Bitwa pod Marignano – starcie zbrojne, które miało miejsce w dniach 13–14 września 1515 r. w trakcie wojen włoskich w Lombardii pomiędzy wojskami Szwajcarów a Francuzami. Była to jedna z ostatnich większych bitew, w której udział wzięły wojska szwajcarskie.

Ówczesne Marignano to dzisiejsze Melegnano.

Tło konfliktu[ | edytuj kod]

Na przełomie XV oraz XVI w. tzw. stare kantony szwajcarskie odgrywały główną rolę w sporach występujących na ziemiach Italii. Z pomocą 5 tys. szwajcarskich żołnierzy król Ludwik XII zdobył w roku 1499 księstwo Mediolan, do którego rościł sobie prawa jako wuj mediolańskiej księżniczki Valentiny Visconti, córki księcia Giana Galeazzo Viscontiego. W tym samym roku, także z pomocą 5 tys. Szwajcarów księciu mediolańskiemu Ludovico Sforzy udało się odzyskać Mediolan. Nieco później pod Novarą doszło do spotkania dwóch armii składających się z żołnierzy szwajcarskich na służbie Francji i Mediolanu. Oblężenie miasta przez 10 tys. Szwajcarów na służbie francuskiej zakończyło się tzw. zdradą nowarską: Ludovico Sforza został zdradzony przez Szwajcarów i zmarł w roku 1508 we francuskiej niewoli. W roku 1507 Szwajcarzy w liczbie 6 tys. ludzi zdobyli dla Francuzów inne miasto Genuę. Pomimo przykładnej służby, w roku 1509 Ludwik XII nie odnowił umowy żołdu ze Szwajcarami.

Zagorzały przeciwnik Francuzów papież Juliusz II, pozyskał do swoich planów dnia 14 marca 1510 r. (dzięki pośrednictwu biskupa Sionu Matthausa Schinera) 6 tys. żołnierzy szwajcarskich. Szwajcarzy nie wzięli jednak udziału w akcji planowanej na wrzesień 1510 r. W tym samym roku papież powołał Ligę Świętą, do której nakłonił rzymsko-niemieckiego cesarza Maksymiliana I Habsburga, Republikę Wenecką oraz królestwo Aragonii. Do grona tego przyłączyli się tym razem Szwajcarzy po tym, jak Ludwik XII odmówił im wypłaty odszkodowania za zamordowanie dwóch posłańców szwajcarskich na terenach należących do króla Francji. Pierwsza kampania 10 tys. Szwajcarów do Mediolanu (Kampania zimowa) w roku 1511 zakończyła się niepowodzeniem. Dnia 30 kwietnia 1512 r. Szwajcarzy podjęli kolejną kampanię do Lombardii, po tym gdy niepowodzeniem zakończyły się rokowania z królem Francji na temat odnowienia układu wojskowego z roku 1499. Latem 1512 r. 18 tys. Szwajcarów ponownie skierowało się ku Lombardii, osadzając w grudniu tego roku na tronie mediolańskim Maksymiliana Sforzę – syna Ludovico Sforzy. Panowanie szwajcarskie na zdobytych terenach umocnione zostało po błyskotliwym zwycięstwie nad wojskami francusko-weneckimi w bitwie pod Novarą dnia 6 czerwca 1513 r. Po tym zwycięstwie w sierpniu 1513 r. Szwajcaria wypowiedziała Francji wojnę wkraczając do Burgundii. Dnia 13 września 1513 r. Ludwik XII starał się jeszcze zawiązać ze Szwajcarami pokój, a gdy ci opuścili jego ziemie bez ratyfikacji traktatu, król wycofał się z ugody.

Następca Ludwika XII, król Franciszek I kontynuował politykę francuską mającą na celu zdobycie Mediolanu. Władca zaproponował Szwajcarom wysoką kwotę pieniężną w zamian za zdobycie Mediolanu. Ci jednak odmówili. Wiosną 1515 r. Franciszek I na czele armii 55 tys. ludzi wyruszył do Lombardii, w tym czasie Szwajcarzy skierowali 18 tys. żołnierzy przez Alpy do ochrony Mediolanu. Pomimo przewagi liczebnej Franciszek podjął się rozmów ze Szwajcarami i zawarł z nimi traktat w Gallarate. Na mocy układu Francja miała wypłacić Szwajcarom znaczną sumę pieniężną, ci zaś mieli zrezygnować ze swoich praw do Mediolanu. Protektorat nad spornymi ziemiami przypaść miał księciu Maksymilianowi Sforzy. Po podpisaniu układu część oddziałów szwajcarskich skierowała się do domów, jednak większa część wojska nie zatwierdziła umowy i zajęła Mediolan. W tej sytuacji Franciszek I założył obóz w okolicy miasta.