• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Antoni Tyzenhauz

    Przeczytaj także...
    Wołczyn (białor. Воўчын) – wieś w obwodzie brzeskim, w rejonie kamienieckim Białorusi; do 1945 w Polsce, w województwie poleskim, w powiecie brzeskim, siedziba gminy Wołczyn.Nowy Zamek w Grodnie − nowy pałac królewski, wzniesiony w Grodnie w latach 1734-1751 za czasów panowania Augusta III, jako letnia rezydencja królów Polski i wielkich książąt litewskich, według projektu Carla Friedricha Pöppelmanna. Prace na zamku prowadził też Johann Friedrich Knöbel, Joachim Daniel Jauch i po roku 1789 roku Giuseppe de Sacco. Odbywały się tutaj sejmy generalne I Rzeczypospolitej.
    Petersburg (forma zalecana), Sankt Petersburg (egzonim wariantowy) (ros. Санкт-Петербург, Sankt-Pietierburg, potocznie Петербург, Pietierburg; dawniej Piotrogród, ros. Петроград, Leningrad, ros. Ленинград) – miasto w Rosji, położone w delcie Newy nad Zatoką Fińską na terytorium zawierającym m.in. ponad 40 wysp. W latach 1712–1918 stolica Imperium Rosyjskiego. Powierzchnia 1439 km², liczba ludności 4 600 276.
    Tablica poświęcona pamięci Antoniego Tyzenhauza na ścianie Muzeum Ziemi Sokólskiej w Sokółce

    Antoni Tyzenhauz lub Antoni Tyzenhaus herbu Bawół (ur. 1733 w Nowojelni, zm. 31 marca 1785 w Warszawie) – podskarbi nadworny litewski i starosta grodzieński od 1765, pisarz wielki litewski 1762-1764, koniuszy litewski 1764-1765, w latach 1765-1780 zarządca litewskich ekonomii królewskich, w 1771 odznaczony Orderem Orła Białego.

    Andrzej Mokronowski herbu Bogoria (ur. 1713, zm. 1784 w Warszawie) – kuchmistrz nadworny króla Prus, marszałek konfederacji koronnej, marszałek i poseł ziemi warszawskiej na sejm 1776 roku, wojewoda mazowiecki w 1781 roku, generał major wojsk francuskich w 1754 roku, generał major w 1752 roku, generał inspektor kawalerii w 1754 roku, poczmistrz generalny w latach 1763-1764, poseł na sejmy, starosta tłumacki, i janowski, wolnomularz.Aleksander Kraushar, pseud. Alkar (ur. 17 stycznia 1843 w Warszawie, zm. 11 grudnia 1931 tamże) – polski adwokat, historyk, publicysta, poeta, działacz kulturalno-oświatowy pochodzenia żydowskiego. Ojciec Zuzanny Rabskiej.

    Życiorys[edytuj kod]

    Marszałek powiatu grodzieńskiego w konfederacji generalnej Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1764 roku. Był posłem na sejm konwokacyjny (1764). Na sejmie konwokacyjnym 1764 roku wyznaczony do Komisji Skarbowej Wielkiego Księstwa Litewskiego. Poseł z powiatu grodzieńskiego na sejm elekcyjny 1764 roku. W 1764 roku podpisał elekcję Stanisława Augusta Poniatowskiego. Był posłem na sejm koronacyjny 1764 roku z powiatu grodzieńskiego. W 1766 roku był posłem na Sejm Czaplica z powiatu grodzieńskiego.

    Sejm "Repninowski" – sejm skonfederowany, zawiązany pod węzłem konfederacji radomskiej, zajął się rewizją reform dokonanych przez sejm konwokacyjny w 1764.Podskarbi nadworny litewski, podskarbi dworny (łac. vicethesaurarius, subthesaurarius magni ducis Lithuaniae) – urząd centralny ministerialny I Rzeczypospolitej.

