Arystotelizm

Arystotelizm – zespół poglądów i nurt filozoficzny związany z filozofią Arystotelesa.

Teologia (gr. θεος, theos, „Bóg”, + λογος, logos, „nauka”) – dyscyplina wiedzy posługująca się metodami filozoficznymi w wyjaśnianiu świata w jego relacji do Boga. Klasycznie uznawana za dziedzinę naukową, także w Polsce znajduje się na liście dziedzin naukowych, ustalonej przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów. Stanowi metodyczne studium prawd religijnych objawionych przez Boga, w myśl maksymy (łac.) fides quaerens intellectum – wiara szukająca zrozumienia. Współcześnie zasadność uznawania pytań o Boga za naukowe jest kwestionowana. Według części autorów teologia nie spełnia współczesnych wymagań stawianych nauce, chociażby poprzez brak weryfikowalności stawianych przez nią hipotez oraz oparcie na dogmatach jako punkcie wyjściowym swoich rozważań zamiast na metodzie naukowej, czy paradygmatach naukowych. Polemikę z tymi zarzutami przedstawił m.in. papież Benedykt XVI w Wykładzie ratyzbońskim.Jacopo Zabarella (5 września 1532 – 15 października 1589 w Padwie) – włoski filozof, logik, przedstawiciel arystotelizmu.

Pojęcie to używane jest w trzech podstawowych znaczeniach:

1. filozofii Arystotelesa,
2. filozofii kontynuatorów Arystotelesa, traktujących jego teksty jako punkt wyjścia czy teksty atutorytatywne (arystotelizm jako szkoła czy nurt filozoficzny),
3. filozofii noszące cechy filozofii Arystotelesa, rozwijającej ją w twórczy sposób.

Arystotelizm rozwijał się zarówno w starożytności, jak i w późniejszych epokach (neoarystotelizm). Rozwijany był nie tylko w obrębie filozofii, lecz także teologii (np. tomizm) czy w naukach przyrodniczych (nowożytna filozofia przyrody).

Andrzej Glaber, także Jędrzej Glaber z Kobylina, Glaber Jędrzej Cobylinus (ur. ok. 1500 w Kobylinie, zm. 1555 w Wieluniu) - ksiądz katolicki, lekarz, pisarz, profesor Akademii Krakowskiej, humanista, astrolog, tłumacz, wydawca i popularyzator wiedzy.Mikołaj V (łac. Nicolaus V, właśc. Tommaso Parentucelli; ur. 15 listopada 1397 w Sarzana, zm. 24 marca 1455 w Rzymie) – papież w okresie od 6 marca 1447 do 24 marca 1455.

Spis treści

1 Przedstawiciele i nurty arystotelizmu

1.1 Arystoteles – powstanie arystotelizmu

1.2 Epoka hellenistyczna

1.3 Starożytny Rzym

1.4 Średniowiecze

1.5 Renesans

2 Myśl muzułmańska

3 Przypisy

4 Bibliografia

5 Linki zewnętrzne

Przedstawiciele i nurty arystotelizmu

Epoka hellenistyczna

Teofrast z Eresos – pierwszy kierownik Lykeionu po Arystotelesie (323/322 do ok. 288/287 p.n.e.)

Eudemos z Rodos

Dikajarchos

Arystoksenos

Straton z Lampsaku – drugi kierownik Lykeionu (288/287 r. do 274/270 r. p.n.e.)

Likon – trzeci kierownik Lykeionu (od ok. 270/268 do 226/224 r. p.n.e.)

Hieronim z Rodos

Ariston z Keos

Kritolaos z Faselisy

Diodor z Tyru

Starożytny Rzym

Aleksander z Afrodyzji (II/III w. n.e.)

Średniowiecze

Dzieła Arystotelesa zostały przybliżone filozofom średniowiecznym przede wszystkim przez Boecjusza, który przetłumaczył niektóre prace Arystotelesa na język łaciński, oraz dzięki filozofom arabskim, takim jak Awerroes. Znajomość jego pism rozpowszechnia się w XIII w. Św. Tomasz z Akwinu zastosował metafizykę Arystotelesa do swoich rozważań nad delikatną równowagą między wiarą a wymogami umysłu.

Pawieł Fiodorowicz Judin (ros. Па́вел Фёдорович Ю́дин, ur. 7 września 1899 we wsi Apraksino w guberni niżnonowogrodzkiej, zm. 10 kwietnia 1968 w Moskwie) - radziecki polityk, dyplomata, filozof, członek KC KPZR (1952-1961), zastępca członka Prezydium KC KPZR (1952-1953).Język rosyjski (ros. русский язык, russkij jazyk; dawniej też: język wielkoruski) – język należący do grupy języków wschodniosłowiańskich, posługuje się nim jako pierwszym językiem około 145 mln ludzi, ogółem (według różnych źródeł) 250-300 mln. Jest językiem urzędowym w Rosji, Kirgistanie i na Białorusi, natomiast w Kazachstanie jest językiem oficjalnym oraz jest jednym z pięciu języków oficjalnych a jednocześnie jednym z sześciu języków konferencyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych. Posługuje się pismem zwanym grażdanką, graficzną odmianą cyrylicy powstałą na skutek jej upraszczania.

Renesans

W okresie renesansu arystotelizm pozostał dominującym nurtem filozoficznym, przenikając całą ówczesną filozofię. O znaczeniu Arystotelesa i arystotelików świadczyć może to, że w żadnym innym okresie nie napisano tylu komentarzy do ich pism. W stosunku do poprzedniego okresu, większe znaczenie zaczęto przywiązywać do pism Stagiryty z zakresu filozofii przyrody, a także np. Poetyki.

