Antonio Francesco Davide Ambrogio Rosmini Serbati (ur. w Rovereto, 24 marca 1797, zm. 1 lipca 1855 w Stresa) – myśliciel i filozof włoski. Błogosławiony Kościoła katolickiego.

Życiorys[ | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie szlacheckiej. Był drugim synem Pier Modesto i Giovanny hrabiny Formenti di Biacesa del Garda. W latach 1804-1814 uczęszczał najpierw do szkoły powszechnej, a następnie do gimnazjum w rodzinnym mieście. W latach 1814-1816 również w Rovereto prywatnie studiował filozofię, matematykę i fizykę pod okiem ks. Piero Orsi. W 1816 r. rozpoczął studia na uniwersytecie w Padwie, studiował prawo i teologię. Przed końcem studiów, w 1821 r. przyjął święcenia kapłańskie w mieście Chioggia. Studia ukończył w 1822 r. Oprócz teologii, miał głębokie zamiłowanie do studiów filozoficznych, do których zachęcał go także papież Pius VII. W 1826 r. przeniósł się do Mediolanu, gdzie zaprzyjaźnił się blisko z Alessandro Manzonim, który powiedział o nim: "to jedna z sześciu lub siedmiu inteligencji, które są wielkim zaszczytem dla ludzkości". Jego pisma wzbudzały podziw takich myślicieli jak Niccolò Tommaseo i Vincenzo Gioberti, którzy stali się jego przyjaciółmi.

W 1830 r. założył w Domodossola zgromadzenie zakonne pod nazwą Istituto della Carità, zwane "rosminianami". Konstytucje nowego zgromadzenia zostały zaaprobowane przez papieża Grzegorza XVI w 1839 r. W latach 1830-1848 opublikował swoje najważniejsze dzieła, ich zwieńczeniem była praca zatytułowana O pięciu ranach Kościoła Świętego (''Delle cinque piaghe della Santa Chiesa) /1848 r./.

W tym samym roku, w piśmie Konstytucja zgodnie ze sprawiedliwością społeczną (La costituzione secondo la giustizia sociale), opowiedział się za monarchią konstytucyjną i poparł neogwelfistyczny program typu giobertiańskiego, który przewidywał stworzenie federacji państw włoskich na czele z papieżem. Podczas pierwszej wojny o niepodległość, rząd Piemontu powierzył Rosminiemu misję do papieża Piusa IX, aby zaproponować mu zawarcie konkordatu i utworzenie wspomnianej federacji. Misja jednak nie przyniosła skutków, gdyż papież nie poparł proponowanych idei. Kiedy została ustanowiona Republika Rzymska rządzona przez triumwirat złożony z Giuseppe Manziniego, Aurelio Saffiego i Carlo Armelliniego, a papież schronił się w mieście Gaeta, Rosmini towarzyszył mu i napisał krótkie pismo polemiczne Il socialismo e il comunismo. Mimo to zajmowana przez niego dość liberalna pozycja sprawiła, że Kościół odnosił się do niego z nieufnością, a sam Rosmini musiał wyjechać do miejscowości Stresa. W 1849 r. jego dzieło Delle cinque piaghe della Santa Chiesa oraz pismo Costituzione civile secondo la giustizia sociale znalazły się na indeksie ksiąg zakazanych. W 1854 r. Święte Oficjum pozwoliło na swobodny dostęp do jego dzieł, ale w 1887 r., gdy tomizm stał się oficjalną filozofią Kościoła, niektóre zdania wyjęte z dzieł Rosminiego zostały potępione.

Rosmini zmarł w Stresa w 1855 r. po ośmiogodzinnej agonii. Wszystko, co posiadał, zapisał w testamencie zakonnikom z założonego przez siebie Istituto della Carità.

Papież Jan Paweł II zrehabilitował go w Encyklice Fides et ratio (1998 r.), zaliczając go do grona myślicieli, których można "wskazać (...) jako znamienne przykłady pewnego typu refleksji filozoficznej, która wiele zyskała dzięki konfrontacji z prawdami wiary" (Fides et ratio 74). Pozwolił też na rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego, który skończył się na etapie diecezjalnym w Nowarze 21 marca 1998 r. Papież Benedykt XVI zezwolił na promulgację dekretu o uznaniu heroiczności cnót Rosminiego, co było kolejnym krokiem do jego beatyfikacji, która dokonana została 18 listopada 2007 w Novarze przez kard. José Saraivę Martinsa.