Baranie Rogi
Przeczytaj także...
Język słowacki (słow. slovenský jazyk, też slovenčina) należy do zachodniosłowiańskiej grupy językowej. Językiem tym posługuje się ponad 6 mln osób – przede wszystkim na Słowacji i w należącej do Serbii Wojwodinie, gdzie jest jednym z języków urzędowych. Używają go także Słowacy mieszkający w Polsce, Rumunii, na Węgrzech, w USA i Kanadzie. W Polsce język słowacki mógł być zdawany na maturze jako jeden z języków nowożytnych.Śnieżny Szczyt (słow. Snehový štít, niem. Schneespitze, węg. Hó-csúcs, 2465 lub 2467 m n.p.m.) – zwornikowy wierzchołek w głównej grani Tatr Wysokich, w ich słowackiej części. Znajduje się na północny wschód od masywu Lodowego Szczytu, oddzielony od Lodowego Zwornika Wyżnią Lodową Przełęczą (Vyšné Ľadové sedlo). Z drugiej strony Śnieżny Szczyt graniczy z Niżnim Baranim Zwornikiem (Nižná Barania strážnica) w masywie Baranich Rogów (Baranie rohy), oddzielony jest od niego Śnieżną Przełęczą (Ľadové sedlo).
Czarny Szczyt (słow. Čierny štít, niem. Papirustalspitze, Papirusspitze, węg. Papirusz-csúcs) – wybitny szczyt o wysokości 2429, 2434 lub 2436 m n.p.m. położony w głównej grani Tatr w słowackich Tatrach Wysokich, na odcinku pomiędzy Wyżnim Baranim Zwornikiem w masywie Baranich Rogów (Baranie rohy) na południowym zachodzie a Kołowym Szczytem (Kolový štít) na północy.
Język słowacki (słow. slovenský jazyk, też slovenčina) należy do zachodniosłowiańskiej grupy językowej. Językiem tym posługuje się ponad 6 mln osób – przede wszystkim na Słowacji i w należącej do Serbii Wojwodinie, gdzie jest jednym z języków urzędowych. Używają go także Słowacy mieszkający w Polsce, Rumunii, na Węgrzech, w USA i Kanadzie. W Polsce język słowacki mógł być zdawany na maturze jako jeden z języków nowożytnych.Śnieżny Szczyt (słow. Snehový štít, niem. Schneespitze, węg. Hó-csúcs, 2465 lub 2467 m n.p.m.) – zwornikowy wierzchołek w głównej grani Tatr Wysokich, w ich słowackiej części. Znajduje się na północny wschód od masywu Lodowego Szczytu, oddzielony od Lodowego Zwornika Wyżnią Lodową Przełęczą (Vyšné Ľadové sedlo). Z drugiej strony Śnieżny Szczyt graniczy z Niżnim Baranim Zwornikiem (Nižná Barania strážnica) w masywie Baranich Rogów (Baranie rohy), oddzielony jest od niego Śnieżną Przełęczą (Ľadové sedlo).
Czarny Szczyt (słow. Čierny štít, niem. Papirustalspitze, Papirusspitze, węg. Papirusz-csúcs) – wybitny szczyt o wysokości 2429, 2434 lub 2436 m n.p.m. położony w głównej grani Tatr w słowackich Tatrach Wysokich, na odcinku pomiędzy Wyżnim Baranim Zwornikiem w masywie Baranich Rogów (Baranie rohy) na południowym zachodzie a Kołowym Szczytem (Kolový štít) na północy.
Baranie Rogi (słow. Baranie rohy, niem. Grünseespitze, węg. Zöld-tavi-csúcs) – szczyt o wysokości 2530 m n.p.m. (według wcześniejszych pomiarów 2526 lub 2536 m) położony w pobliżu głównej grani Tatr, na terenie Słowacji. W grani głównej, pomiędzy Śnieżnym Szczytem (Snehový štít) a Czarnym Szczytem (Čierny štít, 2429 m) znajduje się Wyżni Barani Zwornik (Vyšná Barania strážnica), od niego odchodzi grań południowo-wschodnia, w której za Wyżnią Baranią Ławką (Barania priehyba) znajdują się obydwa wierzchołki Baranich Rogów.
