Asura (także: assura, asaura, aszura; san. asu – „oddech Pradźapati” lub as – „być”) – potężne i złe istoty występujące w hinduizmie i buddyzmie, przeciwnicy dewów.
Pochodzenie terminu[ | edytuj kod]
Termin asura odnosi się do osoby „poszukującej mocy” lub „spragnionej mocy”. Praindoeuropejski trzon „As” oznaczał istotę obdarzoną mocą (w mitologii nordyckiej asami byli bogowie tacy jak Odyn, Thor i Tyr).
Indra (sanskr. इन्द्र lub इंद) – w mitologii indyjskiej jeden z najważniejszych z bogów panteonu wedyjskiego, najczęściej wymieniane w Rygwedzie bóstwo, król bogów.Demon (stgr. δαίμων daimon – dosłownie ten, który coś rozdziela lub ten, który coś przydziela, także: nadprzyrodzona potęga, dola; łac. daemon) – istoty występujące w wielu wierzeniach ludowych, mitologiach i religiach, które zajmują pozycję pośrednią między bogami a ludźmi, między sferą ziemsko-ludzką, materialną, a sferą boską, czysto duchową; istoty o cechach na wpół ludzkich, na wpół boskich; najczęściej są to nieprzyjazne człowiekowi duchy, związane pierwotnie z pojęciem nieczystości sakralnej.
Æsir, aesir (wym. ['aiser] po islandzku, liczba pojedyncza Áss, żeńska forma Ásynja)
Powiązany jest także z awestyjskim terminem ahura – dobry bóg – "boska mądrość" (patrz – Ormuzd = Ahura Mazda), jest to ślad istnienia niegdyś wspólnoty indoirańskiej.
Asurowie przypominają greckich tytanów, błędnie opisywani jako zwykłe demony lub niearyjskie ludy Indii (anarya).
Buddyzm (inna nazwa to: sanskr. Buddha Dharma; pāli. Buddha Dhamma lub Buddha Sasana – "Nauka Przebudzonego") – nonteistyczny system filozoficzny i religijny, którego założycielem i twórcą jego podstawowych założeń był żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e. Siddhārtha Gautama (pāli. Siddhattha Gotama), syn księcia z rodu Śākyów, władcy jednego z państw-miast w północnych Indiach. Buddyzm bywa zaliczany do religii dharmicznych oraz do religii nieteistycznych.Pradźapati (Sanskryt प्रजापति , trl. prajāpati , Ojciec Jestestw, "pan stworzeń, ojciec ludzkości", ang. Prajapati ) – dwupłciowe praźródło wszystkiego .
Porównywani są czasem do chrześcijańskich upadłych aniołów, ponieważ są także bytami duchowymi, o mocy mniejszej niż boska, ale większej niż moc ludzi. Według tej hipotezy część z nich wcielona jest w ludzi, a część pozostała w formie czysto duchowej, jako demoniczne istoty.
Ormuzd lub Ahura Mazda (dosł. Pan Mądry, Pan Wszystkowiedzący; staroperski: Ahuramazda, średnioperski: Ohrmazd, Ormuzd, Hormuzd, Ohrmizd) – najwyższe bóstwo w religiach irańskich: mazdaizmie i zaratusztrianizmie. Bóg stworzyciel, walczący stale ze Złym Duchem Arymanem. Stwórca świata i ładu w kosmosie i praw nim rządzących, uosobienie ładu i absolutnej mądrości. Jego symbolem jest oczyszczający ogień. Wyobrażany był w postaci uskrzydlonej tarczy słonecznej.Dewa (dewanagari देव, trl. deva - "świetlisty", "jaśniejący", "oświecony", ang. Deva, synonimy w innych językach: tybetański lha, chiński tiān (天), koreański chǒn, japoński ten, wiet. thiên) — nieposiadająca ciała fizycznego istota nadprzyrodzona, bóg lub półbóg, występujący w religiach dharmicznych i mitach kultur azjatyckich. Żeńskim odpowiednikiem dewy jest dewi .
Zaratusztrianizm[ | edytuj kod]
W języku awestyjskim słowo ahura (odpowiednik indyjskiego asura) oznacza boga (np. irański Mitra czy Ahura Mazda), a demona określano terminem daeva.
W zaratusztrianizmie to dewy byli źli, natomiast asurowie byli dobrymi bóstwami.
W mitologii indyjskiej asurowie ewoluowali z pozycji dobrych duchów/bogów (Waruna jest asurem, a także Bhaga, Mitra i Wrytra), do pozycji złych, lecz wciąż obdarzonych boskim potencjałem istot.
