Bangladesz (beng. বাংলাদেশ), Ludowa Republika Bangladeszu (beng. গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ, Gonoprodźatontri Bangladesz) – państwo w Azji Południowej, położone nad Zatoką Bengalską i graniczące z zachodu, północy i wschodu z Indiami, a na południowym wschodzie z Mjanmą. Jest jednym z najgęściej zaludnionych krajów świata i zarazem jednym z najbiedniejszych państw Azji. Stolicą Bangladeszu jest Dhaka (dawna Dakka).
Wojna o niepodległość Bangladeszu (beng. মুক্তিযুদ্ধ Muktijuddho) – wojna narodowo-wyzwoleńcza toczona przez Bengalczyków zamieszkujących Pakistan Wschodni przeciwko Pakistanowi Zachodniemu, trwająca od 26 marca do 16 grudnia 1971 roku. Bengalscy powstańcy byli wspierani przez Indie, co doprowadziło do wybuchu trzeciej wojny indyjsko-pakistańskiej.Azja Południowa – region Azji obejmujący kraje subkontynentu indyjskiego na południe od Himalajów, czyli: Indie, Pakistan, Afganistan, Nepal, Bhutan, Bangladesz oraz wyspiarskie państwa Sri Lankę i Malediwy.
Bangladesz jest krajem wybitnie nizinnym, gdzie występują aluwialne niziny, plejstoceńskie terasy i trzeciorzędowe wyżyny (Góry Czatgańskie). Leży on w strefie wilgotnego klimatu zwrotnikowego, kształtowanego przez wiatry monsunowe. Charakterystyczne są wysokie przez cały rok temperatury i występowanie dwóch pór roku: deszczowej i suchej. Kraj ten ma gęstą sieć rzeczną a największym układem rzecznym jest Brahmaputra–Jamuna. Naturalna szata roślinna została wyniszczona na potrzeby rolnictwa. Występują niewielkie obszary lasów monsunowych.
Protestantyzm w Bangladeszu – społeczność wyznawców kościołów protestanckich w Bangladeszu. Według badań z 2010 roku Pew Research Center obejmuje 170 tysięcy osób (0,1% populacji). Według badań Operation World 347 tysięcy (0,2%) to protestanci, wliczając do tego niezależne kościoły, razem 792 tysiące (0,5%) powiązana jest z tym nurtem chrześcijaństwa. Podobnie jak w innych krajach protestantyzm w Bangladeszu reprezentowany jest przez różne wyznania. Są to głównie: baptyści, ruch uświęceniowy, adwentyści, ruch zielonoświątkowy i metodyści.Zimna wojna – trwający w latach 1947-1991 stan napięcia oraz rywalizacji ideologicznej, politycznej i militarnej pomiędzy ZSRR i państwami satelitarnymi ZSRR skupionymi od 1955 w Układzie Warszawskim a także państwami pozaeuropejskimi pod hegemonią ZSRR (określanych jako blok komunistyczny, lub wschodni), a państwami niekomunistycznymi skupionymi od 1949 w NATO i paralelnych blokach obronnych (SEATO, CENTO) - pod politycznym przywództwem Stanów Zjednoczonych (określanych jako blok zachodni). Zimnej wojnie towarzyszył wyścig zbrojeń obu bloków militarnych wywołany polityką ZSRR dążącego do rozszerzania zasięgu jego światowej ekspansji terytorialnej i narzucania siłą ustroju komunistycznego i kontrakcją USA i jego sojuszników w tej sprawie.
Klęski żywiołowe[ | edytuj kod]
Częste są tajfuny, zwłaszcza latem i jesienią. W roku 1970 rekordowy cyklon zabił około 500 tysięcy ludzi, co było jedną z największych klęsk żywiołowych XX wieku. Cyklon tropikalny z 1991 roku zabił około 100 tysięcy osób i spowodował ogromne straty. W latach dziewięćdziesiątych wystąpiło 16 cyklonów. Ponadto duże wahania stanów wód powodują katastrofalne powodzie na większej części kraju. Ponadto w listopadzie 2007 roku przez południową część Bangladeszu przeszedł cyklon Sidr, zabijając około 2000 osób.
