Berlin

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Berlin – stolica, największe miasto Niemiec i zarazem kraj związkowy. Zajmuje powierzchnię ok. 892 km² i zamieszkuje go około 3,7 mln osób. Jest największym miastem w Unii Europejskiej pod względem liczby mieszkańców.

Alemanowie, Alamanowie – germański związek plemienny; od III wieku n.e. prowadzący najazdy na zachodnie prowincje cesarstwa rzymskiego.Fryderyk Wilhelm (ur. 16 lutego 1620 w Cölln (dzisiejszy Berlin), zm. 9 maja 1688 w Poczdamie) z dynastii Hohenzollernów nazwany Wielkim Elektorem.

Berlin jest podzielony na dwanaście okręgów administracyjnych (Bezirk). Przez przestrzeń miejską przepływają m.in. rzeki Sprewa i Hawela, a ponadto znajduje się wiele jezior i zatok, w tym największe Müggelsee.

Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z 1237 r. Berlin pełnił rolę historycznej stolicy Brandenburgii, Królestwa Prus, Związku Północnoniemieckiego, Cesarstwa Niemieckiego, Republiki Weimarskiej i III Rzeszy. Po 1945 r. wschodnia część miasta była stolicą Niemieckiej Republiki Demokratycznej (Berlin, Hauptstadt der DDR), natomiast pozostała tworzyła Berlin Zachodni – otoczoną murem (okres 1961-89) enklawę na terenie NRD. Po Zjednoczeniu Niemiec 1990 roku Berlin został stolicą całych Niemiec. Berlin jest siedzibą Prezydenta RFN (od 1994 r.), Kanclerza RFN (od 2001 r.), Bundestagu (od 1999 r.) i Bundesratu (od 2000 r.).

Województwo wielkopolskie – województwo utworzone w 1999 w środkowo-zachodniej Polsce, na Pojezierzu Wielkopolskim i Nizinie Południowowielkopolskiej, w dorzeczu środkowej Warty; dzieli się na 4 miasta na prawach powiatu, 31 powiatów i 226 gmin, które zamieszkuje 3 447 441 osób (31 marca 2011); siedzibą wojewody i władz samorządu województwa jest Poznań.Instytut Polski w Berlinie (niem. Polnisches Institut Berlin) – polska placówka kulturalna w Berlinie podlegająca Ministerstwu Spraw Zagranicznych RP.

Berlin jest jedną z ważniejszych w Europie metropolii globalnych, ponadto ważnym węzłem komunikacyjnym Niemiec i Europy, zarówno kolejowym, lotniczym i drogowym. Ważny ośrodek naukowy, kulturalny i artystyczny (m.in. Kulturforum i Museumsinsel).

Toponimia[ | edytuj kod]

Językoznawcy wywodzą nazwę Berlin od prasłowiańskiego *brl, oznaczającego bagno lub moczary, i podają znaczenie nazwy jako miasto na bagnach. Według hipotezy Reinholda Trautmanna Berlin jest zniekształconą nazwą Bralin (za czym przemawia m.in. zapis w dokumencie z 1215 nazwy miejscowości jako Braline) i pochodzi od nazwy osobowej Bral, czyli skróconej formy słowiańskiego imienia złożonego Bratosław.

Gazeta Robotnicza została powołana do życia w Berlinie 3 stycznia 1891 r. przez polskich socjalistów działających w socjaldemokracji niemieckiej (SPD). Ukazywała się z podtytułem "Organ partii socjalno-demokratycznej", zaś od 7 lutego 1891 r. jako "Organ socjalistów polskich". Jako redaktor sygnowany był Władysław Kurowski, a po jego śmierci od lipca 1892 r. Franciszek Morawski. Gazetę redagowali również Ignacy Daszyński i Stanisław Przybyszewski.Graffiti – nazwa zbiorcza dla różniących się tematem i przeznaczeniem elementów wizualnych, np. obrazów, podpisów lub rysunków, które są umieszczane w przestrzeni publicznej lub prywatnej za pomocą różnych technik. Zazwyczaj tworzone jest anonimowo i bez odpowiednich zezwoleń lub – rzadziej – za zgodą albo na zamówienie właściciela pomalowanego obiektu, jak np. graffiti „Łobez – plan miasta” wykonany przez miejscowych twórców.

Geografia[ | edytuj kod]

Berlin leży we wschodniej części Niemiec. Berlin znajduje się między płaskowyżami Barnim i Teltow. Leży około 90 km od granicy z Polską.

Największa długość miasta w kierunku wschodnio-zachodnim wynosi około 45 km, największa długość w kierunku północno-południowym wynosi około 38 km. Najwyższe wzniesienie ma wysokość 115,4 m n.p.m., natomiast najniższy punkt leży na wysokości 34 m n.p.m.

