August Zaleski
Podstrony: 1 [2] [3]
Order Karola III, właśc. Królewski Dostojny Order Hiszpański Karola III (hiszp. Real y Distinguida Orden Española de Carlos III) – najwyższe cywilne odznaczenie Królestwa Hiszpanii ustanowione w 1771 przez króla Karola III.Senat Rzeczypospolitej Polskiej – organ władzy ustawodawczej, druga izba (tradycyjnie określana jako izba wyższa) polskiego parlamentu. Składa się ze 100 senatorów wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym, w jednomandatowych okręgach wyborczych na czteroletnią kadencję, rozpoczynającą się i kończącą wraz z kadencją Sejmu (jeśli kadencja Sejmu zostanie skrócona, skróceniu ulega także kadencja Senatu). W przypadku wygaśnięcia mandatu Prezydent RP zarządza wybory uzupełniające.
August Zaleski (ur. 30 września 1883 w Warszawie, zm. 7 kwietnia 1972 w Londynie) – polski polityk i dyplomata, dwukrotny minister spraw zagranicznych, Prezydent RP na Uchodźstwie.
Życiorys[ | edytuj kod]
Urodził się 30 września 1883 w Warszawie. Był synem Szczęsnego i Anny z domu Szydłowskiej. Absolwent Gimnazjum Praskiego w Warszawie (obecnie liceum Władysława IV) z 1901. Następnie wyjechał do Anglii i w 1911 ukończył studia na wydziale ekonomii Uniwersytetu Londyńskiego (London School of Economics), uzyskując tytuł B. Sc. (Econ.). Pracował przez pewien czas jako bibliotekarz w Bibliotece Ordynacji Krasińskich w Warszawie, przygotowując się do podjęcia kariery naukowej. W 1913 została wydana jego praca pt. Konfraternia Kupiecka Miasta Starej Warszawy.
I wojna światowa[ | edytuj kod]
Po wybuchu I wojną światową zaangażował się w sprawy polityczne. W 1915 został skierowany do Londynu jako delegat Bloku Stronnictw Niepodległościowych celem propagowania suwerenności Polski (jego misją było przekonanie Brytyjczyków, że akcja Piłsudskiego nie jest wymierzona w zachodnie mocarstwa Ententy, tylko w Rosję). W Londynie został kierownikiem Polskiego Komitetu Informacyjnego. W 1917 podjął stałe wykłady z literatury i języka polskiego, zostając lektorem w King’s College na Uniwersytecie Londyńskim. Związał się z ruchem wolnomularskim.
Okres międzywojenny[ | edytuj kod]
Po odzyskaniu niepodległości w listopadzie 1918 został kierownikiem misji polskiej w Szwajcarii, a następnie do kwietnia był chargé d’affaires w Bernie. W tym okresie w dniu 1 grudnia 1918 otrzymał zawiadomienie od rządu Wielkiej Brytanii o uznaniu niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej i osoby Marszałka Józefa Piłsudskiego jako Naczelnika Państwa. Od kwietnia 1919 uczestniczył w konferencji pokojowej w Paryżu będąc członkiem polskiej delegacji. Po zawarciu pokoju został szefem Wydziału Wielkich Mocarstw w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W 1921 został mianowany posłem RP w Atenach w Grecji. W 1921 skierowany na stanowisko dyrektora Departamentu Politycznego w MSZ. W 1922 mianowany posłem RP w Rzymie we Włoszech. Po przewrocie majowym 1926 był we wszystkich rządach RP do 1932 ministrem spraw zagranicznych. Na tym stanowisku podpisał m.in. konwencję w sprawie niewolnictwa, Pakt Brianda-Kellogga (których Polska była jednym z państw założycielskich), traktat handlowy z Niemcami, pierwszy pakt o nieagresji z ZSRR. Brał udział w pracach Ligi Narodów, zawarł porozumienie gwarantujące Polsce miejsce w jej Radzie oraz został prezesem tejże. W latach 1928–1935 zasiadał w Senacie kadencji II (1928–1930) i III (1930–1935).
Po odejściu z MSZ od listopada 1932 stanowisko prezesa (szefa Rady Nadzorczej) Banku Handlowego w Warszawie do 1939. Pełnił także funkcje prezesa Polsko-Amerykańskiej Izby Handlowej i prezesa Polsko-Francuskiego Towarzystwa.
II wojna światowa[ | edytuj kod]
Po wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939, po okupacji terytorium Polski przez Wehrmacht i Armię Czerwoną (w konsekwencji ataku III Rzeszy i agresji ZSRR) przekroczył granicę polsko-rumuńską. Dotarł do Francji, gdzie został ministrem spraw zagranicznych w powołanym 30 września 1939 rządzie gen. Władysława Sikorskiego. Po podaniu się do dymisji w lipcu 1941 w proteście przeciw układowi Sikorski-Majski, sposobowi jego negocjacji i pominięciu ministra spraw zagranicznych przy formułowaniu i zawarciu układu, został szefem Kancelarii Cywilnej Prezydenta RP Władysława Raczkiewicza.
Okres powojenny[ | edytuj kod]
W czerwcu 1947, po śmierci Raczkiewicza, objął urząd prezydenta RP na Uchodźstwie. Ponieważ uprzednio wyznaczonym następcą prezydenta RP był Tomasz Arciszewski, zmiana ta wywołała spory w środowisku polskiej emigracji politycznej. PPS przeciwstawiła się objęciu urzędu przez Augusta Zaleskiego, choć pociągnęło to za sobą dymisję rządu Arciszewskiego. W 1954, po zakończeniu siedmioletniej kadencji, większość polityków emigracyjnych (w tym generałowie Władysław Anders i Tadeusz Bór-Komorowski) wypowiedziała posłuszeństwo Zaleskiemu. Po zakończeniu kadencji prezydent Zaleski zdecydował pozostać na swoim urzędzie, do czego prawo dawała mu konstytucja kwietniowa. Jednym z argumentów do których się odwołał, była tzw. sprawa Bergu, w którą zamieszane były ugrupowania opozycyjne wobec Zaleskiego. Uznając, że przedłużając pozakonstytucyjnie swoją kadencję złamał akt zjednoczenia narodowego, utworzyła w 1954, z poparciem emigracyjnej Rady Jedności Narodowej, Radę Trzech – substytucyjną kolegialną głowę państwa, urzędującą aż do śmierci Augusta Zaleskiego w 1972. W skład Rady Trzech wchodzili początkowo: Władysław Anders, Tomasz Arciszewski i hr. Edward Raczyński. Po śmierci Tomasza Arciszewskiego jego miejsce w Radzie Trzech zajął Tadeusz Bór-Komorowski. Zwolennikiem Zaleskiego pozostał (do swego powrotu do kraju w 1956) Stanisław Cat-Mackiewicz. 24 lutego 1971 Zaleski wyznaczył swym następcą Stanisława Ostrowskiego.
Zmarł 7 kwietnia 1972 w wieku 89 lat w Szpitalu Maltańskim w Londynie. Został pochowany na Cmentarzu Lotników i Spadochroniarzy Polskich w Newark po mszy św. odprawionej przez bp. Szczepana Wesołego. Po śmierci Zaleskiego w 1972 Rada Trzech rozwiązała się, uznając legalność nominacji Ostrowskiego.
Od grudnia 2015 roku portret Augusta Zaleskiego wraz z portretami pozostałych Prezydentów RP na uchodźstwie wisi na honorowym miejscu w holu ambasady RP w Londynie.
Podstrony: 1 [2] [3]