In statu nascendi – łaciński zwrot, który oznacza dosłownie "w trakcie powstawania", "w trakcie rodzenia się", którego znaczenie zmienia się zależnie od użytego kontekstu.Strefa Klimatów zwrotnikowych – w klasyfikacji klimatów Okołowicza, jedna z 5 głównych stref klimatycznych, obejmująca obszary kuli ziemskiej w okolicach obu zwrotników. Średnie roczne temperatury w tej strefie przekraczają 20 °C, ale średnie miesięczne są bardziej zróżnicowane w ciągu roku niż w klimacie równikowym: temperatura najchłodniejszego miesiąca może wynosić od 10 do 20 °C natomiast temperatury najcieplejszego miesiąca są wyższe niż we wszystkich pozostałych strefach (często przekraczają 30 do 35 °C). Cechą charakterystyczną klimatów zwrotnikowych są duże amplitudy dobowe temperatur. Opady występują najczęściej lub wyłącznie w półroczu letnim. W klimatach suchych są one sporadyczne lub całkowicie ich brak.
Problemy ekologiczne[ | edytuj kod]
zalewanie terenów uprawnych przez powodzie
ograniczony dostęp do wody pitnej
częste choroby wynikające ze spożywania wody skażonej pestycydami
w południowej i wschodniej części kraju braki wody pitnej z powodu częstych awarii rurociągów
degradacja gleby
wycinanie szczątkowych lasów
Tereny obecnego Bangladeszu należały do Indii pod władaniem brytyjskim. W 1947 roku nastąpił podział Bengalu na dwie części: Bengal Zachodni, który wszedł w skład Indii, oraz Pakistan Wschodni, prowincję Pakistanu.
Komunizm (od łac. communis – wspólny, powszechny) – system społeczno-ekonomiczny, w którym nie istnieje własność prywatna środków produkcji, a całość wytworzonych dóbr jest w posiadaniu wspólnoty, której członkowie są równi.Dhaka (beng. ধাক Ḍhākā, wym. [ˈɖʱaka], ang. Dhaka, hist. Dacca, Dakka) – stolica Bangladeszu, licząca ok. 7 mln mieszkańców (zespół miejski prawie 12,8 mln). Główny ośrodek przemysłu odzieżowego, włókienniczego, spożywczego i metalurgicznego kraju, rynek handlu jutą, ryżem, nasionami roślin oleistych, cukrem i herbatą. Położona w delcie rzek Ganges i Brahmaputra. W kanale rzeki Dhaleswari, w sercu największego na świecie regionu uprawy juty. Dhaka słynie z rękodzielnictwa (tekstylia i wyroby z juty).
W 1970 ówczesny Pakistan Wschodni został spustoszony przez cyklon Bhola, który spowodował śmierć około pół miliona osób. Działania rządu pakistańskiego były niewystarczające, co spowodowało pogorszenie i tak już napiętych stosunków między nim a Bengalczykami. Czarę goryczy przelało niedopuszczenie do objęcia funkcji premiera przez Mujibura Rahmana, mimo że jego partia, Liga Awami, zdecydowanie wygrała wybory. Prezydent Pakistanu, generał Yahya Khan, w porozumieniu z Zulfikarem Alim Bhutto, liderem Partii Ludowej, udaremnił zwołanie parlamentu i bezskutecznie usiłował stłumić ruch niepodległościowy, aresztując Mudżibura Rahmana 25 marca 1971 r. i ogłaszając stan wyjątkowy w Pakistanie Wschodnim. Zamach na demokrację przerodził się w falę krwawych represji: w ramach operacji „Searchlight” armia pakistańska wymordowała w delcie Gangesu ok. 1–1,5 miliona cywilów i dopuściła się dużej liczby ok. 200 000 gwałtów. Mimo krwawej okupacji kraju wojna o niepodległość Bangladeszu nie wygasła, prowadzona metodami partyzanckimi pod dowództwem pułkownika M.A.G. Osmaniego. 17 kwietnia 1971 sformowany został na wygnaniu pierwszy rząd Bangladeszu. Armia indyjska wspomogła partyzantkę Bangladeszu, wkraczając 22 listopada 1971 roku na teren Bengalu Wschodniego.
Sari (także pisane saree) – tradycyjna część garderoby zakładana przez kobiety na subkontynencie indyjskim. Ta część garderoby jest znana pod różnymi nazwami w rozmaitych językach indyjskich: w hindi, gujarati i marathi znane jest jako sari, w kannada jako seere, telugu jako cheera i w tamil jako podavai.Samolot transportowy – samolot dostosowany do przewozu towarów i przesyłek pocztowych, także duży samolot, służący do przewozu sprzętu wojskowego, oddziałów desantowych, grup rannych itp.
