Bitwa pod Hastings (14 października 1066) była decydującym starciem w inwazji Normanów na Anglię w 1066 roku pomiędzy wojskami Normanów pod dowództwem Wilhelma Zdobywcy a pospolitym ruszeniem anglosaskim i gwardii dowodzonymi przez króla Harolda II. Ponieważ w jej wyniku najeźdźcy z kontynentu europejskiego opanowali cały kraj, bitwa pod Hastings uważana jest za jedną z decydujących bitew w dziejach świata.
Kanut (Knud) Wielki (ur. ok. 996/997, zm. 12 listopada 1035) – król Anglii w latach 1016–1035 (jako Kanut I Wielki, Canute the Great), Danii w latach 1018–1035 (jako Kanut II Wielki, Knud 2. den Store) i Norwegii w latach 1028–1035 (jako Knud den Mektige), a także zarządca Szlezwiku i Pomorza.Normanowie (st. nord. Norrmaen, ludzie północy) – określenie stosowane w zachodniej Europie dla określenia mieszkańców Skandynawii w okresie ich ekspansji handlowej i terytorialnej w VIII-XII wieku. Od IX wieku Normanowie na podbijanych terenach tworzyli nowe organizacje państwowe, np. Normandię czy Islandię.
Przyczyny inwazji[ | edytuj kod]
Gdy w roku 1035 umierał 40-letni król Kanut Wielki, zostawił Anglię w rękach silnej władzy samorządowej witanów. Godność królewska (a był to urząd obieralny) traciła swą moc. Niektórzy earlowie zarządzali wieloma hrabstwami, połączonymi w udzielne księstwa (shires), i z wolna stawali się lokalnymi władcami, groźnymi konkurentami króla i reprezentowanej przezeń władzy centralnej. Było to państwo w pełni już ukształtowane, z regularnie ściąganym podatkiem gruntowym zwanym danegeld, zawodową gwardią królewską złożoną z huskarlów oraz obowiązującym anglo-duńskim prawem zwyczajowym.
Inwazja Normanów na Anglię była ostatnią, zakończoną sukcesem próbą podboju Brytanii. Przyczyną była bezpotomna śmierć 5 stycznia 1066 roku w Westminsterze króla Anglii Edwarda Wyznawcy. Król Edward, zajmujący się więcej religią niż sprawami państwa, który mimo posiadania żony żył niczym w celibacie, obiecał na wiele lat przed swoją śmiercią następstwo tronu dalekiemu kuzynowi ze strony matki, księciu Normandii Wilhelmowi, jednak na łożu śmierci ustanowił następcą swojego szwagra Harolda, hrabiego Wesseksu, który w dzień po śmierci króla koronował się.Isle of Wight – wyspa należąca do archipelagu Wysp Brytyjskich, oddzielona od brytyjskiego wybrzeża cieśniną Solent. Kształtem przypomina romb o wymiarach 26 na 39 kilometrów i powierzchni 384 km².
Wódz Normanów, Rolf Rögnvaldsson, który w roku 911 – na mocy ustnego układu zawartego w Saint-Clair-sur-Epte – otrzymał od króla Francji, Karola Prostaka, księstwo Normandii, wywodził się z tego samego pnia, co zdobywcy Anglii Wschodniej. Jednak po stu latach więzi te uległy całkowitemu zatarciu i zapomnieniu. Normanowie z Anglii nazywali Normanów z Francji Francuzami. Od końca X wieku Normanowie z Normandii mówili już wyłącznie po francusku.
Karol III Prostak franc. Charles III le Simple (ur. 17 września 879, zm. 7 października 929) – król zachodniofrankijski w latach 898 - 922, syn Ludwika II Jąkały, z dynastii Karolingów francuskich.Bretania (fr. Bretagne, bret. Breizh, gal. Bertaèyn) – kraina historyczna i region w północno-zachodniej Francji, położony na Półwyspie Bretońskim, nad Oceanem Atlantyckim. Od wschodu graniczy z dwoma regionami: Normandią i Krajem Loary. Dzieli się na 4 departamenty: Côtes-d’Armor, Finistère, Ille-et-Vilaine i Morbihan. Obejmuje faliste i pagórkowate tereny Półwyspu Bretońskiego, z kulminacjami na wznoszących się w centrum wzgórzach d’Arrée (Toussaines, 384 m n.p.m.) i Noires (326 m n.p.m.). Wśród regionów francuskich wyróżnia się dużą odrębnością kulturową.
