• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Chaos - mitologia

    Przeczytaj także...
    Uranos (także Uran, Niebo; gr. Οὐρανός Ouranós, łac. Uranus, Caelus ‘niebo’) – w mitologii greckiej bóg i uosobienie nieba.Wszechświat – wszystko, co fizycznie istnieje: cała przestrzeń, czas, wszystkie formy materii i energii oraz prawa fizyki i stałe fizyczne określające ich zachowanie. Słowo „wszechświat” może być też używane w innych kontekstach jako synonim słów „kosmos” (w rozumieniu filozofii), „świat” czy „natura”. W naukach ścisłych słowa „wszechświat” i „kosmos” są równoważne.
    Abraxas – to określenie Najwyższego Bóstwa w mitologii perskiej i gnostyckiej. W hellenistycznych dokumentach poświęconych magii słowo Abraxas pojawia się jako przykład magicznej logiki i synonim pełni. Pierwotna pisownia Abrasax, zapewne w wyniku pomyłki w łacińskim przekładzie przyjęła formę Abraxas. Od imienia "Abraxas" wywodzi się słowo abrakadabra.

    Chaos (gr. Χάος Cháos, łac. Chaos ‘pustka’) – w mitologii greckiej uosobienie próżni pierwotnej (stanu przed uporządkowaniem elementów wszechświata).

    Był pierwotnym stanem egzystencji, z którego pochodzili pierwsi bogowie (Ziemia i Niebo). Składał się z połączenia pierwiastków uważanych przez starożytnych Greków za podstawę świata: ziemi, wody, ognia i powietrza. Według niektórych tłumaczeń pochodził z niego Ereb i Nyks, Dzień (Hemera) i Eter.

    Bóg lub bóstwo – istota nadprzyrodzona, której istnienie postuluje większość religii. Zajmuje się nim teologia i filozofia, gdzie jest ono uważane za zagadnienie metafizyczno-egzystencjalne. Ze względu na duże zróżnicowanie rozumienia tego pojęcia, trudno jest o jego jednoznaczną definicję (co dodatkowo utrudniają założenia teologiczne związane z tym zagadnieniem, pochodzące z poszczególnych religii). Jako najbardziej różniące się od siebie, należy wyodrębnić definicje używane przez religie politeistyczne i monoteistyczne, deizm, panteizm oraz panenteizm.Język grecki, greka (starogr. dialekt attycki Ἑλληνικὴ γλῶττα, Hellenikè glõtta; nowogr. Ελληνική γλώσσα, Ellinikí glóssa lub Ελληνικά, Elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego. W cywilizacji Zachodu zaadaptowany obok łaciny jako język terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie współczesne języki europejskie, a także część pozaeuropejskich i starożytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim. Obecnie, jako język nowogrecki, pełni funkcję języka urzędowego w Grecji i Cyprze. Jest też jednym z języków oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku mówi współcześnie około 15 milionów ludzi. Język grecki jest jedynym językiem z helleńskich naturalnych, który nie wymarł.

    Chaos posiadał trzy cechy charakterystyczne:

  • był bezdenną przepaścią, do której wszystko bezustannie spada; jest przeciwstawnością wobec ziemi o stabilnym podłożu;
  • był miejscem bez ustalonych kierunków, gdzie wszystko rozpada się na różne strony;
  • był sferą rozdzielającą niebo i ziemię, z chaosem pozostałym między nimi.

    • Teogonia[ | edytuj kod]

    Według Teogonii Hezjoda Chaos był nicością, z której powstały pierwsze istoty. Były nimi: Gaja (ziemia), Tartar (świat podziemny), Nyks (ciemność nieba), Ereb (ciemność świata podziemnego) i Eros (miłość seksualna). Z tych bytów i z pierwszej generacji istot przez nie stworzonych Hezjod wywodzi bóstwa związane z każdym elementem świata znanego wczesnym Grekom, począwszy od elementów pierwotnych – Ziemi (Gaja), gwiezdnego nieba (Uranos) i morza (Pontos).

