• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Automatyczny pilot

    Przeczytaj także...
    Boeing 747 – samolot pasażerski szerokokadłubowy dalekiego zasięgu, produkowany przez Boeing Company, potocznie nazywany Jumbo Jet – ustępując Airbusowi A380 i An-225 jest jednym z największych samolotów odrzutowych na świecie, mogącym zabrać na pokład, w zależności od wersji i konfiguracji, od 366 do 568 pasażerów. Istnieją także wersje towarowe (ang.: cargo), nie zabierające pasażerów, oraz wersje pół-pasażerskie zabierające duży ładunek i 220 pasażerów. Jest to samolot czterosilnikowy (certyfikowany do lotu - w razie awarii - na tylko trzech silnikach), a jego cechą charakterystyczną jest "garb", w którym mieści się górny pokład samolotu.Lądowanie – będący zwykle ostatnim etapem lotu, złożony proces sprowadzenia statku powietrznego (samolotu, szybowca itp.) na lądowisko.
    Manewr lotniczy – ewolucja statku powietrznego albo grupy statków powietrznych w powietrzu polegająca na zmianie kursu, prędkości i wysokości lotu oraz ugrupowań bojowych, a także na wykonywaniu zmian parametrów lotu i akrobacji lotniczych.
    Panel automatycznego pilota w samolocie Boeing 747

    Automatyczny pilot (autopilot) – urządzenie służące do wykonywania określonego zestawu zadań umożliwiających automatyczne sterowanie obiektem (statkiem, samolotem, śmigłowcem itp.) oraz rakietami (głównie ziemia-powietrze).

    Regulator PID (regulator proporcjonalno-całkująco-różniczkujący, ang. proportional-integral-derivative controller) – regulator stosowany w układach regulacji składający się z trzech członów: proporcjonalnego, całkującego i różniczkującego. Najczęściej jego celem jest utrzymanie wartości wyjściowej na określonym poziomie, zwanym wartością zadaną.ILS (z ang. instrument landing system) – radiowy system nawigacyjny wspomagający lądowanie samolotu w warunkach ograniczonej widoczności. ILS CAT 3c(ILS kategorii 3c) pozwala na automatyczne lądowania..

    Autopilot lotniczy[ | edytuj kod]

    Ze względu na bezpieczeństwo pasażerów i pilota jego konstrukcja musi być bardziej niezawodna od innych typów autopilotów.

    Autopilot porównuje zmienne wejściowe otrzymane od pilota lub układu nawigacyjnego z wartościami rzeczywistymi (uchyb) i na tej podstawie wytwarza sygnał sterujący zapewniający odpowiednią stabilizację lub manewrowanie statkiem powietrznym. Generowanie uchybu odbywa się dla wybranego rodzaju regulacji, najczęściej typu PD lub PID ze stałymi współczynnikami wzmocnienia. Ze względu na zmieniające się warunki lotu (zmiana masy aerodyny, zjawiska związane ze zmianą wysokości lotu np. gęstość powietrza) konieczne jest stosowanie układu adaptacyjnego formułującego optymalne współczynniki wzmocnienia (najczęściej będące funkcją wysokości i prędkości lotu) dla bieżących stanów lotu.

    Przyspieszeniomierz, akcelerometr, akceleromierz, przetwornik przyspieszenia – przyrząd do pomiaru przyspieszeń liniowych lub kątowych. Przyspieszeniomierz, w przeciwieństwie do urządzeń bazujących na teledetekcji, mierzy własny ruch. Stosowany do badania ruchu części maszyn i przeciążeń samolotów, a także w nawigacji bezwładnościowej.Ortodroma (st.gr. ὀρθόs, orthos = prosty, prawidłowy; δρόμος, dromos = droga, przebieg) – najkrótsza droga pomiędzy dwoma punktami na powierzchni kuli biegnąca po jej powierzchni. Stanowi ona zawsze fragment koła wielkiego. Linię ortodromy otrzymuje się przez przecięcie kuli płaszczyzną przechodzącą przez punkty A , B {displaystyle A,B} na powierzchni tej kuli oraz przez środek kuli.