Durny Szczyt (słow. Pyšný štít, niem. Schwalbenturm, węg. Fecske-torony, 2623 lub 2625 m n.p.m.) – czwarty co do wysokości szczyt Tatr, znajdujący się w długiej bocznej grani pomiędzy Baranimi Rogami (Baranie rohy) a Łomnicą (Lomnický štít).Dolina Pięciu Stawów Spiskich (słow. kotlina Piatich Spišských plies, niem. Fünfseenkessel, Kessel der Fünf Seen, węg. Öt-tavi-katlan, Öt-tó-katlan) – dolina położona w słowackich Tatrach Wysokich, wznosząca się nad Doliną Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina) i oddzielona od niej ścianą stawiarską.
Wyżni Barani Zwornik od masywu Śnieżnego Szczytu oddziela Śnieżna Przełęcz (Ľadové sedlo, 2354 m), a od Czarnego Szczytu – Przełęcz Stolarczyka (Stolarczykovo sedlo, 2377 m) i Papirusowe Turnie. W grani opadającej na Przełęcz Stolarczyka wyróżnia się jedynie Barania Kazalnica, natomiast pomiędzy Wyżnim Baranim Zwornikiem a Śnieżną Przełęczą położone są kolejno od góry:
Barania Grań (słow. hrebeň Baraních veží) – krótka, boczna grań odchodząca ku północy od Niżniego Baraniego Zwornika (Nižná Barania strážnica, ok. 2480 m n.p.m.) w słowackich Tatrach Wysokich. Oddziela ona od siebie górne kotły Doliny Czarnej Jaworowej (Čierna Javorová dolina) – Śnieżny Bańdzioch (kotlinka pod Snehovým) na zachodzie od Baraniego Bańdziocha (Barania dolinka) na wschodzie.Mały Durny Szczyt (słow. Malý Pyšný štít, niem. Téryspitze, węg. Téry-csúcs) – szczyt o wysokości 2592 m n.p.m. w długiej bocznej grani Wyżniego Baraniego Zwornika w Tatrach Wysokich, pomiędzy Spiską Grzędą (Spišský štít, 2481 m) a Durnym Szczytem (Pyšný štít, 2623 m). Od tego ostatniego oddziela go dwusiodłowa Durna Przełęcz (bliższa Małemu Durnemu Szczytowi jest Maćkowa Przełęcz, za którą tkwi w grani Durna Igła), natomiast między Małym Durnym Szczytem a Spiską Grzędą znajduje się większa liczba obiektów:
Wierzchołki Baranich Rogów są rozdzielone Baranią Szczerbą (Barania škára). W grani opadającej z głównego wierzchołka na południowy wschód znajdują się (od góry):
Dolina Czarna Jaworowa (słow. Čierna Javorová dolina, niem. Tal des Javorinaer Schwarzen Sees, węg. Javorinai Fekete-tó völgy) – wschodnie odgałęzienie położonej na terenie Słowacji tatrzańskiej Doliny Jaworowej (Javorová dolina). Odchodzi od niej w jej środkowej części i ma długość ok. 3,0 km.Lajos Rokfalusy (wym. [lɒjoʃ rokfɒluʃi], ur. 24 października 1887 r. w Lewoczy, zm. maj 1974 r. w Salgótarján) – węgierski taternik, alpinista i nauczyciel.
