Cenzus
Przeczytaj także...
Bierne prawo wyborcze (prawo wybieralności) – prawo do kandydowania. Przykładowo w Polsce bierne prawo wyborcze do Sejmu, czyli prawo bycia wybranym na posła, ma każdy obywatel polski mający prawo wybierania (czyli mający czynne prawo wyborcze), który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat. W przypadku senatorów granica wieku jest wyższa i wynosi 30 lat. Wynika to z faktu, iż Senat z założenia ma być "izbą rozsądku", powinien zatem składać się z osób mających określone doświadczenie i wiedzę oraz obycie polityczne.Senat Rzeczypospolitej Polskiej – organ władzy ustawodawczej, druga izba (tradycyjnie określana jako izba wyższa) polskiego parlamentu. Składa się ze 100 senatorów wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym, w jednomandatowych okręgach wyborczych na czteroletnią kadencję, rozpoczynającą się i kończącą wraz z kadencją Sejmu (jeśli kadencja Sejmu zostanie skrócona, skróceniu ulega także kadencja Senatu). W przypadku wygaśnięcia mandatu Prezydent RP zarządza wybory uzupełniające.
Prawo wyborcze – ogół przepisów prawa i norm prawnych regulujących proces wyborów na który składają się między innymi rozstrzygnięcia w zakresie ordynacji wyborczej i takich kwestii jak na przykład: tryb zgłaszania kandydatów, tryb przeprowadzania wyborów, warunki ważności wyborów, zasady prowadzenia i finansowania kampanii wyborczej.
Bierne prawo wyborcze (prawo wybieralności) – prawo do kandydowania. Przykładowo w Polsce bierne prawo wyborcze do Sejmu, czyli prawo bycia wybranym na posła, ma każdy obywatel polski mający prawo wybierania (czyli mający czynne prawo wyborcze), który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat. W przypadku senatorów granica wieku jest wyższa i wynosi 30 lat. Wynika to z faktu, iż Senat z założenia ma być "izbą rozsądku", powinien zatem składać się z osób mających określone doświadczenie i wiedzę oraz obycie polityczne.Senat Rzeczypospolitej Polskiej – organ władzy ustawodawczej, druga izba (tradycyjnie określana jako izba wyższa) polskiego parlamentu. Składa się ze 100 senatorów wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym, w jednomandatowych okręgach wyborczych na czteroletnią kadencję, rozpoczynającą się i kończącą wraz z kadencją Sejmu (jeśli kadencja Sejmu zostanie skrócona, skróceniu ulega także kadencja Senatu). W przypadku wygaśnięcia mandatu Prezydent RP zarządza wybory uzupełniające.
Prawo wyborcze – ogół przepisów prawa i norm prawnych regulujących proces wyborów na który składają się między innymi rozstrzygnięcia w zakresie ordynacji wyborczej i takich kwestii jak na przykład: tryb zgłaszania kandydatów, tryb przeprowadzania wyborów, warunki ważności wyborów, zasady prowadzenia i finansowania kampanii wyborczej.
Cenzus (łac. census: oszacowanie majątku; obliczenie, spis ludności; por. censor) – zapisanie obywateli do pewnej kategorii majątkowej, do listy opodatkowanych lub uprawnionych.
Stanowi ograniczenie w prawie wyborczym, wobec służby wojskowej, administracyjnej, publicznej etc., relatywne do określonej grupy społeczeństwa.
Historyczne rodzaje cenzusów[ | edytuj kod]
Współczesne cenzusy występujące w większości państw demokratycznych[ | edytuj kod]
W Polsce[ | edytuj kod]
W polskim prawie wyborczym (prawo konstytucyjne, ordynacja wyborcza) jedynymi ograniczeniami (cenzusami) jest warunek posiadania obywatelstwa polskiego, odpowiedniego wieku oraz posiadanie pełni praw publicznych – czynne prawo wyborcze przewiduje ukończenie wieku 18 lat. Analogiczne ograniczenia występują w biernym prawie wyborczym, z tym że cenzus wieku jest różny dla wyborów do różnych władz i instytucji (Prezydent RP, posłowie na Sejm, senatorowie, europosłowie, prezydenci miast, burmistrzowie i wójtowie, radni rad gminnych / miejskich, powiatowych oraz sejmików wojewódzkich, radni rad dzielnic i osiedli, członkowie rad sołeckich, sołtysi) – od 18 do 35 lat.