    Jako przyjaciel Stanisława Augusta Poniatowskiego zarządzał jego królewskimi majątkami na Litwie. Przeprowadził spektakularne uprzemysłowienie okolic Grodna, budując 50 dużych manufaktur królewskich płócien, konfekcji, powozów. Nie liczył się jednakże z ekonomią i wiele z tych manufaktur zbankrutowało. Był członkiem konfederacji radomskiej 1767 roku. Był posłem na Sejm Repninowski. 23 października 1767 wszedł w skład delegacji Sejmu, wyłonionej pod naciskiem posła rosyjskiego Nikołaja Repnina, powołanej w celu określenia ustroju Rzeczypospolitej. Członek konfederacji Andrzeja Mokronowskiego w 1776 roku W 1780 na skutek intryg ambasadora rosyjskiego Otto Magnusa von Stackelberga został zdymisjonowany a plon jego 15-letniej działalności popadł w ruinę.

    Melchior Wańkowicz (ur. 10 stycznia 1892 w Kalużycach na Mińszczyźnie, zm. 10 września 1974 w Warszawie) – polski pisarz, dziennikarz, reportażysta i publicysta.Sejm delegacyjny – forma sejmu walnego, polegająca na wyłonieniu ze składu plenarnego delegacji sejmowej, obdarzonej określonymi przez sejm pełnomocnictwami. Przyjęte przez delegację uchwały sejm akceptował na posiedzeniu plenarnym bez prawa dyskusji merytorycznych i zastosowania prawa weta.

    Melchior Wańkowicz tak opisał pracę jakiej dokonał Antoni Tyzenhauz:

    Teatr w Grodnie wzniesiony przez Antoniego Tyzenhauza, obecnie Teatr Lalek
    Herb Barona Tyzenhauza
    Antoni Tyzenhauz. Stary i Nowy Zamek w Grodnie oraz dwór Tadeusza Kościuszki w Mereczowszczyźnie

    Kalendarium[edytuj kod]

    1733 – urodził się Antoni Tyzenhauz, syn Benedykta lata 40. XVIII w. – kolegium jezuickie w Wilnie lata 50. XVIII w. – pobyt na dworze Czartoryskich w Wołczynie 1761 – poseł na sejm 1764 – elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego 1765-1780 – podskarbi nadworny litewski 1769 – powstanie szawelskie w dobrach na Żmudzi 1778 – podróż po Europie; spotkanie z Janem Jakubem Rousseau 1780 – niewypłacalność manufaktur; dymisja 1783 – proces o nadużycia; zajęcie przez sąd osobistego majątku Tyzenhauza 1784 – uwolnienie przez sejmową komisję od zarzutu defraudacji; zwrot majątku 31 marca 1785 – śmierć Antoniego Tyzenhauza w Warszawie. Pogrzeb w rodzinnej posiadłości w Żołudku.

    W 1765 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława.

    Jean-Jacques Rousseau (ur. 28 czerwca 1712 w Genewie, zm. 2 lipca 1778 w Ermenonville) – genewski pisarz tworzący w języku francuskim, filozof i pedagog, autor koncepcji swobodnego wychowania.Żołudek (biał. Жалудок) – osiedle typu miejskiego na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie szczuczyńskim, centrum administracyjne żołudzkiego sowietu osiedlowego; 1,3 tys. mieszkańców (2010).

