Andrzej Grabowski (ur. 15 marca 1952 w Chrzanowie) – polski aktor teatralny, telewizyjny, filmowy i dubbingowy, artysta kabaretowy, piosenkarz, scenarzysta i reżyser.

Debiutował jako aktor w 1972 niewielką rolą Edwarda w serialu Odejścia, powroty. W 1974 ukończył studia aktorskie w PWST w Krakowie. Jeszcze w trakcie studiów debiutował rolą Pana Trzebińskiego w Teatrze Telewizji, w kolejnych latach grał również w Tarnowskim Teatrze im. Ludwika Solskiego oraz krakowskich teatrach: Słowackiego i Starym. Ponadto występował w zespole Ensemble MW2, z czasem rozpoczął karierę kabaretową.

Ogólnopolską rozpoznawalność zapewniła mu rola Ferdynanda Kiepskiego, głównego bohatera serialu Polsatu Świat według Kiepskich, w którym gra od 1999. Do najważniejszych ról w jego aktorskiej karierze należą występy w filmach: Zróbmy sobie wnuka (2003), Pitbull (2005), Strajk (2006), Dublerzy (2006), Pitbull. Nowe porządki (2016), Pitbull. Niebezpieczne kobiety (2016) i Polityka (2019). Z dubbingu został zapamiętany jako Buck Gdak w Kurczaku Małym (2005), Nathaniel w Zaczarowanej (2007), Miś Tuliś w Toy Story 3 (2010) oraz Alastor „Szalonooki” Moody z serii filmów o Harrym Potterze. W 2009 debiutował jako wokalista studyjny, wydał cztery albumy: Mam prawo... czasami... banalnie, Cudne jest nudne, Pechy i peszki oraz Łagodnie.

Laureat Nagrody Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu dla Młodych Aktorów podczas Kaliskich Spotkań Teatralnych oraz zdobywca nagrody na Opolskich Konfrontacjach Teatralnych „Klasyka Polska”. Odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Życiorys[ | edytuj kod]

Jest synem Łucji z domu Bahr (zm. 2015) i Bolesława (1913–1980) Grabowskich. Wychował się w Alwernii wraz z braćmi – Mikołajem, aktorem i reżyserem, i Wiktorem (1941–2019), inżynierem górnikiem. W młodości był ministrantem i harcerzem. W wieku 17 lat zdał maturę w liceum w Chrzanowie. Po niedostaniu się do szkoły teatralnej został zatrudniony w firmie Gazobudowa. W 1969 rozpoczął naukę w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Studiował na jednym roku z Jerzym Stuhrem. Na pierwszym roku studiów zadebiutował w Teatrze Telewizji rolą Pana Trzebińskiego w spektaklu Ludwika Hieronima Morstina Polacy nie gęsi. Powtarzał trzeci rok studiów. W trakcie studiów występował w kabarecie Janusza Rewińskiego „FIUT” oraz zadebiutował na wielkim ekranie epizodyczną rolą w filmie Odejścia, powroty.

W 1974 obronił dyplom, po czym rozpoczął pracę w Tarnowskim Teatrze im. Ludwika Solskiego. Wystąpił w reżyserowanych przez Ryszarda Smożewskiego: Klątwie, Tangu i Łgarzu, a w 1977 za występ w roli Belusa w spektaklu Przepraszam, czy tu biją otrzymał Nagrodę Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu dla Młodych Aktorów podczas Kaliskich Spotkań Teatralnych. Po odejściu z tarnowskiego teatru w 1978 związał się z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, z którym związany był przez wiele następnych lat, grając m.in. Poetę w sztuce W małym dworku, Stanisława Witkiewicza w Bracie naszego Boga, Ziłowa w Polowaniu na kaczki i Michała Strawińskiego w Listopadzie. Od 1979 występuje w zespole Ensemble MW2, z którym wystawia m.in. spektakl Kwartet dla czterech aktorów, grał też Lucilio Vaniniego, głównego bohatera sztuki Vaniniana.

W latach 80. zaczął występować z programem kabaretowym w krakowskim klubie „Feniks”. Z czasem rozpoczął solową karierę kabaretową. W 1986 zagrał w sztuce Scenariusz dla trzech aktorów w Teatrze STU w Krakowie, a za monodram Audiencja V Bogusława Schaeffera zdobył Grand Prix na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Jednego Aktora w Torunie. W 1989 zagrał swoją pierwszą większą rolę filmową – Stefana Sapieję – w produkcji Feliksa Falka Kapitał, czyli jak zrobić pieniądze w Polsce.

