Schemat pancernika HMS "Collingwood" z uzbrojeniem głównym umieszczonym w barbetach
Przekrój poprzeczny XIX-wiecznej fortyfikacji, miejsce na
działo (C), barbeta (b) i wał (D)
Barbeta – nieruchoma, opancerzona, niska, cylindryczna osłona na okrętach wojennych, stanowiąca podstawę wieży artyleryjskiej, która obracała się na łożysku na barbecie. Barbeta chroniła mechanizmy i elementy mocowania dział, zwłaszcza przy większych kątach podniesienia lufy, gdy tylna część działa przemieszczała się w dół wewnątrz barbety. Chroniła również mechanizmy zasilania w amunicję oraz obsługę dział. Barbety stosowano przy działach większych kalibrów (z reguły od 150 mm), przede wszystkim na dużych pancernych okrętach artyleryjskich – pancernikach i krążownikach.
Okręt – zwykle uzbrojona jednostka pływająca w służbie państwa, tj. jego sił zbrojnych – marynarki wojennej pod banderą wojenną, przeznaczona do wykonywania zadań bojowych. Także potocznie: duży statek.Krążownik – klasa dużych, silnie uzbrojonych okrętów nawodnych, wyróżniana od II połowy XIX wieku do chwili obecnej. W miarę rozwoju techniki klasa krążowników ewoluowała i dzieliła się na liczne podklasy, różniące się od siebie charakterystykami, w tym wielkością. Najbardziej ogólnym podziałem, wiążącym się ze zmianą rodzaju uzbrojenia i zadań krążowników, jest podział na krążowniki klasyczne (artyleryjskie), dziś już nie występujące i współczesne krążowniki rakietowe.
Sama koncepcja barbety została zaadaptowana do konstrukcji okrętów z fortyfikacji w latach 70. XIX wieku, najpierw na okrętach francuskich. Początkowo była to cylindryczna lub gruszkowatego kształtu osłona, nad którą wystawały nieosłonięte lufy dział i nie chroniła obsługi od góry przed odłamkami. W latach 80. XIX wieku przykryto barbety wieżami. W związku z zanikiem klas okrętów artyleryjskich, opancerzone barbety w konstrukcji okrętów również zanikły. Obecnie barbetą nazywa się nieopancerzoną osłonę podstawy wieży artyleryjskiej na okrętach.
Wieża artyleryjska – element konstrukcji okrętów wojennych, służący do obrotowego mocowania dział oraz ochrony ich mechanizmów i obsługi przed ogniem nieprzyjaciela lub wpływami atmosferycznymi. Przez zamocowanie obrotowe w wieży działa uzyskują duży kąt ostrzału w poziomie. W celu ochrony dział i obsługi przed ogniem nieprzyjaciela, wieże stosowane w historycznych klasach okrętów artyleryjskich (głównie pancerniki i krążowniki) były opancerzone.Pancernik – klasa dużych, silnie opancerzonych i uzbrojonych pełnomorskich okrętów, stanowiących trzon największych flot wojennych od czasu powstania klasy pancerników w drugiej połowie XIX wieku, do okresu II wojny światowej. Przeznaczeniem pancerników było zapewnienie panowania na morzach poprzez wygrywanie bitew artyleryjskich i niszczenie wrogich jednostek nawodnych wszystkich klas. Pierwsze pancerniki pojawiły się w latach 60. XIX wieku i z miejsca zastąpiły drewniane okręty liniowe w roli najpotężniejszych jednostek floty, przejmując także ich nazwę w niektórych językach (zobacz niżej). Szczyt znaczenia pancerniki miały podczas wojny rosyjsko-japońskiej (1904-1905) i I wojny światowej, istotną rolę odgrywały także podczas II wojny światowej, aczkolwiek utraciły wtedy swój prymat na rzecz lotniskowców. Po tej wojnie klasa ta stopniowo zanikła, jedynie nieliczne pozostające w służbie okręty używane były w bardzo ograniczonym zakresie do lat 90. XX wieku. Polska nie posiadała w swojej marynarce okrętów tej klasy.
Barbeta w fortyfikacji[ | edytuj kod]
W dawnych fortyfikacjach barbeta stanowiła miejsce do ustawienia dział, osłonięte wałem, pozwalającym na strzelanie nad nim. Stanowiska takie wyszły z użycia po wojnie rosyjsko-japońskiej 1904-1905.
W fortyfikacjach począwszy od XIX wieku do pierwszej połowy XX wieku, barbeta była rodzajem pancerza fortyfikacyjnego w postaci cylindrycznej osłony, chroniącej mechanizmy i obsługę dział, nad którą wystawały nieosłonięte lufy dział, strzelające ponad osłoną. Stosowane były m.in. w fortyfikacjach nadbrzeżnych.
Wojna rosyjsko-japońska – wojna pomiędzy Imperium Rosyjskim a Cesarstwem Japonii toczona w okresie od 8 lutego 1904 do 5 września 1905 na Dalekim Wschodzie, zakończona traktatem z Portsmouth (5 września 1905) i zwycięstwem Japonii, która dzięki temu awansowała do grona światowych potęg. Japońska armia o stosunkowo małym doświadczeniu bojowym uzyskała miażdżące zwycięstwo nad siłami Rosji, co było dużym zaskoczeniem dla wielu obserwatorów konfliktu. Poniżający szereg klęsk armii rosyjskiej w ogromnym stopniu przyczynił się do niezadowolenia społecznego w Rosji i był główną przyczyną rewolucji w 1905.Okręty artyleryjskie - zbiorcze określenie klas okrętów, których podstawowym przeznaczeniem jest zwalczanie okrętów i celów lądowych lub powietrznych za pomocą artylerii okrętowej.
- barbeta, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2018-12-23] .
- Klimczyk 2002 ↓, s. 36, 53.
- Klimczyk 2002 ↓, s. 60.
- Encyklopedia techniki wojskowej, JerzyJ. Modrzewski (red.), CzesławC. Czarnogórski (red.), EdmundE. Bamburski, Warszawa: MON, 1987, s. 50, ISBN 83-11-07275-2, OCLC 835884142 .
<|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>
