Casus belli
Przeczytaj także...
Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.Incydent na Dogger Bank (ang. Dogger Bank Incident), znany również jako incydent hullski (ros. Гулльский инцидент) − międzynarodowy incydent zbrojny, mający miejsce w nocy z 21 na 22 października 1904 roku na Morzu Północnym, pomiędzy okrętami rosyjskiej Drugiej Eskadry Pacyfiku dowodzonej przez admirała Zinowija Rożestwienskiego, a brytyjskimi kutrami rybackimi, łowiącymi w rejonie Dogger Bank. W wyniku ostrzału artyleryjskiego, wywołanego omyłkowym rozpoznaniem cywilnych jednostek jako atakujących Rosjan torpedowców japońskich, zatonął jeden z brytyjskich kutrów, na którym zginęło dwóch rybaków, trzeci zmarł kilka miesięcy później w wyniku doznanych obrażeń, życie straciło również od pocisków własnej artylerii dwóch Rosjan.
Stany Zjednoczone, Stany Zjednoczone Ameryki (ang. United States, US, United States of America, USA) – federacyjne państwo w Ameryce Północnej graniczące z Kanadą od północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.
Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.Incydent na Dogger Bank (ang. Dogger Bank Incident), znany również jako incydent hullski (ros. Гулльский инцидент) − międzynarodowy incydent zbrojny, mający miejsce w nocy z 21 na 22 października 1904 roku na Morzu Północnym, pomiędzy okrętami rosyjskiej Drugiej Eskadry Pacyfiku dowodzonej przez admirała Zinowija Rożestwienskiego, a brytyjskimi kutrami rybackimi, łowiącymi w rejonie Dogger Bank. W wyniku ostrzału artyleryjskiego, wywołanego omyłkowym rozpoznaniem cywilnych jednostek jako atakujących Rosjan torpedowców japońskich, zatonął jeden z brytyjskich kutrów, na którym zginęło dwóch rybaków, trzeci zmarł kilka miesięcy później w wyniku doznanych obrażeń, życie straciło również od pocisków własnej artylerii dwóch Rosjan.
Stany Zjednoczone, Stany Zjednoczone Ameryki (ang. United States, US, United States of America, USA) – federacyjne państwo w Ameryce Północnej graniczące z Kanadą od północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.
Casus belli (łac. casus 'sprawa, przypadek, traf' od cadere '(wy)padać, zdarzać się'; belli dopełniacz od bellum 'wojna') – powód lub pretekst do wypowiedzenia wojny.
Casus belli to łacińskie wyrażenie pochodzące z teorii prawa międzynarodowego. Formalnie wyrażenie to (które przetłumaczyć można jako „ryzyko wojny” lub „okazja do wojny”) jest częścią formalnej deklaracji wojny przez państwo, które wymienia: żale i pretensje, jakie państwo ma lub może mieć w stosunku do innego państwa, intencje, jakie nim kierują, by rozpocząć wojnę, a także działania, jakie mogą zostać podjęte, by zapobiec konfliktowi lub przywrócić pokój. Deklaracja taka stara się spełnić kryteria ius ad bellum, „sprawiedliwej przyczyny”, „deklaracji publicznej” i ultima ratio („ostatecznego argumentu”). Formalne deklaracje wojny są obecnie niezwykle rzadkie, a casus belli oznacza zwykle powody danego państwa do wypowiedzenia wojny, bez odnoszenia się do jakichkolwiek dokumentów czy propozycji jego zapobieżenia, czasem nawet bez wskazywania, czy owe powody są sprawiedliwe.
Incydent Trent – wydarzenie w czasie wojny secesyjnej w USA, które doprowadziło do naruszenia brytyjskiej neutralności w tym konflikcie.Pokój (łac. pax, staropolskie mir) - pojęcie opisujące stosunki między państwami, lub wewnątrz nich, oznaczające brak wojny, wykluczające konflikt zbrojny i używanie przemocy.
Przykłady z roku 1914:
Przykłady incydentów grożących wojną które zażegnano:
Austro-Węgry (t. Monarchia Austro-Węgierska; niem. Österreich-Ungarn, węg. Osztrák-Magyar Monarchia) – państwo związkowe w Europie Środkowej. Austro-Węgry były wielonarodową monarchią konstytucyjną i jednym z największych mocarstw w tamtym czasie. Państwo istniało 51 lat, od 1867 aż do rozpadu w 1918 roku i zakończenia I wojny światowej.Ius ad bellum – prawo do prowadzenia wojny. Dawniej traktowane jako atrybut podmiotowości prawnomiędzynarodowej przysługujące każdemu państwu, co oznaczało, iż prowadzenie wojny było dopuszczalnym przez prawo środkiem rozwiązania sporu międzynarodowego.