16 grudnia armia pakistańska skapitulowała. Władzę przejęła Liga Ludowa pod przewodnictwem Mujiba, który to początkowo próbował przekształcić Bangladesz w państwo socjalistyczne. Przyjęta w grudniu 1972 roku konstytucja uznała świeckość, demokrację, wolność i socjalizm za filary państwowości kraju. Założenia nowej polityki gospodarczej były wzorowane na Indiach. Rząd rozpoczął realizację państwowych programów edukacyjnych, kanalizacyjnych, żywnościowych, zdrowotnych, w całym kraju dostarczano wodę i montowano sieć elektryczną. Plan pięcioletni z 1973 roku ukierunkował inwestycję państwową w dziedzinie rolnictwa i infrastruktury wiejskiej. Bangladesz zobowiązał się do sekularyzmu, jednak Mujib stopniowo zbliżył się do politycznego islamu. Rząd pod wpływem islamizmu zakazał hazardu, produkcji i sprzedaży alkoholu. W 1974 roku znormalizowano stosunki z Pakistanem. Tymczasem przeludnienie, korupcja i brak kapitału zagranicznego pogłębiły kryzys gospodarczy i anarchizowały społeczeństwo. Rozwijały się grupy opozycji islamistycznej i komunistycznej. Niezadowolenie obróciło się przeciw Lidze Ludowej i Mudżiburowi Rahmanowi.
Chrześcijaństwo, chrystianizm (gr. Χριστιανισμóς, łac. Christianitas) – monoteistyczna religia objawienia, bazująca na nauczaniu Jezusa Chrystusa zawartym w kanonicznych ewangeliach. Jej wyznawcy uznają w nim obiecanego Mesjasza i Zbawiciela, który ustanowił Królestwo Boże poprzez swoje Zmartwychwstanie. Kanon wiary chrześcijańskiej został spisany w Nowym Testamencie i przekazywany jest przez Kościoły.Stany Zjednoczone, Stany Zjednoczone Ameryki (ang. United States, US, United States of America, USA) – federacyjne państwo w Ameryce Północnej graniczące z Kanadą od północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.
15 sierpnia 1975 roku grupa oficerów zaatakowała czołgami rezydencję prezydencką oraz zabiły Mujiba, jego rodzinę i pracowników rezydencji. Masakrę udało się przeżyć tylko jego córkom, Sheikh Hasiną Wajed i Sheikh Rehaną. Z zamachem powiązane mógło być CIA i ambasador USA w Dhace. Przywódcy puczu wkrótce sami zostali obaleni, a seria zamachów i zabójstw politycznych sparaliżowała kraj. Przez następne 15 lat wprowadzono rządy wojskowe, które utrzymywały cały czas stan wyjątkowy. W czasie ich rządów prowadzono roboty publiczne i dokonano reprywatyzacji sektora państwowego. Bangladesz rezygnując ze świeckości, zwrócił się w stronę państw arabskich. Jednak cały czas wybuchały antyrządowe demonstracje. Bezrobocie i niski poziom życia oraz zależność od pomocy z zagranicy stały się także podłożem do nastrojów antyindyjskich, szczególnie gdy w Asamie wybuchły zamieszki skierowane przeciwko uchodźcom z Bangladeszu. Odżył również konflikt o wody Gangesu.
Tygrys bengalski (Panthera tigris tigris) – najliczniejszy podgatunek tygrysa i największy, nie licząc tygrysa syberyjskiego (P. t. altaica), ze współcześnie żyjących kotowatych. Trzecim tak dużym kotem był żyjący jeszcze w latach 60. XX wieku tygrys kaspijski (P. t. virgata). Wszystkie trzy wymienione tygrysy zaliczane są do największych kotowatych jakie kiedykolwiek istniały. Tygrys bengalski jest narodowym zwierzęciem Bangladeszu.Ewangelikalizm, chrześcijaństwo ewangelikalne, pot. chrześcijaństwo ewangeliczne – jest nurtem pobożnościowym w protestantyzmie, opartym na specyficznej duchowości. W większości protestantyzm ewangelikalny jest nurtem konserwatywnym i sprzeciwia się tendencjom liberalnego chrześcijaństwa, które zaznaczają się w głównym nurcie protestantyzmu. Powstał na gruncie purytanizmu, ortodoksji protestanckiej i pietyzmu. Niektóre jego elementy pobożnościowe w 2. połowie XX wieku przyjęły się także poza protestantyzmem.
W grudniu 1990 roku prezydent Hosajn Mohammad Erszad został zmuszony do rezygnacji. W lutym 1991 roku odbyły się wybory, w których zwyciężyła Narodowa Partia Bangladeszu, pod przewodnictwem Khaledy Zia. Po wyborach w 1996 roku na czele rządu stanęła Sheikh Hasina Wajed, córka Mudżibura Rahmana, przywódczyni Ligi Ludowej. W 2001 Narodowa Partia Bangladeszu pod przewodnictwem Khaledy Zia powróciła do władzy. Na przełomie maja i czerwca 2006 Bangladeszem wstrząsały strajki i zamieszki. Do tego doszły blokady dróg wiodących do Dhaki. W styczniu 2007 po kolejnych zamieszkach władzę objął tymczasowy rząd pod kierownictwem Fakhruddina Ahmeda. Pełnił on swoje obowiązki do czasu wyborów parlamentarnych w grudniu 2008, w których zwycięstwo odniosła Liga Awami. Jej przywódczyni, Sheikh Hasina Wajed, 6 stycznia 2009 objęła stanowisko szefa rządu.