    Filozofia przedsokratejska – okres w filozofii starożytnej przed wystąpieniem Sokratesa, obejmujący filozofów przyrody i często ujmowanych w osobną kategorię sofistów.Gnostycyzm (z stgr. γνωστικός gnostikos „dotyczący wiedzy, służący poznaniu”) – doktryny i ruchy religijne powstałe w I i II w. na wschodzie cesarstwa rzymskiego, gł. w Syrii i Egipcie, dualistyczne i łączące elementy chrześcijaństwa z grecko-egipskim hermetyzmem. Zrodziły się one w kościołach lokalnych, związanych częściowo z tradycjami judeochrystianizmu, poszukujących własnej drogi i dążących do uniezależnienia się od większych metropolii. Około VI wieku ruchy gnostyckie zostały wchłonięte przez szerzący się manicheizm.

    Teogonia wskazuje na dwie możliwości powstania życia: podział (pomiędzy Gają i Nyks) oraz narodziny w wyniku stosunku seksualnego. Po Gai niemal wszystkie bóstwa powstałe przez podział są istotami negatywnymi (Śmierć, Cierpienie, Sarkazm, Oszustwo) i w większości powstały z bogini Nyks. Odtąd rozmnażanie oparte na dwóch istotach (kobiecie i mężczyźnie) ukazane jest jako właściwy, boski porządek i wytłumaczenie ludzkich zwyczajów.

    Grecy – naród pochodzenia indoeuropejskiego. Tworzące go plemiona dotarły na tereny Grecji w II tysiącleciu p.n.e. Pierre Grimal (ur. 21 października 1912 w Paryżu, zm. 11 listopada 1996 w Paryżu) – francuski historyk specjalizujący się z historii starożytnego Rzymu.

    Pierwotny chaos[ | edytuj kod]

    W kosmologii starożytnych Greków Chaos był pierwszą rzeczą, jaka istniała, i źródłem, z którego wyłoniły się wszystkie obecnie istniejące rzeczy. Według Hezjoda i na podstawie greckich mitów Chaos był rozległą pustką, z której powstała pierwsza bogini – Gaja. W mitach Pelazgów, Eurynome („bogini wszystkiego”) powstała z Chaosu i stworzyła z niego kosmos. Orficy nazywali chaos „Łonem Ciemności”, z którego powstało Kosmiczne Jajo zawierające w sobie świat.

    Księga Rodzaju [Rdz], Pierwsza Księga Mojżeszowa [1 Mojż] (hebr. בראשית Bereszit (od pierwszych słów Na początku), gr. Γένεσις Genesis) – pierwsza księga Biblii, należąca do Starego Testamentu, zaliczana do Pięcioksięgu (Tory).Naturalizm (łac. natura, fr. naturalisme) – pogląd ontologiczny w filozofii, według którego istnieje wyłącznie rzeczywistość materialna (natura), czasoprzestrzenna, bez zewnętrznej racji istnienia. Rzeczywistość duchowa albo nie istnieje albo jest sprowadzalna do natury (materii). Naturalizm tłumaczy całość zjawisk działaniem praw przyrody.

    Ideę chaosu można także odnaleźć w Mezopotamii i w towarzyszącym Tiamat Smoku Chaosu, z którego rozczłonkowanego ciała powstał świat.

    Księga Rodzaju opisuje najwcześniejszy wygląd Ziemi jako „bez formy i próżną”, co upodobnia ją do definicji Chaosu.

    Pierwotny Chaos jest niekiedy uważany za rzeczywistą podstawę świata, zwłaszcza przez filozofów takich jak Heraklit i orfików, co stanowi poglądy przeciwne platonizmowi. Prawdopodobnie Chaos miał na myśli Arystoteles, gdy kształtował swą teorię pierwotnej materii, w próbie połączenia platonizmu z filozofią przedsokratejską i z naturalizmem. Idea ta stała się następnie podstawą alchemii.

    Tiamat – w mitologii sumeryjskiej bogini-matka, personifikacja słonych wód oceanu, należała do pierwszego pokolenia bóstw. Apsu – partner Tiamat kojarzony był natomiast z wodami słodkimi.Tartar (gr. Τάρταρος Tártaros, łac. Tartarus) – w mitologii greckiej była to najmroczniejsza i najniższa część krainy podziemia, gdzie przebywały dusze skazanych na wieczne cierpienie.