Zobacz też[ | edytuj kod]
Przypisy[ | edytuj kod]
- Władysław Kopaliński: casus; casus pascudeus; casus foederis; casus belli. W: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [on-line]. slownik-online.pl. [dostęp 2018-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-02)].
- III Konwencja Haska z 1907 dotycząca rozpoczęcia kroków nieprzyjacielskich głosi, że strony jej uznają, iż kroki wojenne między nimi nie powinny się rozpoczynać bez uprzedniego i niedwuznacznego zawiadomienia, które będzie mieć formę bądź umotywowanego wypowiedzenia wojny, bądź formę ultimatum z warunkowym wypowiedzeniem wojny (art. 1) a stan wojny powinien być mocarstwom neutralnym bez zwłoki zakomunikowany (art. 2).
- The Austro-Hungarian Declaration of War on Serbia, 28 July 1914
- Germany's Declaration of War with Russia, 1 August 1914
- Germany's Declaration of War with France, 3 August 1914. Sojusz francusko-rosyjski z 1892 zobowiązywał każdą ze stron do zaatakowania Niemiec w razie ich ataku na którąś ze stron.
- Great Britain and the European Crisis (ang.). 1914. s. 76. [dostęp 2019-03-05].
- The British Declaration of War, 4 August 1914
Bibliografia[ | edytuj kod]
Casus foederis (łac.) – przypadek, który w myśl zawartej umowy międzynarodowej zobowiązuje państwa sprzymierzone do wspólnej akcji.Depesza emska – depesza wysłana 13 lipca 1870 z Ems, przez Króla Prus Wilhelma I do Kanclerza Rzeszy Otto von Bismarcka.
Warto wiedzieć że... beta
Mobilizacja – przejście sił zbrojnych państwa z etatu pokojowego na organizację stanu wojennego, przekształcenie gospodarki pokojowej w gospodarkę wojenną oraz dostosowanie administracji państwowej dla potrzeb wojny.
Ultimatum – w prawie międzynarodowym żądanie jednego państwa wobec drugiego spełnienia określonych warunków w określonym czasie pod groźbą wojny.
Belgia, Królestwo Belgii (Koninkrijk België, Royaume de Belgique, Königreich Belgien) – państwo federacyjne w zachodniej Europie w południowych Niderlandach. Belgia jest członkiem Unii Europejskiej (UE), ONZ oraz NATO.
Cesarstwo Niemieckie, (niem.) Deutsches Kaiserreich lub Rzesza Niemiecka (niem.) Deutsches Reich – oficjalne określenie niemieckiego państwa narodowego założonego w 1871 roku przez polityka Ottona von Bismarcka. Po upadku określane także jako Druga Rzesza (Zweites Reich).
Karlsruhe – miasto na prawach powiatu w południowo zachodnich Niemczech, w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia. Siedziba rejencji Karlsruhe, regionu Mittlerer Oberrhein oraz powiatu Karlsruhe do którego miasto jednak nie należy. Leży na Nizinie Górnoreńskiej, nad rzekami Alb i Pfinz, na wysokości 115 m.
Norymberga (niem. Nürnberg) – miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Bawaria, w rejencji Środkowa Frankonia, siedziba regionu Industrieregion Mittelfranken oraz powiatu Norymberga. Położone nad rzeką Pegnitz (nieco powyżej jej ujścia do rzeki Regnitz), gospodarcza i kulturalna stolica Frankonii, drugie co do wielkości miasto w Bawarii. Liczy 510 602 mieszkańców (31 grudnia 2011). Najbliżej położone duże miasta: Monachium – ok. 150 km na południowy wschód, Stuttgart – ok. 156 km na południowy zachód i Frankfurt nad Menem – ok. 186 km na północny zachód. Miasto zniszczone podczas II wojny światowej, odbudowane.
Wojna (ang. war, fr. guerre, niem. Krieg, hiszp. guerra, łac. bellum) – zorganizowany konflikt zbrojny między państwami, narodami lub grupami etnicznymi i społecznymi.