Po Kanucie i dwóch jego następcach z linii duńskiej, w roku 1042 na tron Anglii wstąpił wybrany przez witany Edward, który w przyszłości miał być nazywany Wyznawcą. Był (ze strony matki) pół-Normanem i otaczał się Normanami. Obejmowali oni urzędy dworskie i majątki ziemskie. Arcybiskupstwo Canterbury dostało się Robertowi Champartowi, przeorowi opactwa w Jumièges. Biskupstwa Londynu i Dorchester również obsadzone zostały przez Normanów. Norman Osbern z Burghill pobudował w roku 1050 pierwszy murowany kasztel obronny na ziemi angielskiej. Niektórzy historycy uważają panowanie Edwarda za swego rodzaju preludium do najazdu Normanów Wilhelma Zdobywcy. Jednak wbrew opiniom kronikarzy, jak np. Williama z Malmesbury, nie było wówczas żadnego zalewu normandzkiego. Warstwa ta była cieniutka i nieistotna, przynajmniej tak długo jak dominowały, przemożne rody anglosaskie z Godwinem, panem Wessexu na czele, wyniesione przez Kanuta i jego następców.
Edward Wygnaniec, ang. Edward the Exile (1016 - 19 kwietnia 1057); syn króla Anglii Edmunda Żelaznobokiego i Ealdgyth (Edyty). Jego żoną była Agata, której pochodzenie jest do dzisiaj nie całkiem jasne.
La Manche (z fr. „rękaw”; ang. English Channel, „Kanał Angielski”) – kanał morski oddzielający Wielką Brytanię od Francji. Poprzez Cieśninę Kaletańską łączy Morze Północne z otwartymi wodami Oceanu Atlantyckiego.
Król Edward był człowiekiem łagodnym i pobożnym, ale równocześnie bezwolnym. Prawdopodobnie obiecał trzykrotnie trzem różnym pretendentom sukcesję tronu. Jednym z nich był Wilhelm (właśc. Guillaume), spokrewniony z Edwardem książę Normandii, zwany z racji swego nieprawego pochodzenia Bastardem. Odważny, na wszystko zdecydowany wódz i polityk, z którym liczono się w Europie, był popierany przez papiestwo. W roku 1052 przybył na dwór angielski i wtedy to uzyskał prawdopodobnie obietnicę następstwa. Stać się to miało po śmierci lub ustąpieniu Edwarda, ale na przeszkodzie stanęła rebelia wielmożów, którzy, wykorzystując nastroje antynormandzkie, podnieśli bunt. Godwin z flotą zebraną we Flandrii, gdzie przebywał na wygnaniu od roku 1049, ruszył na Londyn i – osaczywszy osamotnionego, bezbronnego króla – wymógł nie tylko zmazanie swych dawnych win, ale i przywrócenie godności. Stał się teraz prawdziwym panem Anglii. Wielu Normanów, z arcybiskupem Canterbury, uciekło na kontynent, a rokowania z Wilhelmem zostały zerwane.
Kusza – broń miotająca neurobalistyczna (wykorzystująca energię sprężystości) podobna do łuku. Zasadnicza różnica w użyciu polega na możliwości wstrzymania się ze strzałem przez dowolnie długi czas po naciągnięciu cięciwy. Cięciwę naciąga się ręcznie, korbą lub lewarem, a dopiero potem strzela, naciskając spust.Lillebonne – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Górna Normandia, w departamencie Seine-Maritime. Przez miejscowość przepływa Sekwana.
Król bał się i nienawidził Godwina, który wyraźnie sięgał po sukcesję. Edward znalazł więc innego następcę. Wybór padł na Edgara Ethelinga, syna Edwarda Wygnańca, przebywającego od lat na dworze ruskim i węgierskim. Królewicz nie kwapił się do powrotu, mając obawy co do swego losu w Anglii.
W roku 1052 zmarł Godwin, zaś głową rodu został jego syn pierworodny, nowy earl Wessexu, Harold Godwinson. Stanowiska, opróżnione, po wygnaniu earla Anglii Wschodniej i śmierci earla Northumbrii, objęli bracia Harolda, Tostig i Gyrth. W roku 1057 zmarł ostatni możnowładca z nadania Kanuta – Leofryk, earl Mercji. Godwinowie do roku 1062 rozprawili się z jego następcami oraz z Walią, którego władcę, Gruffydda ap Llewelyna, pobili w polu i zgładzili. Zdobyte ziemie Harold i Tostig podzielili między siebie. Pozycja Godwinsona wzrosła niepomiernie. Jeśli dotąd mógł tylko marzyć o tronie, teraz stał się jednym z pretendentów i to chyba najpoważniejszym. Ale nieoczekiwanie na początku roku 1064 nadzieje Harolda na tron angielski zostały zachwiane.