    Przypisy

    1. Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 210.
    2. Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s.62.
    3. Zestawienie według województw, nazwisk, posłów zasiadających na sejmie convocationis 1764 r., Archiwum Państwowe Poznań, Zespół Akta braci czeskich rkps 2105, k. 5.
    4. Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 75.
    5. Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 102.
    6. Elektorów poczet, którzy niegdyś głosowali na elektorów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III. roku 1674, Augusta II. roku 1697, i Stanisława Augusta roku 1764, najjaśniejszych Królów Polskich, Wielkich Książąt Litewskich, i.t.d. / ułożył i wydał Oswald Zaprzaniec z Siemuszowej Pietruski, Lwów 1845, s. 385.
    7. Ludwik Zieliński, Pamiątki historyczne krajowe, Lwów 1841, s. 25.
    8. Dyaryusz seymu walnego ordynaryinego odprawionego w Warszawie roku 1766 ..., brak paginacji
    9. Korwin [Kossakowski] S., Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 227.
    10. Aleksander Kraushar, Książę Repnin i Polska, Warszawa 1900 t. II , s. 319.
    11. Volumina Legum t. VII, Sankt Petersburg 1860, s. 244-248.
    12. Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 527.
    13. Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006 s. 177.
    Sokółka – miasto w woj. podlaskim, siedziba powiatu sokólskiego i gminy miejsko-wiejskiej Sokółka, przy drodze krajowej nr 19. Prawa miejskie nadane zostały Sokółce w roku 1609. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. białostockiego.Rzeczpospolita, od XVII wieku częściej znana jako Rzeczpospolita Polska (lit. Respublika lub Žečpospolita, biał. Рэч Паспалітая, ukr. Річ Посполита, ros. Речь Посполитая, rus. Рѣчь Посполита, łac. Res Publica, współczesne znaczenie: republika) oraz Rzeczpospolita Obojga Narodów – państwo federacyjne złożone z Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego istniejące w latach 1569–1795 na mocy unii lubelskiej (kres federacji w 1791 roku przyniosła Konstytucja 3 maja, ustanawiając państwo unitarne – Rzeczpospolitą Polską). Korona i Litwa stanowiły dla szlachty jedną całość, pomimo dzielących je różnic regionalnych, sprzecznych interesów i odrębności ustrojowych.



    w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

    Warto wiedzieć że... beta

    Nikołaj Wasiljewicz Repnin, ros. Николай Васильевич Репнин (ur. 22 marca 1734 w Petersburgu, zm. 24 maja 1801 w Rydze) – książę rosyjski, generał-feldmarszałek i dyplomata z rodziny Repninów. Wnuk feldmarszałka Anikity Repnina, syn Wasyla Repnina, wojskowego, opiekuna cara Piotra III.
    Sejmy walne (łac. comitia generalia) – nazwa parlamentu Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Było to zgromadzenie decydujące o polityce całej I Rzeczypospolitej, istniejące w okresie od XIV do XVIII wieku. W tym czasie znacząco zmieniał się jego skład i charakter.
    Defraudacja, malwersacja, sprzeniewierzenie - przestępstwo polegające na nielegalnym przywłaszczeniu sobie cudzej własności lub zatrzymaniu powierzonego mienia.
    Volumina Legum (łac. Volumina Legum. Leges, statua, constitutiones et privilegia Regni Poloniae, Magni Ducatus Lithuaniae. Omniumque provinciarum annexarum, a commitiis visliciae anno 1347 celebratis usque ad ultima regni comitia - Prawa, konstytucye y przywileie Królestwa Polskiego, Wielkiego Xięstwa Litewskiego y wszystkich prowincyi należących na walnych seymiech koronnych od seymu wiślickiego roku pańskiego 1347 aż do ostatniego seymu) – pierwszy polski zbiór prawa stanowionego, zawierający zapis wszystkich przywilejów królewskich i konstytucji sejmowych od roku 1347 do 1793 (obrady sejmu grodzieńskiego).
    Komisja Skarbowa Wielkiego Księstwa Litewskiego – magistratura rządowa Wielkiego Księstwa Litewskiego I Rzeczypospolitej powołana 1 stycznia 1765 w wyniku postanowień sejmu konwokacyjnego.
    Litwa, Republika Litewska (lit. Lietuva, Lietuvos Respublika) – państwo w Europie, jeden z krajów bałtyckich, członek Unii Europejskiej i NATO; graniczy od zachodu z Rosją (obwodem kaliningradzkim), od południowego zachodu z Polską, od wschodu z Białorusią, od północy z Łotwą.
    Sejm Czaplica – sejm I Rzeczypospolitej obradujący w Warszawie od 6 października do 29 listopada 1766 pod laską marszałkowską podkomorzego łuckiego Celestyna Czaplica.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.038 sek.