Andrzej Chwalba
Podstrony: 1 [2] [3] [4]
Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska w Przemyślu – publiczna uczelnia zawodowa założona w 2001 w Przemyślu. Początkowo istniała pod nazwą Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, lecz w 2006 roku, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów, została przekształcona w Państwową Wyższą Szkołę Wschodnioeuropejską. W swoim pierwotnym zamierzeniu powstała jako uczelnia humanistyczna, nawiązująca do najstarszych tradycji akademickich Przemyśla: XV-wiecznej szkoły kapitulnej z rektorem wyznaczonym przez Akademię Krakowską i XVII-wiecznego kolegium jezuickiego. Otwartość na zmiany spowodowała, że w roku 2006 władze uczelni wprowadziły do oferty edukacyjnej kierunek artystyczny – architekturę wnętrz, a w roku 2009 pierwszy kierunek techniczny - inżynierię środowiska. W roku 2010 uruchomiono drugi kierunek inżynierski - mechatronikę.Celina Bobińska-Wolska (ur. 1913, zm. 1997) – polska historyk dziejów nowożytnych i działaczka komunistyczna. W 1918 wyjechała wraz z matką Heleną Bobińską do Moskwy, gdzie przebywał jej ojciec Stanisław Bobiński (jej wujem był Julian Brun a siostrą cioteczną Celina Budzyńska. Studia wyższe ukończyła w Moskwie w 1937. Do 1940 pracowała jako nauczycielka., następnie jako aspirant na Uniwersytecie Moskiewskim. W 1945 została kandydatem nauk historycznych (promotor Władimir Piczeta). Do Polski wróciła w 1945. Pracowała jako publicysta, redaktor i wykładowca w Centralnej Szkole Partyjnej. Od 1950 kierownik Katedry Historii Polski UJ. Profesor nadzwyczajny od 1954, profesor zwyczajny - 1961. W latach 1952-1968 kierownik Pracowni Badań Agrarnych w Instytucie Historii PAN. Jej mężem był Władysław Wolski minister administracji publicznej w rządzie Józefa Cyrankiewicza. Jego działalność i powiązania z radzieckimi służbami bezpieczeństwa spowodowały w 1950 usunięcie ze stanowisk państwowych i partyjnych za intrygi przeciwko kierownictwu PZPR. Doprowadziło to odsunięcia Bobińskiej od wpływu na kształtowanie nauk historycznych i odsunięcie jej poprzez wysłanie wraz z mężem do Krakowa w maju 1950. Była prezesem Marksistowskiego Zrzeszenia Historyków.
Andrzej Chwalba (ur. 11 grudnia 1949 w Częstochowie) – polski historyk i eseista, profesor nauk humanistycznych, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego specjalizujący się w historii XIX wieku, historii relacji polsko-rosyjskich, historii najnowszej Polski i dziejach Krakowa.
W latach 1996–1999 dziekan Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 1999–2005 prorektor UJ ds. dydaktyki. Kierownik Zakładu Antropologii Historycznej w Instytucie Historii UJ. Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Historycznego. Inicjator i organizator Kongresu Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski w Krakowie. Autor szeregu książek historycznych, w tym podręcznika akademickiego Historia Polski 1795–1918.
Życiorys[ | edytuj kod]
Syn Wacława i Janiny z domu Ginał. Ukończył VIII Liceum Ogólnokształcące w Częstochowie, a następnie studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1972 roku podjął pracę nauczyciela historii w IV Liceum Ogólnokształcącym im. Henryka Sienkiewicza.
1 stycznia 1977 roku rozpoczął pracę w Instytucie Historii UJ. Zajmował się badaniami nad historią Polski XIX w. w zakładzie kierowanym przez Celinę Bobińską. Doktoryzował się w 1982 roku. Jego praca habilitacyjna, obroniona w 1990, nosi tytuł Socjaliści polscy wobec kultu religijnego (do roku 1914). Tytuł profesora otrzymał w 1995 roku.
W latach 1977–1981 był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od 1981 roku działał w podziemnej „Solidarności”. Był wykładowcą Chrześcijańskiego Uniwersytetu Robotniczego, był także zaangażowany w działalność prasy podziemnej, w tym jako redaktor naczelny niezależnego pisma Alternatywy. W latach 90. XX w. był członkiem NSZZ Solidarność, Unii Demokratycznej, Komitetu na rzecz prezydentury prof. Adama Strzembosza, a następnie Komitetu na rzecz prezydentury dr hab. Hanny Gronkiewicz-Waltz.
Pełnił funkcję wicedyrektora Instytutu Historii (1991–1992), dziekana Wydziału Historycznego (1996–1999), a wreszcie prorektora UJ ds. dydaktyki (1999–2005). Aktualnie kieruje Zakładem Antropologii Historycznej w Instytucie Historii UJ. Pracował także w Instytucie Historii Państwowej Wyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu. Był promotorem ponad dwudziestu prac doktorskich.