Taktyka spalonej ziemi, metoda spalonej ziemi, polityka spalonej ziemi, strategia spalonej ziemi, zasada spalonej ziemi – sposób prowadzenia działań wojennych polegający na niszczeniu wszystkiego, co może być przydatne dla strony przeciwnej. Zazwyczaj ma to miejsce podczas przemarszu lub wycofywania się – także na własnym terytorium. Celem takich działań jest pozbawienie nieprzyjaciela źródeł zaopatrzenia, spowolnienie poruszania się jego wojsk, pozbawienie możliwości późniejszego wykorzystania odzyskanego lub zdobytego majątku, może być formą terroru wobec ludności cywilnej, odwetu czy szantażu itd.Wessex - jedno z siedmiu państw heptarchii anglosaskiej. Położone na południowym krańcu Brytanii, graniczyło od wschodu z Susseksem, północy z Mercją, od południowego zachodu z Kornwalią. Od południa Wessex otaczało morze. W IX wieku Wessex objął przewodnictwo w heptarchii, zawdzięczając to w dużej mierze inwazji wikingów na państwa anglosaskie. Za panowania króla Alfreda Wielkiego (871-899) Wessex jako jedyny nie został podbity przez duńskich najeźdźców. Do 1066 roku Wessex był przewodnim królestwem anglosaskim i jako takie Królestwo Wessex utożsamiane było z Królestwem Anglii. Dopiero w 1066 roku po podboju dokonanym przez Wilhelma I Zdobywcę potęga Wessex została zniszczona, a Królestwo Anglii stało się oficjalną nazwą państwa.
Nie wiemy dziś, dokąd i po co wyprawił się Harold. Tkanina z Bayeux dowodzi, iż posłował od Edwarda do Wilhelma, ale w jakim celu?
Ten nieszczęsny Harold, po rozbiciu się statku na wybrzeżu Ponthieu, został wzięty do niewoli przez miejscowego grafa, potem zwolniony przez Wilhelma i przewieziony do Rouen. Tam diuk dał mu do zrozumienia, że odzyska wolność pod warunkiem złożenia hołdu lennego. Podczas ceremonii, podczas której przebiegli Normanowie ukryli pod stołem relikwie, mające stanowić prestiżowe gwarancje w ewentualnym sporze o sukcesję, musiał Harold złożyć przysięgę i w rozumieniu prawa feudalnego został lennikiem diuka Normandii.
Sandwich – miasto w Anglii, w hrabstwie Kent, w dystrykcie Dover. Leży 19 km na wschód od miasta Canterbury i 106 km na wschód od centrum Londynu. W 2005 miasto liczyło 6800 mieszkańców.Huskarlowie, (staronord. Húskarlar dosł. domownicy, l.poj. Húskarl) - anglosaska oraz wikińska straż przyboczna władców. Najbardziej znana jest z przykładu przybocznej straży władcy Danii, Norwegii i Anglii, Kanuta Wielkiego (panującego w latach 1016-1035), początkowo rekrutowanej wyłącznie ze skandynawskich wojowników.
Wymuszona przysięga, od której łatwo się było Haroldowi po powrocie do Anglii uwolnić, nie była wiele warta, ale Wilhelmowi wystarczył sam fakt, który miał w bliskiej przyszłości wykorzystać. Tymczasem na jesieni 1064 roku wybuchł w Anglii bunt przeciw Tostigowi, oskarżanemu o liczne zbrodnie i nakładanie wysokich podatków. Tostiga ogłoszono banitą, a earlem Northumbrii wybrano Morkara. Następnie buntowniczy baronowie wtargnęli do Anglii Środkowej, zajęli Northampton i podjęli rokowania z królem. Harold, widząc słabą pozycję brata, bez skrupułów przeszedł do obozu przeciwników, a Tostig schronił się we Flandrii.
