CISC (ang. Complex Instruction Set Computing) – architektura procesora o następujących cechach:
występowanie złożonych, specjalistycznych rozkazów (instrukcji), które do wykonania wymagają od kilku do kilkunastu cykli zegara,
szeroka gama trybów adresowania,
przeciwnie niż w architekturze RISC rozkazy mogą operować bezpośrednio na pamięci (zamiast przesłania wartości do rejestrów i operowania na nich),
powyższe założenia powodują, iż dekoder rozkazów jest skomplikowany.
Istotą architektury CISC jest to, iż pojedynczy rozkaz mikroprocesora wykonuje kilka operacji niskiego poziomu, jak na przykład pobranie z pamięci, operację arytmetyczną i zapisanie do pamięci.
VAX – architektura procesorów Digitala a zarazem seria komputerów opartych o rzeczoną ISA. Ten 32-bitowy model programowy został wprowadzony aby zastąpić różne (wzajemnie niezgodne) architektury komputerów serii Programmed Data Processor (PDP).Język programowania – zbiór zasad określających, kiedy ciąg symboli tworzy program komputerowy oraz jakie obliczenia opisuje.
Przed powstaniem procesorów RISC wielu komputerowych architektów próbowało zmostkować lukę semantyczną – aby zaprojektować zestawy rozkazów, które wspierałyby języki programowania wysokiego poziomu przez dostarczenie rozkazów wysokiego poziomu np. wywołania funkcji i zwrócenia jej wartości, instrukcje pętli czy kompleksowe tryby adresowania. Rezultatem tego były programy o mniejszym rozmiarze i z mniejszą ilością odwołań do pamięci, co w tamtym czasie było istotne z punktu widzenia wydajności przy jednoczesnym dążeniu do obniżenia kosztów pojedynczego komputera.
VIA Technologies to tajwański producent układów scalonych, głównie płyt głównych, chipsetów, procesorów i pamięci komputerowych, należy do grupy Formosa Plastics.PDP-11 to historyczna seria 16-bitowych minikomputerów sprzedawanych przez firmę Digital Equipment Corporation od roku 1970 aż do lat 90.. Jakkolwiek nie był oficjalnie określany mianem następcy Digitala PDP-8 w ramach serii PDP (obie linie produktów współistniały na rynku ponad 10 lat), PDP-11 zastąpił PDP-8 w wielu zastosowaniach związanych z obliczeniami czasu rzeczywistego. Komputer posiadał wiele cech innowacyjnych i był łatwiejszy w programowaniu od swojego poprzednika. Był lubiany przez programistów, i został zastąpiony dopiero przez VAX-11 - 32-bitowe rozwinięcie PDP-11. Ostatecznie (jak inne minikomputery) został wyparty z rynku przez komputery osobiste, takie jak IBM PC i Apple II, oraz stacje robocze, w tym te wytwarzane przez Sun.
Przykłady rodzin procesorów o architekturze CISC to:
IBM System/360
VAX
PDP-11
x86
Współczesne procesory zgodne z x86 produkowane przez firmy Intel, AMD i VIA przetwarzają rozkazy procesora x86 na proste mikropolecenia pracujące według idei RISC, często wykonujące się równolegle.
RISC
VLIW
ZISC
EPIC
MISC

MISC (ang. Minimal Instruction Set Computer) to architektura procesora z bardzo małą liczbą podstawowych operacji i odpowiadającymi im kodami operacji. Takie zestawy instrukcji są częściej oparte na stosie, niż na rejestrach, żeby zmniejszyć rozmiar określników operacji. Architektura maszyny stosowej jest właściwie prostsza od kiedy wszystkie instrukcje operują na szczycie większości zapisów w stosie. Rezultatem tego jest mniejszy zestaw instrukcji, mniejsza i szybsza jednostka do dekodowania instrukcji i szybsze wykonanie pojedynczych instrukcji. Gorszą stroną jest to, że instrukcje mają skłonność do posiadania większej ilości uzależnień sekwencyjnych, przez to zmniejszając ilość instrukcji, które mogą być wykonywane jednocześnie.Architektura procesora - wspólne określenie najważniejszych z punktu widzenia budowy i funkcjonalności cech procesora. Na architekturę procesora składają się:
Warto wiedzieć że... beta
Explicitly Parallel Instruction Computing, EPIC – architektura 64-bitowa, zaprojektowana przez Hewlett-Packard i Intel, opierająca się na 128 rejestrach ogólnego przeznaczenia i zmiennoprzecinkowych. Odmiana architektury VLIW.
Rozkaz – w informatyce i programowaniu to pojedyncza operacja centralnej jednostki obliczeniowej określona przez zestaw rozkazów danej architektury. Jest ona przekazywana procesorowi, który ją wykonuje, po czym zapisuje wartość wynikową lub ustawia flagę błędu, jeżeli wystąpił. W szerszym pojęciu, rozkaz może być elementem programu wykonywalnego, takiego jak kod bajtowy.
x86 – rodzina architektur (modeli programowych) procesorów firmy Intel, należących do kategorii CISC, stosowana w komputerach PC, zapoczątkowana przez i wstecznie zgodna z 16-bitowym procesorem 8086, który z kolei wywodził się z 8-bitowego układu 8085. Nazwa architektury wywodzi się od nazw pierwszych modeli z tej rodziny, których numery kończyły się liczbą 86.
Intel – największy na świecie producent układów scalonych oraz twórca mikroprocesorów z rodziny x86, które znajdują się w większości komputerów osobistych.