Apsara

Tańczące apsary, Angkor Wat

Apsara grająca na flecie

Taniec apsar w Tajlandii

Apsara (sanskryt: अप्सरा: trl. apsarāḥ, pāli: accharā) – w mitologii indyjskiej boginki wody, mgieł i chmur (nazwa ap-sara dosłownie znaczy "która wyszła z wody"). Mogły być istotami zarówno niebiańskimi (daiwika), jak i ziemskimi (laukika). W literaturze staroindyjskiej najbardziej znane apsary to m.in. Urwaśi, Menaka i Rambha.

Buddyzm (inna nazwa to: sanskr. Buddha Dharma; pāli. Buddha Dhamma lub Buddha Sasana – "Nauka Przebudzonego") – nonteistyczny system filozoficzny i religijny, którego założycielem i twórcą jego podstawowych założeń był żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e. Siddhārtha Gautama (pāli. Siddhattha Gotama), syn księcia z rodu Śākyów, władcy jednego z państw-miast w północnych Indiach. Buddyzm bywa zaliczany do religii dharmicznych oraz do religii nieteistycznych.Louis Frédéric (ur. 1923 - zm. 1996) - sławny francuski orientalista, specjalizujący się w kulturze Indii, Azji Południowo-Wschodniej i Japonii.

Mity[ | edytuj kod]

Jako uosobienie kobiecej urody i wdzięku, motyw często występujący w sztuce Indii, a wraz z rozprzestrzenieniem się buddyzmu, również krajów południowo-wschodniej Azji i Dalekiego Wschodu. Są towarzyszkami Gandharwów, dworzan boga Indry, tańcząc do granej przez nich muzyki. W sztuce buddyjskiej często towarzyszą bodhisattwom.

Hurysy (arab. حورية‎ ḥūriyyah – czarnooka) – według wierzeń muzułmańskich to wiecznie młode i piękne dziewice, które stanowią w raju małżonki wiernych:Azja (gr. Ἀσία Asía, łac. Asia) – część świata, razem z Europą tworząca Eurazję, największy kontynent na Ziemi. Z powodów historycznych i kulturowych sama Azja bywa również nazywana kontynentem (zob. alternatywne listy kontynentów).

W mitologii indyjskiej miały również opiekować się rycerzami poległymi na polu bitwy. Spragnione ich duszy i ciał, miały również zapewniać im wiecznej rozkoszy w raju. Bóg Indra miał posyłać apsary jako kusicielki dla świętych mężów. Według innej wersji, schodzą na ziemię z własnej woli i uprawiają seks z ziemskimi mężczyznami. Gdy apsara chce uwieść śmiertelnika, pije rum, bierze kąpiel i naciera piersi sandałową maścią, a we włosy wpina kwiaty. Pojawia się wieczorem i jest piękna jak księżyc w pełni. Nachyla się pod ciężarem piersi, a na brzuchu widać trzy fałdy. Ma czerwone palce u stóp i jest ubrana w suknię.

Jakszini, jakszi ( sanskryt याक्षिणि, याक्षि) – klasa przyjaznych boginek w mitologii indyjskiej. Jakszini są żeńskimi odpowiednikami jakszów, razem z nimi występując w orszaku Kubery, boga bogactwa. Podobnie jak jakszowie, opiekują się ukrytymi skarbami. Jakszi związane są z kultem przyrody i płodności, dotknięciem dłonią lub stopą drzewa mogą sprawić, że zakwitnie i wyda owoce.Tribhanga - konwencja w starożytnej sztuce indyjskiej, polegająca na ukazywaniu ciała ludzkiego w specyficznie wygiętej pozie. Sama nazwa dosłownie znaczy "trój-zgięcie" i dokładnie oddaje istotę tej maniery. Najczęściej stosowano tę konwencję w rzeźbach postaci kobiecych, jakszi, apsar i innych boginek.

Postacie apsar po dzień dzisiejszy stanowią część kanonu w tradycyjnych tańcach krajów Azji Południowo-Wschodniej.

Przypisy[ | edytuj kod]

Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red. nauk.). Wyd. 1. T. 1. Katowice: Wydawnictwo "Książnica", 1998, s. 70, seria: Słowniki Encyklopedyczne "Książnicy". ISBN 83-7132-369-7.
MartaM. Jakimowicz-Shah MartaM., AndrzejA. Jakimowicz AndrzejA., Mitologia indyjska, wyd. 1, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1982, s. 352-355, ISBN 83-221-0176-7 .

Zobacz też[ | edytuj kod]

Bibliografia[ | edytuj kod]

Roy C Craven, A Concise History of Indian Art, New York: Praeger Pub, 1976, ISBN 0-275-85620-8, OCLC 2197985.

Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]

Taniec apsar, Angkor Wat

Sanskryt (dewanagari: संस्कृतम् saṃskṛtam; sa.msk.rtaa bhaa.saa, od sa.m+k.r: zestawiać, składać; bhaa.saa: język; język uporządkowany, w przeciwieństwie do języków naturalnych prakrytów, tzn. ludowych o nieuporządkowanej gramatyce) – język literacki starożytnych, średniowiecznych i wczesnonowożytnych Indii. Należy do indoaryjskiej gałęzi indoirańskiej grupy rodziny języków indoeuropejskich. Pomimo powszechnego w Europie przekonania, iż jest językiem martwym, jak łacina, zasadniczo nim nie jest, gdyż nie tylko jest jeszcze stale używany w ceremoniach religijnych hinduizmu, ale także istnieją niewielkie grupy osób deklarujące go jako ich jedyny język ojczysty (według spisów ludności z 1999 roku – ok. 3000 osób na 900 mln ludności Indii). Czynione są też próby rewitalizacji tego języka poprzez tworzenie sanskryckich neologizmów na określenie współczesnych terminów, np. technicznych (np. telewizja, sanskr. duuradarshana). Jest też uznawany od 1949 roku za jeden z 13 konstytucyjnych języków Republiki Indii (obecnie 23 – 2008 r.). Dlatego właściwsze jest określenie go jako język wegetujący niż jako martwy.Gandharwa (sanskryt: गंधर्व, gandharva, pali: gandhabba) – w mitologii indyjskiej klasa nadnaturalnych istot, żywiących się pięknym zapachem drzew i kwiatów (गंध gandha - "zapach").

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

[1] Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red. nauk.). Wyd. 1. T. 1. Katowice: Wydawnictwo "Książnica", 1998, s. 70, seria: Słowniki Encyklopedyczne "Książnicy". ISBN 83-7132-369-7.

[2] MartaM. Jakimowicz-Shah MartaM., AndrzejA. Jakimowicz AndrzejA., Mitologia indyjska, wyd. 1, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1982, s. 352-355, ISBN 83-221-0176-7 .