Apsara ( sanskryt: अप्सरा: trl. apsarāḥ, pāli: accharā ) – w mitologii indyjskiej boginki wody, mgieł i chmur (nazwa ap-sara dosłownie znaczy "która wyszła z wody") . Mogły być istotami zarówno niebiańskimi (daiwika), jak i ziemskimi (laukika). W literaturze staroindyjskiej najbardziej znane apsary to m.in. Urvaśi, Menaka i Rambha.Wrytra (वृत्र , trl. vṛtra) – istota o formie gigantycznego węża lub smoka. Jeden z asurów, prawdopodobnie najsilniejszy z nich.
W najstarszych częściach Rygwedy wciąż opisywani są jako potężne duchy, przedstawiani obok dobrych bogów – dewów (np. Waju, boga wiatru, lub Indry).
Asurowie i dewowie prawdopodobnie byli kiedyś równorzędną klasą bóstw, a podział ról na złych i dobrych pojawił się dopiero w epoce wedyjskiej. Pochodzili oryginalnie od Pradźapatiego i Kaśjapy, jednak asurowie świadomie wybrali zło.
Asurowie pojawiają się także w buddyzmie, wciąż jako istoty nadprzyrodzone. Termin ten w buddyzmie ma też drugie znaczenie i obejmuje wówczas dowolnego mieszkańca sfer samsary, w tym ludzi.
Sanskryt (dewanagari: संस्कृतम् saṃskṛtam; sa.msk.rtaa bhaa.saa, od sa.m+k.r: zestawiać, składać; bhaa.saa: język; język uporządkowany, w przeciwieństwie do języków naturalnych prakrytów, tzn. ludowych o nieuporządkowanej gramatyce) – język literacki starożytnych, średniowiecznych i wczesnonowożytnych Indii. Należy do indoaryjskiej gałęzi indoirańskiej grupy rodziny języków indoeuropejskich. Pomimo powszechnego w Europie przekonania, iż jest językiem martwym, jak łacina, zasadniczo nim nie jest, gdyż nie tylko jest jeszcze stale używany w ceremoniach religijnych hinduizmu, ale także istnieją niewielkie grupy osób deklarujące go jako ich jedyny język ojczysty (według spisów ludności z 1999 roku – ok. 3000 osób na 900 mln ludności Indii). Czynione są też próby rewitalizacji tego języka poprzez tworzenie sanskryckich neologizmów na określenie współczesnych terminów, np. technicznych (np. telewizja, sanskr. duuradarshana). Jest też uznawany od 1949 roku za jeden z 13 konstytucyjnych języków Republiki Indii (obecnie 23 – 2008 r.). Dlatego właściwsze jest określenie go jako język wegetujący niż jako martwy.Rigweda (ऋग्वेद) – jedna z sanhit (zbiorów) wchodząca w skład Wed, najstarszy zabytek literacki indoaryjski, niejednolity treściowo i chronologicznie.
W buddyzmie wyróżnia się „trzydzieści jeden światów istnienia” – czwartym z nich licząc od najniższego (w pali niraya – Piekła) jest asuraloka – Świat Asurów. Świat ten należy do „nieszczęśliwych miejsc przeznaczenia” (pali – apaya). Asurami rodzą się ci, którzy popełnili „dziesięć niechwalebnych czynów”. Jednym z bardziej znanych w buddyzmie asurów jest Alavaka, którego pokonał Budda Śakjamuni (było to jedno z jego ośmiu zwycięstw).
Kaśjapa (Sanskryt कश्यप = żółw, widzenie) – mędrzec indyjski występujący m.in. w Wedach, Brahmanach, Puranach jako jeden z siedmiu ryszich (Saptaryszi). Małżonek bogiń Aditi , Diti, Danu, Winaty - czyli ojciec: Aditjów, Dajtjów, Danów, jak również gandharwów, apsaras, nagów, rakszasów, Garudy. Poślubił też 13 córek Dakszy. Jego wnukiem był Manu, syn Wiwaswata.Język praindoeuropejski – prajęzyk, czyli wspólny przodek języków indoeuropejskich, niezaświadczony bezpośrednio, ale częściowo zrekonstruowany za pomocą metody porównawczej. Istnieje szereg różnych hipotez na temat datowania i lokalizacji języka praindoeuropejskiego. Najdawniejsze języki indoeuropejskie – już znacznie zróżnicowane – znane są z pierwszej połowy II tysiąclecia p.n.e., a dane pośrednie wskazują, że rozpad wspólnoty indoeuropejskiej musiał nastąpić najpóźniej około 3000 p.n.e. Z kolei analiza odziedziczonego słownictwa pozwala przypuszczać, że społeczeństwo praindoeuropejskie istniało w okresie neolitu (przed upowszechnieniem się wytopu i obróbki metali) i że składało się z ludności rolniczo-pasterskiej.