Bamian - prowincja
Ilchanidzi (albo Hulagidzi) – dynastia pochodzenia mongolskiego rządząca w latach 1256-1335 państwem powstałym w wyniku rozpadu imperium mongolskiego na terenach Bliskiego Wschodu. Jej nazwa pochodzi od tytułu „ilchan”, używanego przez jej władców, których nazywa się czasem także Hulagidami, od imienia założyciela dynastii.Hazarowie (perski: هزاره) – lud częściowo pochodzenia mongolskiego zamieszkujący Hazaradżat w środkowym Afganistanie. Liczy ok. 5 mln osób (2011) – ok. 18% ludności Afganistanu. Mówią językiem hazarskim (hazaragi lub dari), należącym do irańskiej grupy językowej. Wyznają islam (szyici).
Ghurydzi (perski غوریان, ISO 233: Ġūriyān; arabski غوريون, ISO 233: Ġūriyūn) – muzułmańska dynastia wywodząca się z górskiego regionu Ghor na terenach dzisiejszego Afganistanu, która w drugiej połowie XII wieku podbiła państwo Ghaznawidów i w wyniku dalszych podbojów sięgających do Bastamu na zachodzie i Bengalu na wschodzie na początku XIII wieku na krótki czas urosła do rangi dominującej potęgi muzułmańskiego Wschodu. Centrum rządzonego przez kilka linii dynastycznych państwa Ghurydów stanowiło Firuzkuh (Fīrūzkūh – „turkusowa góra”), które było prawdopodobnie po prostu inną nazwą dla miasta Dżam (Ǧām). Do ostatecznego upadku państwa doprowadził w 1215 roku chorezmszach Ala ad-Din Muhammad (ʿAlāʾ ad-Dīn Muḥammad).
Bamian (dari: ولایت بامیان, Welajat-e Bamijan; paszto: د باميان ولايت, Dy Bamijan Wilajat) – prowincja w środkowym Afganistanie, której siedzibą administracyjną jest miasto Bamian. W 2011 roku liczyła ok. 418,5 tys. mieszkańców. Region jest zamieszkany głównie przez Hazarów.
Historia[ | edytuj kod]
W starożytności teren dzisiejszej prowincji znajdował się pod kontrolą Medów, a następnie Achemenidów. W 330 roku p.n.e. Bamian został zajęty przez Aleksandra III Macedońskiego i po jego śmierci wszedł w skład królestwa Seleucydów. W III wieku p.n.e. region przeszedł pod panowanie Maurjów, a w I wieku n.e. władzę w Bamianie przejęli Kuszanowie, którzy rozpropagowali buddyzm. Między I a VIII wiekiem n.e. w okolicy powstawały liczne klasztory buddyjskie i świątynie wykute w skale z kolosalnymi posągami Buddy (dwa największe zostały zniszczone w 2001 roku przez talibów). W IX wieku region został zajęty przez Saffarydów i poddany procesowi stopniowej islamizacji, który trwał do momentu objęcia władzy przez Ghaznawidów pod koniec X wieku. Na przełomie XII i XIII wieku obszar Bamianu znalazł się pod kontrolą Ghurydów, a następnie wszedł pod panowanie chorezmijskie. W 1221 roku region został najechany i splądrowany przez Czyngis-chana, który zrównał z ziemią miasto Bamian i wybił jego mieszkańców, powodując tym samym osłabienie znaczenia regionu trwające aż do okresu panowania Timurydów. W późniejszym okresie władzę nad terytorium Bamianu sprawowali Ilchanidzi, Timurydzi (koniec XIV wieku–XVI wiek), Mogołowie (XVI–poł. XVIII wieku) i Durrani (poł. XVIII wieku–poł. XIX wieku). Prowincja Bamian została utworzona w 1964 roku po wydzieleniu z części prowincji Kabul i Parwan.
Administracja[ | edytuj kod]
Urzędującym gubernatorem prowincji jest Habiba Sarabi, pierwsza afgańska kobieta na tym stanowisku.
Przypisy[ | edytuj kod]
- Statistical Yearbook – Population (ang.). Central Statistics Organization. [dostęp 2012-12-19].
- BĀMĪĀN (ang.). Encyclopædia Iranica. [dostęp 2012-12-19].