Portal medresy Diwana Begiego
Buchara (uzb. Buxoro) – miasto w Uzbekistanie, stolica wilajetu bucharskiego, w dolinie rzeki Zarafszan.
Siergiej Michajłowicz Prokudin-Gorski (ros. Сергей Михайлович Прокудин-Горский; ur. 30 sierpnia 1863 w Funikovoi Gorie, zm. 27 września 1944 w Paryżu) – jeden z pionierów fotografii kolorowej, poświęcił swoje życie zawodowe rozwinięciu tych technik.Lista światowego dziedzictwa (ang. World Heritage List; fr. Liste du patrimoine mondial) – lista obiektów objętych szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO, filii ONZ, ze względu na ich unikatową wartość kulturową bądź przyrodniczą dla ludzkości. Lista obejmuje (w czerwcu 2013) 981 obiektów w 160 krajach, w tym 759 obiektów dziedzictwa kulturowego (K), 193 przyrodniczego (P) i 29 mieszanych (K, P). O wpisaniu danego obiektu na listę decyduje Komitet Światowego Dziedzictwa w trakcie corocznej sesji, począwszy od 1977 r. Nominacje zgłaszane są przez poszczególne kraje. Jeżeli wniosek o wpisanie danego miejsca na listę nie zostanie uwzględniony, może być złożony ponownie.
Buchara leży w rejonie eksploatacji bogatych złóż gazu ziemnego (Gazli); przemysł m.in. futrzarski (karakuły), jedwabniczy, spożywczy (w tym winiarski), oczyszczalnie bawełny; rzemiosło artystyczne (słynne bucharskie dywany). Ośrodek turystyczny o międzynarodowym znaczeniu i naukowy (szkoły wyższe). Węzeł komunikacyjny (port lotniczy).
Stany Zjednoczone, Stany Zjednoczone Ameryki (ang. United States, US, United States of America, USA) – federacyjne państwo w Ameryce Północnej graniczące z Kanadą od północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.Kordoba lub Kordowa (hiszp. Córdoba) – miasto w południowej Hiszpanii, nad rzeką Gwadalkiwir, stolica prowincji Kordoba, w regionie Andaluzja. Ośrodek przemysłowy, naukowy oraz turystyczny o znaczeniu światowym.
Założone około I wieku, w VI–VII wieku sogdiańskie miasto Numidżket. W VIII–IX wieku duży arabski ośrodek handlu na szlaku karawanowym z Azji Środkowej do Europy. Od końca IX wieku stolica Samanidów, ognisko kultury nowoperskiej (działalność medyczna i filozoficzna Awicenny, poetów Rudakiego i Ferdousiego). W 999 zdobyta przez Turków. Zniszczona w 1220 przez Czyngis-chana, a w 1370 zdobyta przez Timura. Od połowy XVI wieku stolica mongolskiego chanatu bucharskiego, następnie emiratu pozostającego pod protektoratem rosyjskim. Od 1920 stolica Bucharskiej Ludowej Republiki Radzieckiej, a od 1924 włączona do Uzbeckiej SRR.
Meczet (arab. مسجد masdżid; l.mn. مساجد masadżid) – miejsce kultu muzułmańskiego. Słowo meczet oznacza dowolny budynek, w którym oddaje się cześć Bogu, niezależnie od jego architektury.Islam (arab. الإسلام ; al-islām) – religia monoteistyczna, druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwie. Świętą księgą islamu jest Koran, a zawarte w niej objawienie ma stanowić ostateczne i niezmienne przesłanie Boga do ludzi.
