Baretka odznaczenia

Baretka Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari

Generał Franciszek Gągor z odznaczeniami

Baretka odznaczenia – wąski pasek wstążki barwy przewidzianej dla danego orderu lub odznaczenia, noszony (przede wszystkim) na mundurze zamiast pełnej odznaki.

Rozetka (kotylion) z franc. rosette (różyczka, mała róża). Pierwotnie wstążeczka orderowa w kształcie małej, stylizowanej róży. Później także kokardka przypięta do piersi osób tańczących kotylion (stąd też druga nazwa). Rozetki były noszone także podczas ważnych wydarzeń, np. rewolucje, powstania, święta narodowe.Odznaczenie – honorowe wyróżnienie o określonym znaku nadawane za szczególne zasługi lub wybitne osiągnięcia w różnych dziedzinach pracy zawodowej lub społecznej, za akty odwagi i poświęcenia, w celu upamiętnienia wydarzeń, udziału w wojnie, itp.

Układ barw na baretce jest zwykle identyczny z układem barw wstążki przewidzianej dla danego odznaczenia. Szerokość baretki równa jest zazwyczaj szerokości wstążki stosowanej w najniższej klasie danego orderu lub odznaczenia. Według polskich przepisów wysokość baretki wynosi 8 mm, a baretkę nakłada się na podkładkę sukienną koloru czarnego, która powinna być o 2 mm dłuższa i szersza od samej baretki.

Mundur, uniform – rodzaj jednolitego oraz standardowego ubioru przywdziewanego przez członków danej organizacji podczas czynności służbowych. Mundury są zakładane przez członków wojska, organizacji paramilitarnych, organizacji harcerskich, organizacji społecznych, służb mundurowych i medycznych, strażników, niektórych grup zawodowych, a także uczniów.Polski system orderowo-odznaczeniowy – zhierarchizowany sposób nagradzania poprzez odznaczanie osób zasłużonych dla państwa polskiego, wyraz uhonorowania ich zasług zawodowych lub indywidualnego męstwa. Starszeństwo (hierarchia ważności, niekiedy określana również słowem precedencja) polskich orderów i odznaczeń państwowych jest regulowane przepisami prawa rangi ustawowej.

Baretki nosi się (z bardzo nielicznymi wyjątkami) po lewej stronie piersi, w kolejności określonej przez starszeństwo odznaczeń (zobacz np. precedencja polskich odznaczeń), od środka piersi i od góry do dołu. Sposób noszenia niektórych baretek (podobnie jak niektórych odznaczeń) określają dodatkowe przepisy, mające podkreślić ich wagę. Na przykład baretkę radzieckiego Orderu „Zwycięstwo” należało nosić oddzielnie, 1 cm ponad wszystkimi pozostałymi.

Order (z łac. dosł. zakon) — forma uznania zasług danej osoby lub organizacji. Tradycja orderowa opiera się na dziejach struktur rycerskich lub arystokratycznych, a więc obrzędowość z nią związana wskazuje na realną lub pozorowaną organizację orderu, na czele której stoi Kapituła pod przewodnictwem Wielkiego Mistrza (w Polsce jest nim w przypadku wszystkich orderów Prezydent RP). Potocznie używa się określenia order dla samej odznaki orderowej.Falerystyka (z łac. i gr. phalerae, ozdoba piersi lub czoła) – dyscyplina pomocnicza historii zajmująca się orderami, odznaczeniami i innymi odznakami i znakami honorowymi, nadawanymi osobom zasłużonym dla monarchy, państwa lub innej organizacji posiadającej prawo nadawania odznaczeń. Falerystyka, podobnie jak i weksylologia, wyodrębniła się z heraldyki, zachowując wspólne z nią metody badawcze.

Wyższe klasy polskich orderów oznacza się przez umieszczenie na baretce rozetki lub rozetki z poziomym galonikiem, a wyższe stopnie polskich odznaczeń – przez umieszczenie pionowego galonika w kolorze złotym lub srebrnym pośrodku, chyba że odpowiednie przepisy stanowią inaczej (np. w przypadku Medalu „Za Zasługi dla Policji” stopień odznaczenia określa liczba pionowych, srebrnych galoników pośrodku).

Wstęga orderowa – pasek materiału, na którym nosi się insygnia orderowe. Kolory wstęgi są zdefiniowane prawem dla każdego odznaczenia. Sama wstęga miewa różne kształty i rozmiary, w zależności od rodzaju odznaczenia, jego klasy, danej tradycji wiązania lub noszenia odznaczeń.Franciszek Gągor (ur. 8 września 1951 w Koniuszowej koło Nowego Sącza w Małopolsce, zm. 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku) – generał Wojska Polskiego, doktor nauk wojskowych, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w latach 2006-2010, specjalista w dziedzinie rozpoznania i operacji pokojowych.

Baretek nie powinno nosić się na ubiorach cywilnych. Zamiast nich tę samą funkcję (zastępowanie pełnych oznak orderów i odznaczeń) pełnią miniaturki, rozetki i wstążeczki.

Bibliografia

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 listopada 1992 r. w sprawie opisu, materiału, wymiarów wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń (Dz.U. z 1992 r. nr 90, poz. 452, z późn. zm.)