Boniowany kamień. Element konstrukcyjny kamienicy w Dreźnie
Boniowanie – dekoracyjne opracowanie krawędzi oraz lica ciosu kamieni, podkreślające ich układ.
Rozróżnia się następujące typy boniowania, w zależności od:
układu rowków: płytowe, pasowe;
ukształtowania płyt: płaskie, wypukłe, zwierciadlane, diamentowe;
faktury powierzchni: dzikie (rustyka), groszkowane, szlifowane, polerowane itp.
Technika boniowania była znana i stosowana w okresie starożytnego Rzymu. W średniowieczu stosowana była sporadycznie we francuskiej architekturze obronnej XII wieku. W okresie renesansu nastąpił jej rozwój. W tynku naśladowano wygląd muru z kamienia, przez wykonywanie profilowania naśladującego układ kamieni w murze, przy pomocy boni. Bonia to spoina podkreślająca układ kamieni lub rowek w tynku nadający elewacji monumentalny charakter. Boniowane mogły być całe elewacje albo tylko cokoły, naroża ścian, pilastry, obramowania otworów, filary itp.
<|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>Starożytny Rzym – cywilizacja rozwijająca się w basenie Morza Śródziemnego i części Europy. Jej kolebką było miasto Rzym leżące w Italii, które w pewnym momencie swoich dziejów rozpoczęło ekspansję, rozszerzając swoje panowanie na znaczne obszary i wchłaniając m.in. kulturę starożytnej Grecji. Cywilizacja rzymska, nazywana też niekiedy grecko-rzymską, razem z pochodzącą z Bliskiego Wschodu religią – chrześcijaństwem, stworzyła podstawy późniejszej cywilizacji europejskiej. Miasto Rzym zaczęło kształtować się w VIII wieku p.n.e., natomiast kres stworzonego przez nie państwa nastąpił formalnie w 1453 roku n.e. (wraz z upadkiem Konstantynopola i tym samym Cesarstwa bizantyńskiego), choć dosyć często jako koniec starożytnego Rzymu przyjmuje się rok 476 n.e., w którym upadło Cesarstwo zachodniorzymskie.
Spotykane są także elewacje zdobione metodą sgraffito, w którym obraz nadaje powierzchni muru wygląd ściany boniowanej.
Boniowanie jest coraz częściej wykorzystywane przy wykończeniach elewacji. W odróżnieniu od techniki stosowanej w okresie średniowiecza, bonie używane są głównie na narożnikach budynków. Wykorzystywane w ten sposób pełnią charakter dekoracyjny. Wyróżnia się kilka rodzajów boniowania w dzisiejszym budownictwie:
Filar – pionowa wolno stojąca podpora konstrukcji, spełniająca podobną rolę co kolumna (nieraz podobnie jak ona ukształtowana - z bazą, trzonem i głowicą) i mająca przekrój wieloboczny (czworoboczny lub ośmioboczny).Renesans lub odrodzenie (z fr. renaissance – odrodzenie) – okres w historii kultury europejskiej, obejmujący przede wszystkim XV i XVI wiek, określany często jako "odrodzenie sztuk i nauk" oraz koncepcja historiozoficzna odnosząca się do historii kultury włoskiej od Dantego do roku 1520 (Il Rinascimento).
Układanie przyległe boni różnych rozmiarów na przemian;
Układanie przyległe boni tej samej długości;
Układanie boni w stałych odstępach;
Układanie boni w centralnym miejscu elewacji.
Boniowanie - ściana z kamienia
Boniowanie wokół otworu okiennego - rustyka
Średniowiecze – epoka w historii europejskiej, obejmująca okres między starożytnością a renesansem. Granice czasowe średniowiecza nie są ściśle ustalone. Za początek epoki przyjmuje się okres, w którym cesarstwo zachodniorzymskie chyliło się ku upadkowi. Zwolennicy ścisłej datacji – w zależności od szkoły – za dokładne daty początku średniowiecza podają lata 378, 395 bądź 476. Za koniec epoki uważa się upowszechnienie idei humanistycznych i rozpoczęcie epoki renesansu. Najczęściej w tym przypadku wymieniane są daty ok. 1450 roku oraz lata 1453, 1492, a nawet 1517.Cios – blok z kamienia najczęściej w kształcie prostopadłościanu. Ma przynajmniej jedną powierzchnię obrobioną w sposób dekoracyjny i przeznaczoną do eksponowania na powierzchni lica budowli. Stosowany był do wznoszenia monumentalnych budynków już w starożytności (Egipt, Grecja, Rzym), w budownictwie romańskim i gotyckim, później w budynkach reprezentacyjnych (najczęściej neoromańskich) oraz przy budowie silnie obciążonych elementów, jak fundamenty, filary mostów i wiaduktów.
Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 26. ISBN 83-85001-89-1.
Warto wiedzieć że... beta
Pilaster – lokalne pogrubienie ściany w formie płaskiego filara ustawionego przy ścianie, nieznacznie występującego przed lico ściany. Pełni on zarówno funkcję konstrukcyjną, jak też dekoracyjną (rozczłonkowuje ścianę). Może stanowić część obramienia otworów okiennych, drzwiowych lub bramnych. W starożytności pilastry występowały dużo rzadziej niż półkolumny i używane były głównie w architekturze rzymskiej.
Elewacja – zewnętrzna powierzchnia ściany budynku ze wszystkimi znajdującymi się na niej elementami, lico budynku.
