Bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu

Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]

Przeczytaj także...
Giovanni Battista di Quadro (pol. Jan Baptysta Quadro, łac. Joannes Baptista Quadro) – (ur. ? – zm. między 10 kwietnia 1590 a 16 stycznia 1591) – włosko-polski architekt renesansowy, autor m.in. renesansowej przebudowy poznańskiego ratusza.Złota Kaplica albo Kaplica Królów Polskich – znajdująca się dokładnie w osi poznańskiej katedry kaplica wzniesiona na miejscu średniowiecznej kaplicy Najświętszej Marii Panny powstałej w 1405. Ta pierwotna kaplica została zniszczona przez pożary i powodzie. W 1815 narodził się pomysł wzniesienia na tym miejscu nagrobka pierwszych władców polski (zrealizowano go w latach 1836–1837).

Świątynia w panoramie miasta, widok od strony zachodniej

Katedra w Poznaniu nocą – widok od południa

Katedra w 1798, widoczna neoklasycystyczna fasada, która istniała do 1945, gwasz Karola Albertiego

Bazylika Archikatedralna św. Piotra i św. Pawła w Poznaniu – jeden z najstarszych polskich kościołów i najstarsza polska katedra (od 968), położona na Ostrowie Tumskim. Jest ona miejscem pochówku pierwszych władców Polski i przypuszczalnym miejscem chrztu Mieszka I. Obecna gotycka katedra powstała w XIV – XV w., częściowo odbudowana i regotyzowana po zniszczeniach II wojny światowej. Bazylika wchodzi w skład zabytków i atrakcji trasy turystycznej Traktu Królewsko-Cesarskiego <http://trakt.poznan.pl/pl/strona-startowa/>

Izydor Oracz (hiszp. Isidro Labrador; ur. ok. 1080 w Madrycie, zm. ok. 1130 tamże) - święty katolicki pochodzący z Hiszpanii.Odon (Odo) poznański (wielkopolski, Mieszkowic) (urodzony pomiędzy 1141 a 1149 – zmarł 20 kwietnia 1194), książę poznański 1177/9-1182, książę w południowej Wielkopolsce 1177/9-1194, książę kaliski w latach 1193–1194.

Spis treści

1 Kalendarium

2 Katedra – miejsce spoczynku władców z dynastii Piastów

3 Wygląd zewnętrzny

4 Wnętrze

5 Wieniec kaplic

5.1 Kaplica św. Marcina

5.2 Kaplica św. Józefa

5.3 Kaplica św. Cecylii

5.4 Kaplica Matki Boskiej i św. Franciszka Ksawerego

5.5 Kaplica Najświętszego Sakramentu (Świętego Krzyża, Górków)

5.6 Złota Kaplica (Królów Polskich)

5.7 Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Stanisława Kostki

5.8 Kaplica Serca Jezusowego

5.9 Kaplica Matki Boskiej Anielskiej (Matki Boskiej i Świętych Aniołów, Szołdrskich)

5.10 Kaplica Świętej Trójcy

5.11 Kaplica św. Jana Kantego

5.12 Południowa Kruchta

5.13 Kaplica św. Stanisława Biskupa i Męczennika (królewska)

Bolesław I Chrobry (Wielki) (ur. 967, zm. 17 czerwca 1025) – pierwszy koronowany król Polski (od 1025 roku) z dynastii Piastów, w latach 1003-1004 także książę Czech jako Bolesław IV, książę Polski od 992 roku.Katarzyna Aleksandryjska, cs. Wielikomuczenica Jekatierina (ur. ok. 282, zm. ok. 300) – męczennica chrześcijańska, jedna z Czternastu Świętych Wspomożycieli, święta Kościoła katolickiego i prawosławnego.

Kalendarium[]

lata 80. X wieku – kościół wczesnoromański

968 – ustanowienie katedry i patrona św. Piotra (pierwsze biskupstwo, siedziba pierwszego misyjnego biskupa Polski Jordana miało prawo do tego samego patrona, co siedziba papieża). Pierwsza katedra była trójnawową bazyliką o długości około 40 m z pojedynczą wieżą rozszerzającą się w dolnej części od strony zachodniej. Wzorowana była na kościołach karolińskich (kościół klasztorny w Memleben). W wieży znajdowała się dwupiętrowa empora wysunięta w głąb kościoła od którego oddzielała ją dwuarkadowa galeria wsparta na pojedynczym filarze. Była to najprawdopodobniej loża książęca.