Cenzus majątkowy – ograniczenie praw wyborczych do grupy osób o określonym majątku lub płacących podatki w określonej wysokości.Joachim Stefan Bartoszewicz (ur. 3 września 1867, Warszawa, zm. 23 września 1938, Warszawa) – polityk endecki, publicysta, działacz niepodległościowy, prawnik, lekarz.
Zobacz też[ | edytuj kod]
Przypisy[ | edytuj kod]
- Joachim Bartoszewicz: Podręczny słownik polityczny. Do użytku posłów, urzędników państwowych, członków ciał samorządowych i wyborców, s. 95.
- W dwudziestoleciu międzywojennym używane było w Wojsku Polskim II RP określenie „z cenzusem” dodawane do stopnia wojskowego, np. „kapral z cenzusem”, „plutonowy z cenzusem”. Określenia te oznaczały tych żołnierzy, którzy legitymowali się wykształceniem cywilnym na poziomie co najmniej gimnazjalnym. Określenie to nie było równoważne z tytułem podchorążego, który żołnierz otrzymywał dopiero po ukończeniu stosownego kursu. Obecnie określenia „z cenzusem” się nie stosuje, a tytuł podchorążego otrzymuje każdy słuchacz wyższej szkoły wojskowej.
Cenzus (łac. census: oszacowanie majątku; obliczenie, spis ludności; por. censor) – ograniczenie w prawie wyborczym, wobec służby wojskowej, administracyjnej, publicznej, etc., relatywne do określonej grupy społeczeństwa.Czynne prawo wyborcze (prawo wybierania) – prawo przysługujące obywatelom, które zapewnia im możliwość udziału w głosowaniu i oddania głosu na swojego kandydata do organów przedstawicielskich państwa, do organów samorządu terytorialnego bądź w referendum.
Warto wiedzieć że... beta
Podchorąży – tytuł wojskowy kandydata na oficera zawodowego lub rezerwy (tradycyjnie tytuł ten jest używany także w innych służbach mundurowych, np. w straży pożarnej).
Egzamin gimnazjalny – egzamin, podczas którego sprawdzane są opanowanie wiadomości i umiejętności nabytych podczas trzyletniej nauki w gimnazjum. Egzamin odbywa się corocznie w kwietniu.
Gagauzja, Terytorium Autonomiczne Gagauzji (mołd. Găgăuzia, gag. Gagauz Yeri, rosyjski Гагаузия), to obszar autonomiczny, położony w południowej części Mołdawii.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej – zgodnie z Konstytucją, najwyższy przedstawiciel polskich władz, gwarant ciągłości władzy państwowej, najwyższy organ państwa w zakresie władzy wykonawczej, czuwa nad przestrzeganiem postanowień i przepisów Konstytucji, zwierzchnik Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Domicyl (łac. domicilium - miejsce zamieszkania) – stałe miejsce zamieszkania osoby fizycznej lub siedziba osoby prawnej. Może oznaczać również stałe miejsce dopełniania zobowiązań finansowych. W prawie międzynarodowym prywatnym jeden z łączników wskazujących, jakie prawo należy zastosować dla oceny spornego stosunku. Pojęcie domicylu jest również obecne w prawie konstytucyjnym wielu państw. Przykładem może być wymóg domicylu (minimum 14 lat) w stosunku do kandydata na urząd Prezydenta USA. W polskim prawie wekslowym oznacza miejsce (miejscowość), w którym weksel jest płatny (art. 37 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe).
Ordynacja wyborcza (lub system wyborczy) – zbiór przepisów wchodzących w skład tzw. prawa wyborczego regulujących sposób przeprowadzenia wyborów, a w szczególności zasady wyłaniania ich zwycięzców i podziału mandatów.
Historia Polski (1918–1939) – historia Polski w dwudziestoleciu międzywojennym, od odzyskania przez Polskę niepodległości do zakończenia regularnych działań wojennych Wojska Polskiego przeciw Wehrmachtowi i Armii Czerwonej po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę i przeniesienia siedziby władz II Rzeczypospolitej poza granice kraju w związku z okupacją terytorium kraju przez agresorów.