i Nowego Testamentu z zastosowaniem metody porównywania istniejących kopii. W szerszym rozumieniu, dziedzina biblistyki zajmująca się badaniem ksiąg wchodzących w skład Biblii, formy i okoliczności ich powstania w celu formułowania obiektywnych i prawdziwych wniosków na ich temat.
Bóg Ojciec, Pan Bóg (łac. Deus Pater) – jedna z Trzech Osób Boskich czczonych przez większość wyznań chrześcijańskich.
Sabelianizm – jedna z doktryn monarchicznych w chrześcijaństwie w II–IV wieku, określana także jako późny modalizm, zaprzeczająca istnieniu hipostaz Trójcy Świętej. Nazwa pochodzi od jej założyciela Sabeliusza. Sabelianie uważali, że istnieje jeden Bóg Ojciec, a Syn i Duch Święty są sposobami jego samowyrażania się. Herezja Sabeliusza rozpowszechniła się na terenach północnej Afryki, Azji Mniejszej, Mezopotamii. Sabelianizm został potępiony przez Dionizego, patriarchę Aleksandrii oraz papieża Kaliksta I. Zbliżone do sabelianizmu poglądy mieli w okresie nowożytności socynianie i Emanuel Swedenborg.
Apolinaryzm – jest poglądem odnoszącym się do natury Chrystusa. Nazwa pochodzi od głównego przedstawiciela tej doktryny, Apolinarego, będącego w latach około 360-392 biskupem Laodycei. Interpretując dogmat ogłoszony na Soborze Nicejskim (325), który wobec arianizmu głosił, że oprócz natury ludzkiej, Chrystus w całej pełni posiada boską naturę. Apolinary stwierdził, że aby boskość Chrystusa mogła się w nim w pełni przejawić, Jego natura ludzka musiała być niekompletna, np. nie posiadała duszy rozumnej. Apolinaryzm kwestionował zatem integralność ludzkiej natury Chrystusa, wyznając pogląd, że posiada On tylko jedną, zmieszaną i zmodyfikowaną, naturę, w myśl słynnej formuły Apolinarego z Laodycei:
Rewolucja październikowa w Rosji (według terminologii sowieckiej Wielka Socjalistyczna Rewolucja Październikowa) – określenie, stosowane na:
Wielkanoc, Pascha, Niedziela wielkanocna, Zmartwychwstanie Pańskie, mazow. Wielki Dzień – najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie upamiętniające Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, obchodzone przez Kościoły chrześcijańskie wyznające Nicejskie Credo (325 r.).