    W skład autopilota wchodzą:

  • Czujniki: żyroskopy prędkościowe, przyspieszeniomierze, przetworniki siły i położenia
  • Sterowniki, dzięki którym pilot może dokonywać przełączenia pomiędzy rodzajami pracy autopilota
  • Układy elektroniczne zliczające modulacje i demodulacje, wzmocnienia, przełączanie sygnałów, porównywanie i operacje logiczne
  • Serwomechanizmy powodujące wychylenia powierzchni sterowych

    • Mimo zaawansowanych rozwiązań technicznych zastosowanych w konstrukcji autopilota, start oraz lądowanie samolotu są zazwyczaj nadal wykonywane ręcznie przez pilotów. Autopilot włączany jest zwykle dopiero na wysokości około 3500 m. W nowoczesnych samolotach pasażerskich autopilot jest w stanie wylądować samodzielnie na odpowiednio wyposażonych lotniskach dzięki systemowi ILS.

    Statek wodny – dość szerokie i nie do końca sprecyzowane pojęcie, zawężające określenie jednostki pływającej do takich jednostek, które mogą poruszać się samodzielnie, lub też, w myśl innych definicji, są wykorzystywane ogólnie jako środek transportu (z własnym napędem lub bez). Przykładowo w rozumieniu międzynarodowego prawa drogi morskiej statek oznacza wszelkiego rodzaju urządzenie pływające, nie wyłączając urządzeń bezwypornościowych i wodnosamolotów, używane lub nadające się do użytku jako środek transportu wodnego.Serwomechanizm - zamknięty układ sterowania (układ automatyki, układ regulacji) ze sprzężeniem zwrotnym, w którym sygnałem wyjściowym jest jakaś dana, taka jak położenie, prędkość czy przyspieszenie. Często jest to po prostu przesunięcie.

    Autopilot jednostki pływającej[ | edytuj kod]

    Jest to urządzenie służące do utrzymywania stałego kursu jednostki pływającej. Pilot automatyczny porównuje wskazania żyrokompasu lub (przez odpowiedni układ) kompasu magnetycznego i w przypadku zboczenia z kursu przekazuje odpowiednie impulsy do mechanizmu sterowego.

    Samolot – statek powietrzny cięższy od powietrza (aerodyna), utrzymujący się w powietrzu dzięki wytwarzanej sile nośnej za pomocą nieruchomych, w danych warunkach względem statku, skrzydeł. Ciąg potrzebny do utrzymania prędkości w locie poziomym wytwarzany jest przez jeden lub więcej silników.Global Positioning System (GPS) - właściwie GPS-NAVSTAR (ang. Global Positioning System – NAVigation Signal Timing And Ranging) – jeden z systemów nawigacji satelitarnej, stworzony przez Departament Obrony Stanów Zjednoczonych, obejmujący swoim zasięgiem całą kulę ziemską. System składa się z trzech segmentów: segmentu kosmicznego - 31 satelitów orbitujących wokół Ziemi na średniej orbicie okołoziemskiej; segmentu naziemnego - stacji kontrolnych i monitorujących na ziemi oraz segmentu użytkownika - odbiorników sygnału. Zadaniem systemu jest dostarczenie użytkownikowi informacji o jego położeniu oraz ułatwienie nawigacji po terenie.

    W najprostszych pilotach automatycznych jedynym parametrem wejściowym było odchylenie od kursu. Powodowało to nieefektywne sterowanie w różnych warunkach pogodowych, dlatego też wprowadzono regulację kilku parametrów, takich jak czułość urządzenia, jego wzmocnienie i tłumienie, które umożliwiały ustawienie najlepszych parametrów dla aktualnej pogody i stanu załadowania. Początkowo ustawienia te były regulowane ręcznie przez operatora, następnie zastosowano elektroniczne układy adaptacyjne, które regulowały nastawy dla osiągnięcia optymalnego sterowania. Obecnie coraz częściej stosuje się rozwiązania, w których, zamiast porównywania wskazań żyrokompasu (lub kompasu)(czyli kursu żyrokompasowego lub kompasowego), porównuje się, wskazany przez GPS kurs nad dnem z zaplanowaną drogą statku i na podstawie różnic ustawia urządzenia sterowe. Przy takim rozwiązaniu statek może automatycznie wykonywać zwroty (zaplanowane zmiany kursu) lub automatycznie podążać ortodromą. Jako regulatory przeważnie stosuje się układy PID albo adaptacyjne.

