• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Analiza sitowa

    Przeczytaj także...
    Żwir – okruchowa skała osadowa o luźnej postaci, złożona z różnych skał i minerałów o średnicy większej niż 2 mm, do nawet kilku centymetrów.Podziarno (przesiew) - część kruszywa w analizie sitowej (przesiewaniu) przechodząca przez najmniejsze z sit, czyli część kruszywa o wielkości ziarn mniejszej od badanej frakcji lub grupy frakcji. Podziarnem można również określić część ładunku, która przeszła przez oczka określonego sita. Podziarno występuje w produkcie dolnym.
    Polska Norma (oznaczana symbolem PN) – norma o zasięgu krajowym, przyjęta w drodze konsensu i zatwierdzona przez krajową jednostkę normalizacyjną – Polski Komitet Normalizacyjny (PKN). Normy PN są powszechnie dostępne, ale nie bezpłatne, zaś ich dystrybucję kontroluje PKN.
    Wytrząsarka mechaniczna używana do analizy sitowej.
    Ważenie próbek po teście analizy sitowej.

    Analiza sitowa – metoda badawcza polegająca na rozdziale materiału (gruntu, mieszanki mineralnej) na frakcje zawierające ziarna o różnej wielkości, poprzez przesiewanie przez zestaw sit, w wyniku czego ziarna o odpowiednich średnicach pozostają na kolejnych sitach (o coraz mniejszych oczkach). Po zważeniu poszczególnych klas ziarnowych określa się ile procent materiału pozostało na każdym sicie w stosunku do całości materiału.

    Gruntoznawstwo – dział geologii inżynierskiej zajmujący się badaniem i klasyfikacją gruntów ze względu na ich właściwości budowlane, oceną mechanicznej wytrzymałości gruntu jako podłoża budowli, metodami polepszenia właściwości gruntów oraz badaniem zmian tych właściwości pod wpływem wznoszonych budowli.Frakcja, frakcja granulometryczna – populacja ziaren (cząstek) o określonej wielkości (średnicy zastępczej) występująca w osadzie lub skale osadowej (gruncie).

    Analiza sitowa jest jedną z metod analizy granulometrycznej. Pozwala określić skład ziarnowy (frakcyjny) przesiewanego materiału.

    Procesem technicznym o takiej zasadzie jest przesiewanie, przy czym stosuje się go zwyczajowo do materiałów grubszych (o frakcjach dominujących grubszych od 1-2 mm, np. kruszyw i piasków).

    Analizę sitową wykorzystuje się m.in. w sedymentologii, geologii inżynierskiej (gruntoznawstwie) i geotechnice do określenia składu granulometrycznego gruntów a wobec tego ich dokładnej nazwy, właściwości i możliwości wykorzystania, a pośrednio także i w hydrogeologii do określenia niektórych właściwości gruntów, takich jak np. współczynnik filtracji (na podstawie wzorów Hazena, Carmana-Kozeny i innych).

    Glina – pod kątem genezy, jest to ilasta skała osadowa, powstała najczęściej w okresie czwartorzędu w wyniku nagromadzenia osadów morenowych (skały ilaste starsze niż czwartorzędowe nazywane są najczęściej iłami). Jest to zatem skała złożona z minerałów ilastych, kwarcu, skaleni, substancji koloidalnych, może zawierać okruchy innych skał oraz substancje organiczne (humus, korzenie, bituminy).Krzywa uziarnienia (krzywa składu ziarnowego) na podstawie wykonanej wcześniej analizy sitowej, nanoszone są jej wyniki na specjalną siatkę półlogarytmiczną. W wyniku czego otrzymujemy ciągłą krzywą uziarnienia dla danego kruszywa lub mieszanki mineralnej - inaczej mówiąc: graficzne przedstawienie uziarnienia.

