Buddyzm
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6]
W buddyzmie śmierć nie jest traktowana jako ostateczny koniec istnienia, ale jako ogniwo łączące kolejne odrodzenia w samsarze w dwunastu ogniwach współzależnego powstawania, aż do osiągniecia wyzwolenia, tzn. nirwany. Według nauk wadżrajany każda czująca istota w czasie śmierci doświadcza podobnego procesu utraty mocy nad ciałem, uczuć, zdolności zmysłowych i subtelnych stanów świadomości. W procesie tym można wyodrębnić następujących kolejno po sobie 8 etapów opisanych poniżej. Tantry nauczają, jak bardzo ważne jest zapoznanie się z tym procesem, gdyż każdy będzie musiał doświadczać go w czasie własnego umierania (naturalnej śmierci fizjologicznej), choć niezwykle trudno będzie utrzymać uważność. Mistrzowie wadżrajany poprzez zrealizowanie w ciągu życia nauk związanych z tantrami, mahamudrą lub dzogczen w pełni rozpoznają wszystkie etapy procesu umierania, a w czasie śmierci przebywają w stanie natury umysłu "Przejrzyste Światło" osiągając wyzwolenie.Buddyzm w Polsce - to obecność w Polsce jednej z najliczniejszych współcześnie religii zapoczątkowanej na subkontynencie indyjskim przez buddów (odpowiednio też arhatów i bodhisatwów). Duża procentowo liczba wyznawców buddyzmu w Polsce, to członkowie wspólnot zen i szkół buddyzmu tybetańskiego. W Polsce buddyjskie związki wyznaniowe prowadzą działalność w oparciu o rejestrację w MSWiA.
Buddyzm (inna nazwa to: sanskr. Buddha Dharma; pāli. Buddha Dhamma lub Buddha Sasana – „Nauka Przebudzonego”) – nonteistyczny system filozoficzny i religijny, którego założycielem i twórcą jego podstawowych założeń był żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e. Siddhārtha Gautama (pāli. Siddhattha Gotama), syn księcia z rodu Śākyów, władcy jednego z państw-miast w północnych Indiach. Buddyzm jest zaliczany do religii dharmicznych oraz do religii nieteistycznych.
Słowo „buddyzm” zostało stworzone przez zachodnich uczonych stosunkowo niedawno. Wcześniej na Wschodzie używane były nazwy dharma, sasana lub buddhasasana.
Buddyzm opiera się na Czterech Szlachetnych Prawdach głoszonych przez Siddharthę Gautamę, oraz na przedstawionej przez niego Ośmiorakiej Ścieżce, która prowadzić ma do ustania cierpienia.
Słowo „buddha”, używane obecnie w odniesieniu do Siddhārthy Gautamy, w sanskrycie i pāli oznacza dosłownie „przebudzony”. Takie imię obrał Siddhārtha Gautama, kiedy zaczął głosić swoje nauki.
Po śmierci Buddy, w ciągu pięciu wieków, nauki te rozprzestrzeniły się z subkontynentu indyjskiego na centralną, południowo-wschodnią i wschodnią Azję, aby współcześnie dotrzeć również na Zachód. Buddyzm od początku swojego istnienia był systemem o bardzo luźnej strukturze, zarówno od strony organizacyjnej, jak i doktrynalnej. W trakcie rozwoju historycznego powstały liczne jego odmiany i szkoły, które zazwyczaj (choć nie zawsze) nawzajem się tolerowały, a nawet wspierały. Współcześnie buddyzm dzieli się na trzy tradycje: Theravāda (sanskr. Sthaviravāda), Mahāyāna i Wadżrajana, przy czym ta ostatnia jest częścią mahajany. Dane na temat liczebności buddystów na świecie są mocno rozbieżne – w zależności od źródeł podawane są liczby od 230 do 500 milionów (dane o buddystach w niektórych krajach, na przykład w Polsce, są niedostępne). W 2008 roku na świecie było 380 mln buddystów, co daje buddyzmowi piąte miejsce wśród najliczebniejszych religii świata po chrześcijaństwie, islamie, hinduizmie i tradycyjnej, ludowej religii chińskiej (taoizm, konfucjanizm).
Buddyzm a | edytuj kod]
Pierwszą znaczącą różnicą między tymi dwiema religiami jest pojęcie Boga. W chrześcijaństwie Bóg jest istotą najwyższą, nieomylną i doskonałą. Cechuje go wielka mądrość. Jest on potężniejszy od wszystkich istot żyjących na ziemi. W buddyzmie natomiast Bóg nie ma nic wspólnego z jego chrześcijańskim odpowiednikiem. Sam Budda nie był Bogiem, tylko pierwszym człowiekiem który osiągnął oświecenie, czyli stan całkowitego wyzwolenia się z cierpienia. Bogowie w buddyzmie to również istoty które pragną osiągnąć nirwanę, nie jest to jednak możliwe, ponieważ ten stan można osiągnąć jedynie w ludzkim wcieleniu. Tym niemniej według buddyzmu mahajana można po śmierci ludzkiego ciała odrodzić się w Czystej Krainie by tam praktykować i dopiero osiągnąć nirwanę. Istnieje np. czysta kraina buddy Amitabha, najwyższego i doskonałego.