Za Baranią Przełęczą grań ciągnie się dalej na południowy wschód. Znajduje się w niej wiele obiektów, do największych należą:
Przełęcz Stolarczyka (słow. Stolarczykovo sedlo, niem. Stolarczykjoch, węg. Stolarczyk-hágó, ok. 2370 m n.p.m.) – przełęcz w głównej grani Tatr, położona pomiędzy Wyżnim Baranim Zwornikiem (Vyšná Barania strážnica) w masywie Baranich Rogów (Baranie rohy, 2526 m) a Małą Papirusową Turnią (Malá Čierna veža) w masywie Czarnego Szczytu (Čierny štít, 2429 m). Po północno-zachodniej stronie przełęczy znajduje się Dolina Czarna Jaworowa (Čierna Javorová dolina) – gałąź Doliny Jaworowej (Javorová dolina), a po stronie południowo-wschodniej Dolina Dzika (Veľká Zmrzlá dolina) – gałąź Doliny Kieżmarskiej (dolina Kežmarskej Bielej vody). Bezpośrednio pod przełęczą znajdują się kotlinki, stanowiące najwyższe piętra tych dolin: Czarny Bańdzioch na północnym zachodzie i Barania Kotlina na południowym wschodzie. Pomiędzy Wyżnim Baranim Zwornikiem a Przełęczą Stolarczyka wypiętrza się Barania Kazalnica.Niżni Barani Zwornik (słow. Nižná Barania strážnica, ok. 2480 m n.p.m.) – niewybitny szczyt w głównej grani Tatr, należący do masywu Baranich Rogów (Baranie rohy, 2526 m).
Masyw Baranich Rogów góruje nad:
Z Wyżniej Baraniej Ławki na południe opada Barani Żleb, natomiast na południe od głównego wierzchołka masywu rozciąga się Barania Galeria – rozległy taras kończący się w dole urwistymi ścianami, dzięki którym Baranie Rogi mają od tej strony charakterystyczny kształt. W ścianach tych położone są Baranie Koryto i Barania Drabina. Baranie Pola i Barani Ogród od dolnych pięter Doliny Pięciu Stawów Spiskich oddzielają skaliste formacje: Wyżnie Baranie Spady i Niżnie Baranie Spady.
Tibold Kregczy (wym. [tibold krɛɡtsi], ur. w 1889 w Nowej Wsi Spiskiej, zm. w 1959) – węgierski taternik, absolwent Uniwersytetu Techniczno-Ekonomicznego w Budapeszcie.
Przełączka za Baranim Mnichem (słow. Sedlo za Baraním mníchom) – przełączka znajdująca się w długiej południowo-wschodniej grani Wyżniego Baraniego Zwornika, w południowo-wschodniej części masywu Baranich Rogów w słowackiej części Tatr Wysokich. Przełączka ta oddziela Baranią Basztę na zachodzie od Baraniego Mnicha na wschodzie. Na Przełączkę za Baranim Mnichem nie prowadzą żadne znakowane szlaki turystyczne, dla taterników najdogodniejszym sposobem wejścia na jej siodło jest przejście granią od Baraniej Przełęczy.
| edytuj kod]
Baranie Rogi należą do Wielkiej Korony Tatr. Pierwsze odnotowane wejścia na szczyt:
Na szczyt nie prowadzi znakowany szlak turystyczny. Należy on do grupy łatwo dostępnych wierzchołków, ale wejście jest możliwe tylko w towarzystwie przewodnika.
Barania Przełęcz (słow. Baranie sedlo, niem. Grünseejoch, Téryjoch, węg. Zöld-tavi-hágó, Téry-horhos) – położona na wysokości 2389 lub 2393 m n.p.m., ostro wcięta przełęcz, znajdująca się pomiędzy masywami Spiskiej Grzędy i Baranich Rogów w słowackich Tatrach Wysokich.Jędrzej Wala starszy (ur. 15 lipca 1820 w Zakopanem, zm. 29 stycznia 1896 tamże) – przewodnik tatrzański, ojciec Jędrzeja Wali młodszego.
Nazwa szczytu związana jest z jego kształtem – oglądanym od północnego zachodu, podobnym do baraniego łba z dwoma rogami. Nazwy niemiecka i węgierska wiążą się z pobliskim Zielonym Stawem Kieżmarskim.
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania.
- ↑ Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 404–406. ISBN 83-01-13184-5.
- Endre Futó: Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. Główna grań od zachodu na wschód. [dostęp 2013-07-29].
- ↑ Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 124. ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XX. Baranie Rogi – Durny Szczyt. Warszawa: Sport i Turystyka, 1976, s. 33-69.