    Regulator PD (ang. proportional-derivative controller) – w automatyce, regulator składający się z członu proporcjonalnego P o wzmocnieniu k p {displaystyle k_{p},} oraz różniczkującego D (fizycznie nierealizowalnego) o czasie różniczkowania T d {displaystyle T_{d},} .Wzmocnienie lub współczynnik wzmocnienia w elektronice, jest to stosunek amplitud lub mocy sygnału analogowego wyjściowego do sygnału wejściowego określony dla danego układu elektronicznego, zazwyczaj wzmacniacza. Wzmocnienie może być również definiowane jako logarytm dziesiętny (rzadziej naturalny) z tego stosunku. Można mieć do czynienia ze wzmocnieniem mocy, napięcia lub natężenia prądu elektrycznego.

    Zobacz też[ | edytuj kod]

  • samoster

    • Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Jerzy W. Dziewulski: Wiadomości o jachtach żaglowych. Warszawa: Alma-Press, 2008, s. 213-214. ISBN 978-83-7020-358-0.




    Warto wiedzieć że... beta

    Samoster – urządzenie mechaniczne utrzymujące jacht żaglowy (rzadko jacht motorowy) na stałym kursie względem wiatru pozornego. Pierwotnie stosowane było w modelarstwie.
    Kompas żyroskopowy morski lub żyrokompas (także girokompas, żyrobusola) – elektromechaniczne urządzenie służące do wskazywania kursu, wykorzystujące właściwości żyroskopu. Kompas żyroskopowy (morski) stanowi historycznie pierwszy, najprostszy, niepełny jeszcze system nawigacji bezwładnościowej.
    Jednostka pływająca – pojęcie szersze w stosunku do statku wodnego. Jest to każda konstrukcja zdolna do samodzielnego unoszenia się na powierzchni wody lub do czasowego przebywania pod jej powierzchnią, z napędem własnym ew. cudzym (holowana lub pchana), lub też zakotwiczona na stałe, o jednym lub wielu z niżej wymienionych przeznaczeń:
    Kompas magnetyczny – przyrząd nawigacyjny służący do wyznaczania kierunku południka magnetycznego. W kompasie wykorzystywane jest zjawisko ustawiania się swobodnie zawieszonego magnesu wzdłuż linii pola magnetycznego. Kompas składa się z wąskiego, długiego i lekkiego magnesu (tzw. igły magnetycznej) ułożyskowanego na pionowej osi oraz tarczy z podziałką kątową (tzw. róży wiatrów). Współczesne kompasy wypełnione są płynem (zwykle alkoholem), co zapobiega drganiu igły utrudniającemu odczyt.
    Uchyb regulacji (błąd sterowania) - w układzie regulacji, różnica między wartością zadaną sygnału oraz wartością sygnału wyjściowego.
    Rakieta to pojazd latający lub pocisk, napędzany silnikiem rakietowym. Obiekt ten uzyskuje siłę ciągu dzięki reakcji szybko wyrzucanych gazów spalinowych lub innych mediów (np. sprężone gazy, przegrzana para) z dysz silnika rakietowego, zgodnie z trzecią zasadą dynamiki Newtona. Często pojęcie rakiety jest używane w znaczeniu silnika rakietowego lub pocisku rakietowego. Rakiety służą między innymi do przenoszenia ładunku, np. statku kosmicznego, głowic bojowych, sztucznych satelitów w warunkach przestrzeni kosmicznej, gdzie nie ma żadnej zewnętrznej substancji, której pojazd mógłby użyć jako elementu napędzającego.
    Rakietowy pocisk ziemia-powietrze (ang. Surface-to-air missile, SAM) – pocisk rakietowy wystrzeliwany z ziemi, przeznaczony do zwalczania celów powietrznych, w szczególności samolotów.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.015 sek.