Wody[ | edytuj kod]

Miasto położone jest nad rzekami Sprewą i Hawelą oraz ich dopływami. Sprewa w dzielnicy Spandau wpada do Haweli, prawego dopływu Łaby. Berlińskie dopływy Sprewy to Panke, Dahme, Wuhle i Erpe. Hawela płynie przez miast korytem polodowcowym przypominającym jeziora. Bocznymi odnogami Haweli są jeziora Tegeler See i Große Wansee. Do Haweli wpływają strumienie: Tegeler Fließ oraz Bäke. Największym jeziorem na terenie miasta jest jezioro Große Müggelsee położone w dzielnicy Treptow-Köpenick. Obszar wód chronionych w mieście to 212 km² co stanowi prawie jedną czwartą całkowitej powierzchni miasta.

Narodowy socjalizm (niem. Nationalsozialismus), nazizm (skrót od Nationalsozialismus), czasem określany również jako hitleryzm (od nazwiska Adolfa Hitlera) – rasistowska, antykomunistyczna i antysemicka ideologia Niemieckiej Narodowosocjalistycznej Partii Robotników (NSDAP). Niemiecka skrajna odmiana faszyzmu, opierająca się na biologicznym rasizmie, w szczególności na antysemityzmie, czerpiąca z haseł zarówno nacjonalistycznych, jak i socjalnych, trudna do jednoznacznego uplasowania na klasycznej osi prawica-lewica. Ideologia państwowa w czasie sprawowania władzy w totalitarnych Niemczech przez NSDAP w latach 1933-1945.Odra (czes. i dł. Odra, niem. Oder, gł. Wodra, łac. starożytna Viadua, Suevus, łac. średniowiecza Oddera (w Dagome iudex), Odera; łac. renesansowa Viadrus (od 1543)) – rzeka w Europie Środkowej, w zlewisku Morza Bałtyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod względem całkowitej długości jest drugą (po Wiśle) rzeką Polski. Biorąc pod uwagę tylko jej część w granicach Polski jest trzecią rzeką pod względem długości (po jej dopływie Warcie).


Klimat[ | edytuj kod]

Okręg administracyjny Mitte

Miasto znajduje się w umiarkowanej strefie klimatycznej. Przeciętna temperatura roczna wynosi +9,1 °C, średnia roczna ilość opadów wynosi 581 mm. Najcieplejszymi miesiącami są lipiec (+14,3 °C) i sierpień (+14,1 °C), a najzimniejszy jest styczeń (–1,9 °C) i luty (–1,5 °C). Dokładną statystykę zawiera poniższa tabela:

Królestwo Prus (niem. Königreich Preußen) – oficjalny tytuł państwa prusko-brandenburskiego po 1701, wraz z pozostałymi domenami dynastii Hohenzollernów w latach 1701-1918, od 1871 wchodzące w skład Cesarstwa Niemieckiego. Terytorium Królestwa Prus obejmowało dwie trzecie całego obszaru Cesarstwa Niemieckiego.Księstwo Kopanickie – dawne księstwo słowiańskie, leżące na terytorium plemienia Sprewian (ob. wschodnia część landu Brandenburgii).

Otoczenie[ | edytuj kod]

Najbliższe duże miasta (min. 400 tys. mieszkańców) wokół Berlina:

Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6] [7]




Warto wiedzieć że... beta

Witold Tadeusz Ostrowski (ur. 15 czerwca 1875 w Berlinie, zm. 14 sierpnia 1942 w Krakowie) – polski działacz społeczny i organizator przemysłu.
European School of Management and Technology, ESMT Berlin (Europejska Szkoła Zarządzania i Techniki) – prywatna szkoła biznesu znajdująca się w Berlinie.
Dworzec Berlin Friedrichstraße – dworzec kolejowy położony na linii kolei wiaduktowej w Berlinie, przy jej skrzyżowaniu z Friedrichstraße. Pod głównym budynkiem dworca znajdują się podziemne perony metra oraz S-Bahn. Na dworcu zatrzymują się pociągi regionalne (osobowe RB i przyspieszone RE).
Europejski Instytut Technologiczny (EIT) – inicjatywa Unii Europejskiej zmierzająca do stworzenia europejskiej organizacji naukowej na wzór MIT i jako przeciwwaga dla niej. Parlament Europejski na swoim posiedzeniu 26 września 2007 podjął decyzję o utworzeniu EIT, a 18 czerwca 2008 roku zadecydowano, iż siedzibą Rady Zarządzającej EIT będzie Budapeszt.
Tiergartentunnel - zespół tuneli kolejowych i drogowych przebiegających w kierunku północ-południe pod parkiem Tiergarten w berlińskiej dzielnicy o tej samej nazwie. Tunel zbudowano w latach 1995-2006.
Leopold Godowski (ur. 13 lutego 1870 w Żoślach, zm. 21 listopada 1938 w Nowym Jorku) – polski pianista, kompozytor i pedagog.
Staatsoper Unter den Linden (także Deutsche Staatsoper wzgl. Staatsoper Berlin) – najstarszy teatr operowy w Berlinie położony przy Unter den Linden – głównej historycznej ulicy miasta.

Reklama