- Andrzej Marcisz, Wielka Korona Tatr. Przewodnik wspinaczkowy po 14 ośmiotysięcznikach tatrzańskich, Gliwice: wyd. Helion, 2020, ISBN 978-83-283-5985-7
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
Południowo-wschodnia grań Wyżniego Baraniego Zwornika – boczna grań odchodząca w wierzchołku niewybitnego Wyżniego Baraniego Zwornika od grani głównej Tatr Wysokich na południowy wschód.Niżnia Barania Ławka (słow. Nižná barania lávka) – przełęcz w słowackiej części Tatr Wysokich, położona w ich grani głównej. Znajduje się w długiej północno-zachodniej grani Baranich Rogów i oddziela od siebie Niżni Barani Zwornik na zachodzie i Barani Kopiniak na wschodzie. Jest to płytkie siodło, tworzące razem z Baranim Kopiniakiem i Pośrednią Baranią Ławką szerokie obniżenie grani pomiędzy Niżnim a Wyżnim Baranim Zwornikiem, traktowane przez Słowaków jako jedna dwusiodłowa przełęcz (Sedlo baraních strážnic).
Warto wiedzieć że... beta
Wielki Staw Spiski (słow. Veľké Spišské pleso) – staw położony na wysokości 2014 m n.p.m., w Dolinie Pięciu Stawów Spiskich (górna część Doliny Małej Zimnej Wody), w słowackich Tatrach Wysokich. Pomiary pracowników TANAP-u z lat 60. XX wieku wykazują, że ma on powierzchnię 3,480 ha, wymiary 324 × 182 m i głębokość ok. 10 m. Leży nieopodal Schroniska Téryego. Jest największy spośród wszystkich Pięciu Stawów Spiskich, pozostałe to: Zadni Staw Spiski, Mały Staw Spiski, Pośredni Staw Spiski i Niżni Staw Spiski.
Zofia Radwańska-Paryska (ur. 3 maja 1901 w Warszawie, zm. 24 października 2001 w Zakopanem) – botaniczka, taterniczka, pisarka. Żona i współtowarzyszka pracy Witolda Henryka Paryskiego.
Andrzej Marcisz (ur. 30 grudnia 1961 w Krakowie) – polski wspinacz skalny oraz sportowy. Specjalizował się we wspinaczce na szybkość (ang. speed climbing), w 1992 roku zdobył pierwszy medal dla Polski we wspinacze sportowej na Mistrzostwach Europy.
Pośrednia Barania Ławka (słow. Sedlo baraních strážnic, niem. Weiszjoch, węg. Waisz-horhos) – przełęcz w słowackiej części Tatr Wysokich, położona w ich grani głównej. Znajduje się w długiej północno-zachodniej grani Baranich Rogów i oddziela od siebie Barani Kopiniak na północnym zachodzie i Wyżni Barani Zwornik na południowym wschodzie. Jest to wybitne siodło, tworzące razem z położonym blisko niego Baranim Kopiniakiem i Niżnią Baranią Ławką szerokie obniżenie grani pomiędzy Wyżnim a Niżnim Baranim Zwornikiem, traktowane przez Słowaków jako jedna dwusiodłowa przełęcz.
Wojciech Ślimak (ur. ok. 1838-1840 roku w Zakopanem, zm. we wrześniu 1896 roku tamże) – góral, przewodnik tatrzański, kościelny w Zakopanem.
Dolina Małej Zimnej Wody (słow. Malá Studená dolina, niem. Kleines Kaltbachtal, węg. Kis-Tarpataki-völgy) – tatrzańska dolina o długości ok. 4 km, położona na terenie Słowacji po południowej stronie głównej grani Tatr Wysokich. Ułożona tarasowo otwiera się w kierunku wschodnim i południowo-wschodnim, łącząc się z Doliną Staroleśną (Veľká Studená dolina) i tworząc walną Dolinę Zimnej Wody.
Niżnie Baranie Wrótka (słow. Nižné baranie vrátka) – wybitna przełęcz w słowackiej części Tatr Wysokich, położona w ich grani głównej. Znajduje się w długiej północno-zachodniej grani Baranich Rogów, mniej więcej w połowie odcinka nazywanego Baranimi Czubami. Niżnie Baranie Wrótka mają prostokątny kształt i są dobrze widoczne z obu stron grani.