W latach 90. został etatowym aktorem Starym Teatrze w Krakowie. W 1992 zadebiutował z wyreżyserowanym przez siebie monodramie Spowiedź chuligana z tekstami Siergieja Jesienina, wystawianym w Teatrze STU w Krakowie. Za rolę Jaśka w inscenizacji Wesela Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Andrzeja Wajdy otrzymał nagrodę na Opolskich Konfrontacjach Teatralnych „Klasyka Polska”. W 1997 został zwolniony z pracy w Starym Teatrze, po czym powrócił na deski Teatru Słowackiego rolą Calogero Di Spelta, głównego bohatera sztuki Wielka magia w reżyserii Bogdana Hussakowskiego, a także pojawił się w roli Andrzeja Jurewicza, ojca głównej bohaterki serialu Telewizji Polskiej Boża podszewka w reżyserii Izabelli Cywińskiej. Zagrał Pawła we włoskim filmie Ballada o czyścicielach szyb (1998).

Szczególną popularność zawdzięcza roli Ferdynanda Kiepskiego w telewizyjnym serialu komediowym Świat według Kiepskich emitowanym na antenie Polsatu od marca 1999. Sitcom przez kilka lat bił rekordy popularności i zdobywał nagrody dla najlepszego serialu komediowego, dzięki czemu Grabowski zaczął być powszechnie utożsamiany z postacią Kiepskiego. Ponadto, jako bohater serialu, wystąpił na płycie zespołu Big Cyc pt. Świat według Kiepskich, wydanej 11 czerwca 2000, wypowiadając osiem kilkudziesięciosekundowych monologów, przeplatających się z piosenkami zespołu.

Andrzej Grabowski w czasie występu w Siedlcu, 2009

W 2001 premierę miał polsko-amerykański film Jurka Bogajewicza Boże skrawki, w którym zagrał szmalcownika Klubę. Od 2002 gra Argana w komedii Chory z urojenia w reżyserii Giovanniego Pampiglione. W listopadzie 2003 potwierdzono, że poprowadzi program muzyczno-kabaretowy TVP1 Śpiewanie na wezwanie, w którym wcielał się w rolę sierżanta. W 2004 zadebiutował jako aktor dubbingowy, użyczając głosu Tuke’owi w polskiej wersji językowej filmu animowanego The Walt Disney Company Mój brat niedźwiedź, poza tym odebrał nagrodę dla najlepszego aktora komediowego na V Festiwalu Dobrego Humoru w Gdańsku. Od 2004 kilkukrotnie wystąpił podczas Sopockich Nocy Kabaretowych odbywających się w ramach festiwalu TOPtrendy, którego ostatnią edycję zorganizowano w 2014.

W 2005 wystąpił w roli Leona Maya, jednego z dwóch głównych bohaterów filmu Marcina Ziębińskiego Dublerzy, który następnie został wyprodukowany również jako miniserial dla TVP1, a także użyczył głosu Buckowi Gdakowi w polskiej wersji disnejowskiej animacji Kurczak Mały oraz Alastorowi „Szalonookiemu” Moody’emu w filmie Harry Potter i Czara Ognia. W latach 2005–2008 występował w roli policjanta „Gebelsa” w serialu TVP Pitbull. W 2006 wykreował postać Henryka Sobeckiego w dramacie historycznym Volkera Schlöndorffa Strajk. W 2007 zagrał „Kowala”, jednego z szefów gangu pruszkowskiego w serialu TVN Odwróceni i filmie Świadek koronny, a także użyczył głosu Nathanielowi w polskiej wersji filmu Disneya Zaczarowana, wystąpił w koncercie „Gorzkie żale” ku pamięci Jana Pawła II, zaangażował się w kampanię reklamową producenta dań marki Łowicz oraz był nominowany do zdobycia Superwiktora.

W kwietniu 2008 nagrany przez niego utwór „Po drugiej stronie drzwi” został umieszczony na albumie punkrockowego zespołu KSU pt. XXX-lecie, Akustycznie. Również w 2008 był nominowany do zdobycia Wiktora w kategorii „najpopularniejszy aktor telewizyjny”, zagrał grabarza w filmie Piksele (2010) oraz zaśpiewał utwory „Małe piwko” i, napisany dla niego, „Jestem jak motyl” podczas koncertu poświęconego pamięci Jana Himilsbacha i Zdzisława Maklakiewicza w ramach Festiwalu Gwiazd w Gdańsku. Obie piosenki w wersji studyjnej znalazły się na albumie kompilacyjnym pt. Jest dobrze... Piosenki niedokończone z 2009, a promujący go singiel „Jestem jak motyl” dotarł do pierwszego miejsca Listy przebojów Programu Trzeciego. W 2009 uczestniczył w jednym z odcinków drugiej edycji programu Fort Boyard oraz ponownie zdobył nominację do Wiktora dla najlepszego aktora telewizyjnego. W 2010 współprowadził z Agnieszką Wolny-Hamkało program Hurtownia książek, użyczył głosu Królowi w filmie animowanym Złote Krople (2014), zdobył nominację do Wiktora dla najlepszego aktora telewizyjnego, zagrał wójta Marcela Traczyka w serialu TVP1 Blondynka, poprowadził „Kabareton” podczas 47. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, wydał debiutancki album studyjny pt. Mam prawo... czasami... banalnie i wziął udział w sesji zdjęciowej do kalendarza na rok 2011 wydawanego przez miesięcznik „TopGear”, a nagrany przez niego w duecie z Tomaszem Szczepanikiem utwór „Odpływam” znalazł się na płycie wydanej w ramach charytatywnej akcji Kalendarz Dżentelmeni 2010. W 2011 został felietonistą magazynu „Maxim”, a jesienią 2011 stacja TV4 wyemitowała kilkuodcinkowy program Kroniki Andrzeja Grabowskiego z Alwernii, będący zapisem występów aktora w warszawskim Teatrze Bajka. W 2012 użyczył głosu królowi Fergusowi w polskiej wersji językowej filmu Merida Waleczna, czytał książkę Wojciecha Nowickiego „Stół jaki jest. Wokół kuchni w Polsce” na antenie Radia Kraków, dołączył do akcji społecznej „Legalna kultura”, poprowadził program TV Puls Stare dranie i wystąpił w kampanii reklamowej dostawcy energii elektrycznej Enea. W 2013 otrzymał Wiktora dla aktora telewizyjnego, pojawił się w roli plutonowego Adolfa Petzelta w Tajemnicy Westerplatte, wydał drugi album studyjny pt. Cudne jest nudne, wystąpił w kabaretonie podczas 50. KFPP w Opolu i wziął udział w kampanii reklamowej producenta wódki Stock Polska. Od 2013 ponownie gra wójta Marcela Traczyka w kolejnych sezonach serialu Blondynka.