1038 lub 1039 – najazd Brzetysława I

XI wiek – katedra romańska, trójnawowa bazylika z dwiema wieżami od strony zachodniej z ciosów kamiennych ufundowana przez Kazimierza Odnowiciela

1244-1245 – zburzenie prezbiterium grożącego zawaleniem, na jego miejscu biskup Bogufał II rozpoczął wznoszenie ceglanego, wczesnogotyckiego prezbiterium

1262 – zakończenie odbudowy prezbiterium przez biskupa Bogufała III

poł. XIV wieku – przebudowa korpusu katedry w stylu gotyckim

29 września 1341 – ślub Kazimierza Wielkiego z Adelajdą Heską i jej koronacja na królową Polski.

1360 – Kazimierz Wielki ufundował sarkofag Bolesława Chrobrego

1399-1406 – kolejna przebudowa korpusu i prezbiterium, powstaje ambit i triforyjna galeria wokół prezbiterium.

XIV i XV wiek – katedra gotycka z wieńcem kaplic i trzema latarniami nad ambitem

1509-1513 – przebudowa wież w stylu gotyckim, dodane zostają iglice i korony

1622 – zniszczenie przez pożar hełmów wież i dachu

1636-1650 – odbudowa w stylu barokowym, początkowo pod kierunkiem Krzysztofa Bonadury Starszego, a następnie braci Antonio i Pompeo Ferrarich

1725 – huragan zrywa dach i niszczy wieże

1772 – wielki pożar niszczy dachy, sklepienia i wystrój wnętrz

1787 – odbudowa fasady zachodniej w stylu klasycystycznym według projektu Efraima Schrögera

1790 – zawala się wieża południowa niszcząc sąsiednie kaplice i portal

1790-1795 – odbudowa fasady zachodniej według projektu Efraima Schrögera, skorygowanego przez Bonawenturę Solariego

1807 (5 listopada) – ślub Jana Henryka Dąbrowskiego z podczaszanką Barbarą Chłapowską (liczna manifestacja patriotyczna)

1821 – ustanowienie archikatedry oraz dodanie drugiego patrona – św. Pawła Apostoła przez papieża Piusa VII

3 maja 1927 – pierwsza w dziejach polskiej radiofonii transmisja mszy (za zgodą kardynała Augusta Hlonda)

1939-1945 – Niemcy rabują skarbiec, wywożą pięć spiżowych płyt nagrobnych, zdzierają miedziany dach, a katedrę zmieniają na magazyn

15 lutego 1945 – podczas walk o cytadelę katedra znajduje się w polu ostrzału artylerii. Ocalały jedynie kaplice, wypalone wnętrze odsłania pozostałości z okresu gotyku

1946-1956 – odbudowa w formie gotyckiej z przełomu XIV i XV wieku według projektu Franciszka Morawskiego. Prowadzone jednocześnie badania archeologiczne ujawniły pozostałości katedr przedromańskiej i romańskiej

29 czerwca 1956 – oddanie katedry do użytku wiernych

1956-1960 – renowacja kaplic

1962 – ustanowienie bazyliki mniejszej przez papieża Jana XXIII

1983 – nawiedzenie archikatedry przez papieża Jana Pawła II

Kopuła – sklepienie o kształcie czaszy, półkoliste, półeliptyczne, ostrołukowe lub cebulaste, oparte na murze lub bębnie budowane nad pomieszczeniami o planie kolistym, eliptycznym albo wielobocznym za pośrednictwem pendentywów lub tromp.Półkolumna - element architektoniczny - kolumna uwięzła. Kolumna, która wystaje z lica muru połową grubości (w porządkach klasycznych dokładnie 2/3 grubości). Forma półkolumny (kapitel, trzon, baza) jest kształtowana zgodnie ze stylem epoki. W narożniku umieszczana bywa w różny sposób: jedna półkolumna na dwusiecznej narożnika, po jednym elemencie na każdej z dwóch ścian lub kształtowano filar. Półkolumny, w porównaniu z pilastrami są elementem bardziej wystającym ze ściany.

Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

Warto wiedzieć że... beta

Mieszko II Lambert (ur. 990, zm. 10 lub 11 maja 1034) – król Polski w latach 1025–1031, książę Polski 1032–1034 z dynastii Piastów, drugi syn Bolesława I Chrobrego, a pierwszy z małżeństwa z Emnildą, księżniczką słowiańską. Przejął władzę po śmierci ojca i prawdopodobnie wypędził z kraju swoich dwóch braci. Zorganizował dwa niszczycielskie najazdy na Saksonię w 1028 i 1030. Następnie prowadził wojny obronne przeciw Niemcom, Czechom i książętom Rusi Kijowskiej. Opuścił kraj w 1031 w wyniku kolejnej wyprawy Konrada II na ziemie polskie, oraz po ataku książąt ruskich Jarosława Mądrego i Mścisława, którzy pomogli na polskim tronie osadzić jego brata Bezpryma. Następnie uszedł do Czech, gdzie został uwięziony przez księcia Udalryka. Odzyskał władzę w 1032 jako książę jednej z trzech dzielnic. Zjednoczył państwo, ale nie udało mu się odtworzyć stabilnych struktur władzy. Za jego czasów od Polski odpadły nabytki terytorialne Bolesława Chrobrego: Milsko, Łużyce, Grody Czerwieńskie, Morawy i Słowacja.

Narodowy Instytut Dziedzictwa (NID) – narodowa instytucja kultury podległa Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Misją NID jest tworzenie podstaw dla zrównoważonej ochrony dziedzictwa poprzez gromadzenie i upowszechnianie wiedzy o zabytkach, wyznaczanie standardów ich ochrony i konserwacji oraz kształtowanie świadomości społecznej celem zachowania dziedzictwa kulturowego Polski dla przyszłych pokoleń. Instytut wydaje kwartalnik „Ochrona Zabytków”.

Edward Likowski (ur. 26 września 1836 we Wrześni, zm. 20 lutego 1915 w Poznaniu) – polski biskup rzymskokatolicki, historyk Kościoła, biskup pomocniczy poznański w latach 1887–1914, arcybiskup metropolita poznański i gnieźnieński oraz prymas Polski w latach 1914–1915.

Wojciech Sławnikowic (czes. Vojtěch Slavníkovec, niem. Adalbert; ur. ok. 956 w Libicach, zm. 23 kwietnia 997 w Świętym Gaju w okolicach Pasłęka lub Tękit, Tenkitten, obecnie Letnoje; inne źródła podają pruski Chollin) – czeski duchowny katolicki, biskup praski, benedyktyn, misjonarz, męczennik, święty Kościoła katolickiego.

Cherub lub cherubin (l.mn. cheruby, cherubini, cherubiny, cherubinowie; hebr. l.p. כרוב cherub, l.mn. כרובים cherubim – silni) – potężne nadprzyrodzone istoty, stojące bardzo wysoko w hierarchii bytów, znajdujące się często w bezpośredniej bliskości Boga. Mylone często z uskrzydlonymi puttami pojawiającymi się w dziełach sztuki nowożytnej.

Mieczysław Ledóchowski herbu Szaława, właśc. hrabia Mieczysław Jan Halka-Ledóchowski (ur. 29 października 1822 w Górkach, zm. 22 lipca 1902 w Rzymie) – polski biskup rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita poznański i gnieźnieński oraz prymas Polski w latach 1866–1886, prefekt Kongregacji Rozkrzewiania Wiary w latach 1892–1902, kardynał prezbiter od 1875.

Międzyrzecz (łac. Meserici, Mederecensis, niem. Meseritz) – miasto w woj. lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Międzyrzecz. Położone na Pojezierzu Lubuskim, między rzekami Obrą i Paklicą.