W 1999 roku zgłoszono jego kandydaturę na Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Kandydatura została zaakceptowana przez Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej. 19 stycznia 2000 roku w głosowaniu kolegium IPN zatwierdzono kandydaturę Andrzeja Chwalby i przedstawiono Marszałkowi Sejmu do dalszej procedury wyboru prezesa IPN. 24 stycznia 2000 roku Chwalba złożył rezygnację z ubiegania się o stanowisko prezesa IPN w następstwie podania do wiadomości przez środki publicznego przekazu informacji o jego przynależności do PZPR. 8 lutego 2000 roku rektorska komisja ds. etyki nauczycieli akademickich Uniwersytetu Jagiellońskiego w swej opinii przedstawionej rektorowi sugerowała urlopowanie profesora. 15 lutego Chwalba udał się na półroczny urlop naukowy. W marcu 2000 roku kolegium Instytutu Pamięci Narodowej opublikowało swoje stanowisko w tej sprawie, stwierdzając m.in.: „Tryb wyboru Prezesa Instytutu nie wymaga od kandydatów przedstawienia informacji o przynależności partyjnej dawnej lub obecnej. W związku z tym prof. Chwalba nie wprowadził kolegium świadomie w błąd. Kolegium wyraża ubolewanie z powodu trudności, jakie napotyka profesor na UJ”. Według doniesień medialnych Andrzejowi Chwalbie zarzucono, że świadomie wprowadził kolegium IPN w błąd, a „dopiero po kilku miesiącach okazało się, że profesor postępował zgodnie z trybem wyboru prezesa IPN i nikogo w błąd nie wprowadził”.
Chwalba był inicjatorem ustanowienia Nagrody im. Henryka Wereszyckiego i Wacława Felczaka, przyznawanej od 2001 roku historykom polskim i zagranicznym za książki poświęcone dziejom Europy Środkowej. Był prezesem krakowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego (2003–2012). We wrześniu 2004 roku współorganizował XVII Powszechny Zjazd Historyków Polskich w Krakowie. Od 2006 roku jest członkiem Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa (SKOZK). W 2007 roku był inicjatorem i organizatorem I Kongresu Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski, który od tej pory odbywa się co pięć lat w Krakowie. Odbyły się II Kongres w 2012 i III Kongres w 2017 roku.
Aktualnie jest wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Historycznego, wiceprezesem Komitetu Kopca Kościuszki, a także m.in. członkiem Rady Fundatorów Fundacji Polskiego Czynu Niepodległościowego, Fundacji Pomocy Dzieciom Niewidomym i Niedowidzącym, członkiem Rady Naukowej Muzeum Historii Polski, Rady Naukowej Muzeum Historii PRL, Rady Programowej Międzynarodowego Centrum Kultury; członkiem Komitetu Organizacyjnego Światowego Zjazdu Historyków Poznań 2020. Był przewodniczącym Rady Programowej Muzeum Schindlera w Krakowie; do 6 lutego 2018 r. był członkiem międzynarodowego Kolegium Programowego Muzeum II Wojny Światowej.
Opublikował szereg prac poświęconych historii Polski w XIX w. (zwłaszcza podręcznik akademicki: Historia Polski 1795–1918), Rosji i relacjom polsko-rosyjskim (Imperium korupcji, Polacy w służbie Moskali), jak również dziejom Krakowa. W serii Dzieje Krakowa jest autorem dwóch ostatnich tomów, omawiających historię Krakowa w okresie okupacji niemieckiej i w okresie powojennym. Osobne miejsce w twórczości krakowskiego historyka zajmują prace z dziejów najnowszych Polski. W 2019 roku ukazała się książka Zwrotnice dziejów. Alternatywne historie Polski będąca rozmową Chwalby z Wojciechem Harpulą. Książka ma charakter historical fiction i przedstawia alternatywne dzieje Polski.
Chwalba niejednokrotnie występował publicznie popularyzując wiedzę historyczną, m.in. udzielał otwartych wykładów i komentarzy dla mediów. Wywiady prasowe z nim opublikowały m.in.: Tygodnik Powszechny, Lidove Noviny, Dziennik Zachodni, Polska The Times, Dziennik Polski, Gazeta Wyborcza, Rzeczpospolita, Znak, Newsweek, Gazeta Krakowska, Gość Niedzielny, Niedziela, Przegląd Polityczny, Telewizja Polska, Dzień, Alma Mater, Nasz Przemyśl, Nowe Książki, Więź, Do Rzeczy, Mówią Wieki, Konspekt, Wprost, Dziennik. Gazeta Prawna, Kultura (w jęz. bułgarskim), Aetas (w jęz. węgierskim), Kulturne Dejiny (w jęz. słowackim).
W 2006 roku za książkę III Rzeczpospolita. Raport specjalny uhonorowano go Nagrodą Historyczną przyznawaną przez redakcję tygodnika Polityka. W 2018 roku jego książka Wielka Wojna Polaków 1914–1918 została uhonorowana I Nagrodą w konkursie im. Janusza Kurtyki oraz główną nagrodą w konkursie im. Oskara Haleckiego Książka Historyczna Roku 2018.
W 2015 roku był członkiem jury Nagrody Literackiej i Historycznej Identitas.
Podstrony: 1 [2] [3] [4]