Od marca 2014 jest jurorem w programie rozrywkowym Polsatu Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami, za co został nominowany do zdobycia Telekamery 2021 w kategorii „juror”. Również w 2014 zagrał przeora zakonu w filmie Patryka Vegi Służby specjalne i w serialu telewizyjnym o tym samym tytule, wyemitowanym w 2015 przez TVP2. W 2015 zagrał prezesa w Pokocie (2016) Agnieszki Holland i ojca Żanety, głównej bohaterki Demona Marcina Wrony, a ponadto wystąpił podczas Sopockiego Hitu Kabaretowego w ramach Polsat SuperHit Festiwal 2015 oraz wykreował postać Majora w spektaklu Teatru Telewizji Damy i huzary w reżyserii Krystyny Jandy. W 2016 premierę miały dwa filmy Patryka Vegi, Pitbull. Nowe porządki i Pitbull. Niebezpieczne kobiety, w których powrócił do roli „Gebelsa”, ponadto pojawił się jako Lechu, komendant placówki Straży Granicznej w Tarnawie Niżnej w thrillerze Wojciecha Kasperskiego Na granicy oraz wystąpił ze swoim programem podczas „Kabaretobrania” w ramach 8. Zielonogórskiej Nocy Kabaretowej i w telewizyjnym show Nowa rewia kabaretowa na antenie Nowa TV. W 2017 powrócił do wystawiania monodramu Spowiedź chuligana. Jesienin, tym razem wystawianym w kooperacji Teatru „Polonia” z Teatrem STU, a także zagrał Górzyńskiego w filmie krótkometrażowym Patryka Vegi Czerwony punkt i Czarka w komedii romantycznej Tomasza Koneckiego Listy do M. 3, a ponadto wystąpił podczas 5. Świętokrzyskiej Nocy Kabaretowej w ramach festiwalu „Magiczne zakończenie wakacji” Polsatu i RMF FM, zaangażował się w kampanię reklamową aplikacji mobilnej BeamUp i wcielił się w Aleksandra Prystora w spektaklu Teatru Telewizji Marszałek w reżyserii Krzysztofa Langa. W 2018 premierę miały kolejne dwa filmy, w których wystąpił: Narzeczony na niby i Plagi Breslau. Ponadto pojawił się gościnnie w utworze „Na dłoni” umieszczonym na albumie studyjnym KęKę pt. To tu. W 2019 wydał trzeci album studyjny pt. Pechy i peszki i odebrał nagrodę dla „ikony polskiego kina” podczas 8. Międzynarodowego „Suspense Film Festival” w Kołobrzegu. Ponadto pojawił się w roli prezesa w filmie Patryka Vegi Polityka i jego wersji serialowej, zagrał inspektora Piotrkowskiego w komedii Sama Akina Mayday (2020) oraz wystąpił w spocie promującym film Martina Scorsese Irlandczyk w Polsce.

W 2020 pojawił się w roli Adama w filmie Patryka Vegi Bad Boy, ponadto nakładem wydawnictwa Agora wydał książkę autobiograficzną pt. Andrzej Grabowski. Jestem jak motyl, stworzoną ze współautorami Jakubem Jabłonką i Pawłem Łęczukiem, a także zaprezentował czwarty album studyjny pt. Łagodnie, wystąpił w kampanii reklamowej sieci komórkowej Play i akcji społecznej #MilionPowodów przed wyborami prezydenckimi w Polsce i poprowadził jesienną edycję programu Stopklatki Nowa scena śmiechu.

Odznaczenia[ | edytuj kod]

5 października 2009 z rąk sekretarza stanu w MKiDN Piotra Żuchowskiego odebrał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]