<|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>Ariston z Keos (gr. Ἀρίστων ὁ Κέως, III w. p.n.e.) – urodzony w Julidzie na Keos, hellenistyczny filozof perypatetycki. Uczeń Likona, po którym objął kierownictwo Perypatu. Zainteresowany był m.in. charakterologią. Jego filozofia (według świadectwa Cycerona) cechowała się elegancją, lecz była słaba spekulatywnie.

Obok wcześniej znanych komentarzy autorów żydowskich i muzułmańskich, powszechnie czytano również teksty filozofów greckich i bizantyńskich, takich jak Aleksander z Afrodyzji, Temistiusz, Amoniusz, Jan Filopon, czy Symplicjusz z Cylicji. Arystotelizm pozostawał obecny jako podstawowa rama teoretyczna dyskusji filozoficzna i źródło wpływów. Łączono go z myślą chrześcijańską, platonizmem i innymi wpływami. Taki chrześcijański arystotelizm był promowany przez papieża Mikołaja V na wiodącą doktrynę filozoficzną Kościoła katolickiego, mającą zapewnić spójność świata chrześcijańskiego. Duże znaczenie miała także powstała na hiszpańskim Uniwersytecie w Salamance szkoła scholastyczna, której przedstawicielami byli Francisco de Vitoria, Pedro da Fonseca, Francisco de Toledo, Franciszek Suárez i Domingo de Soto.

Filozofia świata islamu, filozofia muzułmańska (zwłaszcza dla średniowiecza używa się także niedokładnych określeń filozofia arabska, klasyczna filozofia arabska, średniowieczna filozofia arabska) - zespół tradycji filozoficznych kultywowanych na terenach objętych przez islam, przy czym nie zawsze zgodnych z islamską ortodoksją religijną.Nauki przyrodnicze (w terminologii angielskiej zwane natural sciences) to mało precyzyjne określenie dziedzin nauki, które zajmują się badaniem różnych aspektów świata materialnego, ożywionego i nieożywionego, zazwyczaj z zastosowaniem aparatu matematycznego, jak również właściwej sobie metodologii.

Filozofów, którzy wyraźnie deklarowali się jako arystotelicy było jednak niewielu, znacznie częściej uznawali się oni za przedstawicieli kierunków wywodzących się z arystotelizmu, np. tomistów czy awerroistów. We Włoszech arystotelizm podzielił się na dwa nurty. Pierwszy z nich, awerroizm, rozwijany był w Padwie przez takich filozofów jak Paweł z Wenecji, Alessandro Achillini, Eliasz del Medigo, Nicoletto Vernia i Agostino Nifo. Drugi nurt arystotelizmu związany był z naukami Aleksandra z Afrodyzji i jego głównym ośrodkiem była Bolonia. Do grona aleksandrystów zalicza się Pietra Pomponazziego, Jacopo Zabarellę czy nauczający w Pizie Szymon Porta. Marsilio Ficino zarzucał zarówno aleksandrystom, jak i awerroistom, że likwidują wiarę i bluźnią Bogu.

Tomizm – system filozoficzny oparty na poglądach św. Tomasza z Akwinu. Tomizm wywodzi się z filozofii średniowiecznej, a jego różne nurty są żywe aż do dnia dzisiejszego.Filozofia świata islamu, filozofia muzułmańska (zwłaszcza dla średniowiecza używa się także niedokładnych określeń filozofia arabska, klasyczna filozofia arabska, średniowieczna filozofia arabska) - zespół tradycji filozoficznych kultywowanych na terenach objętych przez islam, przy czym nie zawsze zgodnych z islamską ortodoksją religijną.

W renesansie zaczęto uprawiać filozofię w językach wernakularnych. Tworzono w nich filozoficzne pojęcia i tłumaczono pisma starożytnych. Pierwszym tłumaczem Arystotelesa na język polski był Andrzej Glaber z Kobylina. W 1535 wydał on Gadki o składności członków człowieczych z Arystotelesa i też inszych mędrców wybrane, zawierające fragmenty pism medycznych Stagiryty. Przyswojenie językowi polskiemu pism filozoficznych Arystotelesa jest zasługą Sebastiana Petrycego, który na przełomie XVI i XVII wieku przełożył i opatrzył komentarzem Etykę, Politykę i Ekonomikę.

Awerroizm to filozoficzna doktryna popularna pod koniec XIII wieku, oparta na interpretacji myśli Arystotelesa dokonanych przez Awerroesa. Głównymi filozofami uznającymi tę doktrynę byli Siger z Brabancji oraz Boecjusz z Dacji.Stanford Encyclopedia of Philosophy (SEP) jest ogólnie dostępną encyklopedią internetową filozofii opracowaną przez Stanford University. Każde hasło jest opracowane przez eksperta z danej dziedziny. Są wśród nich profesorzy z 65 ośrodków akademickich z całego świata. Autorzy zgodzili się na publikację on-line, ale zachowali prawa autorskie do poszczególnych artykułów. SEP ma 1260 haseł (stan na 20 stycznia 2011). Mimo, że jest to encyklopedia internetowa, zachowano standardy typowe dla tradycyjnych akademickich opracowań, aby zapewnić jakość publikacji (autorzy-specjaliści, recenzje wewnętrzne).

Podstrony: 1 [2] [3]