Matylda (lub Maud) Flandryjska (ok. 1031 – 2 listopada 1083) – córka Baldwina V, hrabiego Flandrii i Adelajdy, córki króla Francji Roberta II. Ok. 1051 roku poślubiła księcia Normandii Wilhelma II, gdy ten podbił królestwo Anglii została, 11 maja 1068 roku koronowana na królową.Fyrd – pospolite ruszenie w średniowiecznej Anglii, powszechna mobilizacja wszystkich wolnych mężczyzn zdolnych do obrony ziemi pośrednio (obrona mostów, budowa grodów, patrol i czuwanie) bądź bezpośrednio (uczestnictwo w kampanii wojennej). Skandynawską wersją fyrdu był tzw. leidang. Instytucja fyrdu istniała już przed podbojem normańskim w roku 1066, początki najprawdopodobniej sięgają aż wieku VII.
5 stycznia 1066 roku zmarł Edward Wyznawca. Prawie natychmiast, w wielkim pośpiechu witany zatwierdziły intronizację Harolda, którego koronował wyklęty przez papieża arcybiskup Stigand. Za Edgarem Ethelingiem nie opowiedział się nikt, o Wilhelmie Bastardzie z Normandii nawet nie pomyślano.
Pieśń o Rolandzie (Chanson de Roland) – najstarszy i najbardziej znany francuski epos rycerski, należący do tzw. chansons de geste (pieśni o bohaterskich czynach). Utwór datowany jest na XI wiek, a znany jest z anglo-normandzkiego rękopisu oksfordzkiego z 1170. Autor jest nieznany, jedyną wzmianką o nim jest adnotacja na końcu rękopisu wspominająca osobę o imieniu Turold.Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców.
Podstrony: 1 [2] [3] [4]
Warto wiedzieć że... beta
Stigand (zm. w 1072) – angielski duchowny przed inwazją Normanów na Anglię. Jego data narodzin jest nieznana, ale w 1020 roku służył jako kapelan królewski i doradca. W 1043 roku był mianowany biskupem Elmham, a później biskupem Winchesteru i arcybiskupem Canterbury. Stigand działał jako doradca kilku członków anglosaskiej i normandzkiej dynastii królewskiej z Anglii, służąc sześciu kolejnym królom. Ekskomunikowany przez kilku papieży za piastowanie jednocześnie dwóch biskupstw (w Winchesterze i Canterbury), został ostatecznie usunięty z urzędu w 1070 roku, a jego posiadłości i majątek osobisty zostały skonfiskowane przez Wilhelma Zdobywcę. Stigand został uwięziony w Winchesterze, gdzie zmarł, nie odzyskawszy wolności.
Sussex – historyczne hrabstwo w południowo-wschodniej Anglii nad Kanałem La Manche, o terytorium zbliżonym do dawnego Królestwa Sussex. Graniczy od północy z hrabstwem Surrey, od północnego wschodu z hrabstwem Kent i od zachodu z hrabstwem Hampshire. Ze względów administracyjnych dzieli się na hrabstwa West Sussex i East Sussex oraz City of Brighton and Hove. Hove zostało wydzielone w 1997 r. a status city uzyskało w 2000. Do tego czasu w hrabstwie Sussex status city posiadało jedynie miasto Chichester.
Wikingowie – skandynawscy wojownicy, którzy od VIII wieku podejmowali dalekie wyprawy o charakterze kupieckim, rabunkowym lub osadniczym.
Londyn (ang. London) – miasto w południowo-wschodniej części Wielkiej Brytanii, stolica tego państwa, a także stolica Anglii.
Orkady (ang. Orkney Islands, wym. [ˌɔːknɪˈaɪləndz]; gael. Àrcaibh) – archipelag na północ od wybrzeży Szkocji, na granicy Morza Północnego i otwartego Oceanu Atlantyckiego. W jego skład wchodzi 67 wysp o łącznej powierzchni 990 km². Ok. 20 z nich jest zamieszkanych.
Knara (knaar, knarr, knorr, l.mn. knörr) – statek wikingów, który umożliwiał im podejmowanie wypraw handlowych i kolonizacyjnych. Na knarach i byrdingach, wiosła stosowane były głównie w porcie tak więc liczba wioślarzy była dość mała i nie przekraczała ośmiu. Warto tu dodać że na langskipach znajdowało się od 40-80 wioślarzy.
William z Malmesbury, łac. Gulielmus Malmesburiensis (ur. ok. 1080 lub 1095 w Wiltshire – zm. ok. 1143) - angielski historyk, żyjący w XII wieku, mnich w opactwie Malmesbury. Po ojcu był Normanem, po matce Anglikiem.