Islam (arab. الإسلام ; al-islām) – religia monoteistyczna, druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwie. Świętą księgą islamu jest Koran, a zawarte w niej objawienie ma stanowić ostateczne i niezmienne przesłanie Boga do ludzi.Sheikh Mujibur Rahman (ur. 17 marca 1920, zm. 15 sierpnia 1975) – polityk reprezentujący separatystyczne dążenia mieszkańców Bengalu Wschodniego (Pakistanu Wschodniego), które ostatecznie doprowadziły w 1971 r. do secesji prowincji i wyłonienia się niepodległego Bangladeszu.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6]
Warto wiedzieć że... beta
Central Intelligence Agency, CIA (pol. Centralna Agencja Wywiadowcza) – rządowa agencja służby wywiadowczej USA, zajmująca się pozyskiwaniem i analizą informacji o zagranicznych rządach, korporacjach i osobach indywidualnych oraz opracowywaniem, na podstawie tych informacji, raportów dla instytucji rządowych USA. Agencja organizowała także operacje, których celem była interwencja w wewnętrzne sprawy wybranych państw, od propagandy po wspieranie oddziałów paramilitarnych. Jednym z wielu przykładów takich interwencji jest udział w organizacji zamachu stanu w Iranie w 1951 (Operacja AJAX).
Buddyzm (inna nazwa to: sanskr. Buddha Dharma; pāli. Buddha Dhamma lub Buddha Sasana – "Nauka Przebudzonego") – nonteistyczny system filozoficzny i religijny, którego założycielem i twórcą jego podstawowych założeń był żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e. Siddhārtha Gautama (pāli. Siddhattha Gotama), syn księcia z rodu Śākyów, władcy jednego z państw-miast w północnych Indiach. Buddyzm bywa zaliczany do religii dharmicznych oraz do religii nieteistycznych.
Pentekostalizm (ruch zielonoświątkowy) – odłam chrześcijaństwa wyrosły i zakorzeniony w ewangelikalnym protestantyzmie.
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego (ang. Seventh-day Adventist Church, w skrócie SDA Church) – kościół chrześcijański, wywodzący się z grona wyznań protestanckich, będących wynikiem przebudzenia adwentowego, jakie nastąpiło w pierwszej połowie XIX wieku na terenie Ameryki Północnej.
Samolot szkolno-bojowy – rodzaj lekkiego samolotu służącego do szkolenia w zakresie pilotażu zaawansowanego (szkolenia zaawansowanego) w wojskach lotniczych, wyposażonego w ograniczone zdolności bojowe. Samoloty tego rodzaju posiadają zwykle lepsze właściwości lotne od samolotów szkolno-treningowych, pozwalają na szerszy zakres szkolenia na wyższym poziomie pilotażu, oferując ponadto możliwość szkolenia w zakresie prowadzenia bojowych operacji powietrznych, a także w ograniczonym zakresie prowadzenia rzeczywistych operacji bojowych w zwalczaniu celów powietrznych oraz powierzchniowych, zwłaszcza naziemnych.
Ćottogram, dawniej Ćittagong, Czittagong, Czatgano (ben. Caṭṭagrām, ang. Chittagong) – miasto w południowo-wschodnim Bangladeszu, w pobliżu ujścia rzeki Karnaphuli do Zatoki Bengalskiej. Ośrodek administracyjny prowincji Ćottogram. Miasto liczy ok. 3,6 mln mieszkańców (2008) – drugie co do wielkości miasto kraju. Duży ośrodek przemysłu jutowego i bawełnianego, rafineria ropy naftowej, stocznia, stalownia. Ponadto przemysł chemiczny, elektrotechniczny, spożywczy. Ćittagong jest najważniejszym portem morskim Bangladeszu, duży węzeł drogowy, port lotniczy, uniwersytet, liczne meczety. W mieście znajduje się konsulat honorowy RP, będący jedyną polską placówką konsularną w Bangladeszu.
Brahmaputra – rzeka w Chinach, Indiach i Bangladeszu. Jej długość wynosi 2840 km, a powierzchnia dorzecza 935 tys. km². Źródłowe potoki w lodowcach masywów górskich Himalajów i Transhimalajów.