    Niektóre sekty gnostyckie utożsamiały go z pierwotnym Abraxasem, czyli stanem pierwotnym, z którego powstało wszystko, co znamy – w tym sam Bóg.


    Przypisy[ | edytuj kod]

    1. ↑ Grimal 2008 ↓, s. 61.

    Bibliografia[ | edytuj kod]

  • Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Ossolineum, 2008. ISBN 83-04-04673-3.




    • Warto wiedzieć że... beta

    Kosmologia (z gr. kósmos: porządek, wszechświat oraz lógos: słowo, nauka) jest to nauka, opierająca się mocno na filozofii, wiedzy i wierzeniach różnych ludów. Nie należy jej mylić z kosmogonią, dotyczącą powstania świata, mimo, iż mają one wiele punktów wspólnych (to, jak został stworzony świat, rzutuje na poglądy na jego temat i odwrotnie, mity o stworzeniu świata są uwarunkowane sposobem jego widzenia).
    Heraklit z Efezu (stgr. Ἡράκλειτος ὁ Ἐφέσιος Herakleitos ho Ephesios), (ur. ok. 540 p.n.e., zm. ok. 480 p.n.e.) – presokratyczny filozof grecki, zaliczany do jońskich filozofów przyrody, urodzony w mieście Efez, w Jonii, u wybrzeży Azji Mniejszej. Autor pism kosmologicznych, politycznych i teologicznych. Pochodził ze szlachetnego rodu. Mało wiadomo o jego dziecięcych latach i edukacji, on sam uważał siebie za samouka i mędrca. Nazywany był "Ciemnym" (stgr. ὁ Σκοτεινός ho Skoteinos) oraz "Płaczącym Filozofem" ze względu na wariabilistyczną koncepcję świata i człowieka, trudny do zrozumienia styl piśmniennictwa oraz samotne życie które prowadził. Swoje poglądy przedstawiał za pomocą alegorii i aforyzmów, tak aby mogli je zrozumieć jedynie nieliczni wtajemniczeni.
    Arystoteles (gr. Ἀριστοτέλης, Aristotelēs, ur. 384 p.n.e., zm. 7 marca 322 p.n.e.) – filozof, jeden z trzech, obok Sokratesa i Platona najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji. Nazywany też Stagirytą (od miejsca urodzenia), lub po prostu Filozofem (w tekstach średniowiecznych i nowożytnych).
    Alchemia – przednaukowa praktyka łącząca elementy zawarte obecnie w chemii, fizyce, sztuce, semiotyce, psychologii, parapsychologii, metalurgii, medycynie, astrologii, mistycyzmie i religii. Wspólnym celem alchemików było odkrycie metody transmutacji ołowiu w złoto (kamień filozoficzny), lekarstwa na wszelkie choroby (panaceum) oraz eliksiru nieśmiertelności. Alchemię można uważać za bezpośredniego przodka współczesnej chemii.
    Platonizm – niejednorodny nurt filozoficzny, opierający się na filozofii Platona (427-347 p.n.e.). W poszczególnych epokach historycznych, rozwijały się różne odłamy platonizmu, niejednokrotnie bardzo się od siebie różniące.
    Pelazgowie (gr. Pelasgoí) – neolityczne plemię zamieszkujące Tesalię przed przybyciem na płw. Peloponez Greków w II tys. p.n.e.; z czasem w historiografii greckiej pojawiła się tendencja do określania tym mianem również innych autochtonicznych mieszkańców Peloponezu i sąsiednich wysp, jak Karyjczycy i Lelegowie. Głównym miastem Pelazgów była Larisa. Uważa się ich ponadto za założycieli ośrodków miejskich w Atenach, Argos i Koryncie. Niektórzy greccy autorzy wspominają też o Pelazgach zamieszkujących Epir, Lesbos i wybrzeże Azji Mniejszej.
    Orfizm (Orficyzm) – nurt religijny w starożytnej Grecji powstały w VII wieku p.n.e., związany z kultem Dionizosa, cechujący się wiarą w wędrówkę dusz i ich wyższości nad ciałem.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.636 sek.