Bazylika konkatedralna św. Jakuba w Olsztynie
Tryptyk – typ nastawy ołtarzowej składający się z części środkowej oraz dwóch bocznych skrzydeł. Skrzydła są zwykle osadzone na zawiasach i ruchome, tak, że mogą się zamykać, zasłaniając część środkową. Nazwa tryptyk odnosi się także do (nawiązujących kształtem do ołtarza) obrazów malarskich i płaskorzeźb, składających się z trzech części, które zazwyczaj można składać.Narodowy Instytut Dziedzictwa (NID) – narodowa instytucja kultury podległa Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Misją NID jest tworzenie podstaw dla zrównoważonej ochrony dziedzictwa poprzez gromadzenie i upowszechnianie wiedzy o zabytkach, wyznaczanie standardów ich ochrony i konserwacji oraz kształtowanie świadomości społecznej celem zachowania dziedzictwa kulturowego Polski dla przyszłych pokoleń. Instytut wydaje kwartalnik „Ochrona Zabytków”.
Nawa – składowa część kościoła położona pomiędzy prezbiterium a kruchtą, przeznaczona dla wiernych. Oprócz świątyń jednonawowych występują dwu-, trzy-, pięcio- oraz siedmionawowe.
Bazylika konkatedralna św. Jakuba Apostoła w Olsztynie – kościół zbudowany w II poł. XIV wieku.
Historia[]
W 1596 wieżę kościoła (w części drewnianą) zastąpiono nową. Utrzymana była, jak cały kościół, w stylu gotyckim. Miała 63 m wys. Kościół nie jest orientowany, aczkolwiek wieża kościoła wskazuje kierunek na Rzym. W 1721 przebudował go Piotr Olchowski z Reszla (kaplice boczne). W 1864 kościołowi groziło zawalenie i musiano go zamknąć. Oddano go do użytku po generalnym remoncie wykonanym w latach 1866-1868, ale prace nad restauracją wnętrza i nadaniem mu neogotyckiego poloru trwały jeszcze kilkanaście lat. W 1896 z nieznanych przyczyn wybuchł w kościele pożar i wyrządził sporo strat. Co najmniej od 1565 (brak danych dla wcześniejszego okresu) wygłaszano w kościele kazania po polsku. W 1599 proboszcz olsztyński, Ambroży Merten, prosił o zwolnienie z urzędu, ponieważ nie znał języka polskiego, mowy swych parafian. Na początku XVIII wieku wszyscy księża olsztyńscy byli Polakami. W ciągu wieków odwiedzali olsztyński kościół, modlili się w nim wybitni Polacy: Jan Dantyszek, Marcin Kromer i Ignacy Krasicki, wszyscy trzej piastujący godność biskupów warmińskich, oraz król Władysław IV (1635). W latach 1898-1900 był tu organistą Feliks Nowowiejski, kompozytor "Roty" i "Legendy Bałtyku", a w latach 1979-1981 biskup Józef Glemp (późniejszy prymas Polski) zarządzał stąd diecezją warmińską. Od 1945 prokatedra, od 1973 konkatedra, od 2004 bazylika mniejsza.
Wnętrze świątyni[]
W porównaniu z bogactwem swej architektury kościół ma znacznie skromniejsze wyposażenie wnętrza. W 1807, podczas wojen napoleońskich, Francuzi zamknęli w nim półtora tysiąca jeńców rosyjskich, a ci, broniąc się przed ostrym mrozem, spalili tu wszystko, co mógł strawić ogień. Mimo to zachowało się w kościele trochę zabytków ruchomych z okresu:
Ciekawostki[]
Zobacz też[]
Przypisy
- Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie. 31 marca 2016; 6 miesięcy temu. [dostęp 06.05.2010].
- Kaplica znajduje się w lewej nawie świątyni
- Prawdopodobnie figura przedstawia Katarzynę Szwedzką, córkę św. Brygidy
- Wielu historyków uważa, że prababką św. Kanuta była Świętosława, córka Mieszka I