Stare miasto Buchary jest jednym z najcenniejszych zespołów architektury islamu w Azji Środkowej i obejmuje około ok. 140 obiektów.
cytadela Ark, ruiny murów obronnych
mauzoleum Ismaila Samaniego z IX–X wieku; budowla w postaci sześcianu zwieńczonego kopułą i małymi kopułami na rogach wyróżnia się dekoracją ścian z wypalanych cegieł ułożonych w ozdobne wątki (najstarsze zachowane mauzoleum muzułmańskie w Azji Środkowej)
zespół architektoniczny Po'i Kalon obejmujący:
minaret Kalon (dosł. Wielki) z 1127 o wysokości 46 m, wzniesiony jednocześnie z niezachowanym do dziś meczetem piątkowym
meczet piątkowy Kalon zbudowany w XV wieku za panowania Timurydów, zapewne na ruinach wcześniejszego meczetu z XII wieku
medresę Mir-i Arab z XVI wieku, wznoszącą się naprzeciw meczetu Kalon
meczet Magoki Attari z XII–XVI wieku (najstarszy zachowany w Azji Środkowej)
medresy: Ułun Bega z lat 1417–1418 (najstarsza zachowana w Azji Środkowej), Madar-i Chan, Abd Allah Chan, Abd al-Aziz Chana – z XVI–XVII w.
kompleks budowli Lab-i Hauz (dosł. Nad Stawem) skupiony wokół zbiornika wodnego, obejmujący:
medresę Kukaltasz
medresę Diwana Begiego (pierwotnie miał być to karawanseraj, jednak przybyły na inaugurację emir podziękował fundatorowi, mówiąc: „Dziękuję ci za tę wspaniałą medresę”)
chanakę Diwana Begiego
inne kompleksy budowli: Bala Hauz, Czor Bakr z XVI wieku
hale targowe z XVI wieku
Zabytkowe centrum Buchary zostało wpisane w 1993 roku na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Język uzbecki (uzb. Oʻzbekcha) – język z rodziny języków tureckich, urzędowy w Uzbekistanie. Dane mówiące o liczbie mówiących językiem uzbeckim są rozbieżne. Zgodnie ze spisem powszechnym, przeprowadzonym w 1989 r., językiem uzbeckim na terenie byłego ZSRR posługiwało się ok. 16,7 mln osób. Poza Uzbekistanem uzbecki jest i był w przeszłości używany głównie w Afganistanie, gdzie liczbę jego użytkowników ocenia się na ok. 1,2-1,4 mln osób. Uzbeckim posługują się także Uzbecy osiadli w sąsiednich republikach środkowoazjatyckich: w Kazachstanie, Kirgistanie, azjatyckiej części Rosji, w Turkmenistanie, a także w Chinach. Stosunkowo niewielkie skupiska emigrantów uzbeckich występują w Australii, Izraelu, Niemczech, Turcji, na Ukrainie i w USA.Medresa albo madrasa (z arab. مدرسة, madrasa = szkoła) – teologiczna szkoła muzułmańska, początkowo mieszcząca się przy meczecie, później samodzielna, w której nauczano Koranu, prawa oraz języka arabskiego. Od około X wieku medresy uzyskały pewną samodzielność, zaczęto wykładać w nich także nauki ścisłe.
Miasta partnerskie[ | edytuj kod]
Słupsk
Lahaur
Santa Fe
Rueil-Malmaison
Kordoba
Malatya
Chanat Buchary
- MaciejM. Salamon MaciejM. (red.), Wielka Historia Świata, t. 4. Kształtowanie średniowiecza, Kraków: Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 623, ISBN 83-85719-85-7 .
Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 30. ISBN 83-85001-89-1.
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
Oficjalna strona miasta Buchara
Karawanseraj, chan, chana (pers. zajazd dla karawan) – dom zajezdny dla karawan lub miejsce postoju karawany z pomieszczeniami dla podróżnych, niszami chroniącymi przed słońcem, magazynem dla przechowania towarów, często o charakterze obronnym, budowany w krajach muzułmańskich.Timur Chromy (ur. 9 kwietnia 1336 w Chodża Ilgar koło Keszu (Shahrisabz), zm. 18 lutego 1405 w Otrarze) – znany również jako Tamerlan i Timur Lenk (od Tīmūr-e Lang – Timur Kulawy), założyciel dynastii Timurydów, panujący w latach 1370-1405, zdobywca większości Azji Środkowej, Iranu, Iraku i Zakaukazia.