Pojęciem które zdecydowanie odróżnia chrześcijaństwo od buddyzmu jest również teza, która mówi co dzieje się z duszą po śmierci człowieka. Chrześcijaństwo zakłada, że dusza człowieka idzie do nieba lub piekła, w zależności jakie dany człowiek prowadził życie. W buddyzmie natomiast istnieje pojęcie reinkarnacji. Oznacza to, że człowiek po śmierci dostaje zupełnie nowe, nie związane z wcześniejszym wcielenie. Nie pamięta on również co działo się przed jego kolejnymi narodzinami. Jedynym sposobem aby przerwać wieczny cykl narodzin i śmierci jest właśnie osiągnięcie stanu oświecenia. Tym niemniej w buddyzmie tybetańskim praktyki tantryczne umożliwiają świadome umieranie i odrodzenie się jako tulku, który pamięta swoje poprzednie wcielenie, np. dalajlama, karmapa.
W chrześcijaństwie po śmierci dusza człowieka jest poddawana osądowi przez jedynego sprawiedliwego sędziego – Boga. W buddyzmie natomiast nie ma nikogo kto pełniłby taką rolę. Po śmierci człowieka jego los jest sądzony przez karmę, czyli ilość jego dobrych i złych uczynków. Tym niemniej wg nauk i praktyk buddyzmu tybetańskiego karmę tę można zmienić nawet po śmierci, w stanie pośmiertnym zwanym bardo i nie ma tu fatalizmu.
Chrześcijaństwo w odróżnieniu od buddyzmu jest religią opartą na Piśmie Świętym – wszystkie założenia, przykazania i fundamenty wiary są spisane w jednej księdze – Biblii. W buddyzmie wszystkie zasady były przekazywane ustnie, przez co nie ma jednego konkretnego źródła, które w pełni wyjaśniłoby wszystkie zasady tej religii. Istnieją jedynie poradniki lub nieliczne zapiski na tematy tej wiary, jednak nie mają one takiego podłoża dla buddystów jaki ma Biblia dla chrześcijan. Tym niemniej w buddyzmie mahajany analogią księgi są tantry buddyjskie opisujące proces umierania, stany pośmiertne i kompleksowe opisy ścieżki i jej rezultatu, np. kalaczakra i tantry dzogczen. Przykładowo, gdy praktykujący dzogczen podczas własnego naturalnego procesu umierania w stanie trekciö zrealizuje tzw. tęczowe ciało (Wylie: ‘Ja-lus), to pośród świateł tęcz jego/jej własne ciało zniknie pozostawiając po sobie jedynie włosy i paznokcie.
Buddyzm zawiera wiele nurtów i trudno tu o powierzchowne uogólnienia.
Buddyzm a pojęcie religii[ | edytuj kod]
Ewentualne zaklasyfikowanie buddyzmu jako religii zależy od przyjętej definicji tego określenia. Jeśli pojęcie „religia” zdefiniować jako wiarę w rządzącego światem boga lub bogów i oddawanie mu czci, buddyzm nie jest religią, gdyż żadna wiara tego typu tutaj nie występuje. Z drugiej jednak strony, buddyści wyznają wiarę w istnienie istot nadprzyrodzonych (np. dewy) oraz posiadają pogląd na temat życia po śmierci (reinkarnacja), co zwykle jest kojarzone z pojęciem religii. Z tego powodu zasugerowano dla buddyzmu określenie „religii nieteistycznej”.
Religioznawca Ninian Smart zdefiniował religię jako zjawisko, które może być rozpatrywane w siedmiu wymiarach: doktrynalno-filozoficznym, narracyjno-mitycznym, etyczno-prawnym, obrzędowo-rytualnym, doświadczeniowo-emocjonalnym, społeczno-instytucjonalnym i materialnym. Przy przyjęciu tej definicji za poprawną, buddyzm jest religią.
- Wymiar obrzędowo-rytualny – w buddyzmie występują rytuały, takie jak golenie głowy przy przystąpieniu do klasztoru, comiesięczne recytowanie Zbioru Reguł Zakonnych, palenie kadzideł, ofiarowywanie kwiatów, pokłony.
- Wymiar doświadczeniowo-emocjonalny – centralne znaczenie w buddyzmie ma samodoskonalenie się i dążenie do oświecenia; aspektem emocjonalnym może być tutaj rozwój współczucia. Narzędziem ku temu celowi jest medytacja.
- Wymiar narracyjno-mityczny – występują mity związane z życiem Buddy i czynionymi przez niego cudami. Niejednokrotnie pojawiają się w nich bogowie i istoty nadprzyrodzone.
- Wymiar doktrynalno-filozoficzny – pojęcia takie jak Cztery Szlachetne Prawdy, śunjata, karma, reinkarnacja składają się na doktrynę buddyjską. W ciągu wieków powstało również wiele buddyjskich traktatów filozoficznych.
- Wymiar etyczno-prawny – buddyści wyznają zasadę niekrzywdzenia (ahimsa) i starają się szanować wszelkie życie (nie tylko ludzkie).
- Wymiar społeczno-instytucjonalny – mnisi gromadzą się w zakonach (sangha). Nie ma jednak centralnej buddyjskiej instytucji, ani głównego przywódcy, a decyzje, zgodnie z zaleceniami Buddy, mają być podejmowane poprzez konsensus.
- Wymiar materialny – istnieją klasztory buddyjskie, a także buddyjskie dzieła sztuki, takie jak posągi i rzeźby Buddy.
Budda jednak nigdy nie twierdził jakoby nauczał religii. Sam mówił zawsze, że naucza „o cierpieniu i końcu cierpienia”, a jego nauki miały mieć przede wszystkim praktyczne zastosowanie i służyć wyzwoleniu się od cierpienia.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6]