    Analizę sitową wykonuje się ją używając sit o średnicach oczek dobranych odpowiednio do przesiewanego materiału. Norma podaje stosowane dla sit wymiary boczków oczek kwadratowych: 40 mm, 25 mm, 10 mm, 2 mm, 1 mm, 0,5 mm, 0,25 mm, 0,1 mm (dla materiałów zawierających kruszywo, kamienie, żwir, piasek lub inne grubsze ziarna) czy też 0,071 mm lub 0,063 mm (dla bardziej drobnioziarnistych materiałów takich jak mączka kwarcowa, piaski z pyłami); dopuszcza się zastąpienie sit 0,071 i 0,063 mm sitami o wymiarach oczek 0,074 i 0,06 mm. W różnych działach nauki i gospodarki mogą być używane sita o nieco różniących się średnicach oczek.

    Uziarnienie (skład granulometryczny, granulacja) - to rozkład wielkości ziaren rozdrobnionego materiału. Uziarnienie określa się w laboratorium, badając procentową zawartość poszczególnych frakcji w w stosunku do ciężaru całej próbki badanegokruszywa lub gruntu.Współczynnik filtracji charakteryzuje zdolność przesączania wody będącej w ruchu laminarnym przez skały porowate i jest miarą przepuszczalności hydraulicznej skał (gruntów). Przesączanie odbywa się siecią kanalików utworzonych z porów gruntowych. Grunt stawia opór przesączającej się wodzie, opór ten i współczynnik filtracji zależy od właściwości gruntu:

    Analizę sitową można przeprowadzić 2 metodami:

  • na sucho (najczęściej) - dla gruntów i kruszyw niezawierających grudek gliny lub ziaren oblepionych gliną.
  • na mokro - dla materiałów zawierających grudki gliny lub ziarna oblepione gliną lub pyłem, a także dla materiałów zawierających dużą liczbę bardzo drobnych ziaren, które przy przesiewaniu na sucho mogą pylić.

    • Analiza sitowa jest podstawową metodą badania uziarnienia. Obecnie można ją zastąpić szybszymi metodami optoelektronicznymi, np. metodą ELSIEVE.

    Sedymentologia to nauka o powstawaniu skał osadowych lub inaczej nauka zajmującą się procesami kształtowania, transportu i depozycji (sedymentacji) materiału. Uznawana jest za część nauk geologicznych lub geograficznych.Nadziarno - część kruszywa po analizie sitowej (przesiewaniu) pozostająca na największym z sit, czyli część kruszywa o wielkości ziarn większej niż badana frakcja lub grupy frakcji. Nadziarno występuje w produkcie górnym.

    Zestawy sit[ | edytuj kod]

    W analizie sitowej stosuje się zestawy sit o oczkach kwadratowych o boku otworu w szeregu geometrycznym o czynniku równym zwanym R10, a dokładniejsze w ciągu zwanym R20.

    Hydrogeologia – nauka o wodach podziemnych (z greckiego: hydro – woda, geo – ziemia, logos – nauka) i procesach wzajemnego oddziaływania podziemnej hydrosfery, atmosfery, biosfery, litosfery jak i samego człowieka.Grunt – zespół cząstek mineralnych (niekiedy z substancją organiczą) w postaci osadu, który może zostać rozdrobniony przez rozcieranie w ręku. Grunt składa się z fazy suchej, gazowej (powietrze, a niekiedy inne gazy) oraz ciekłej (najczęściej woda). Termin gruntu stosuje się także przy mieszankach zawierających materiały wytworzone przez człowieka, ale wykazujące podobne właściwości (np. żużle, popioły lotne).

    Norma podaje dopuszczalne zestawy sit o określonych wymiarach oczek:

    przy czym wymiary kruszywa można określać tylko za pomocą jednej z podanych w tabeli trzech propozycji zestawów, kombinacje wymiarów z zestawu 1 i zestawu 2 nie są dopuszczalne. Wymiarów zaokrąglonych podanych w nawiasach można używać przy uproszczonym opisie wymiarów kruszywa. W przypadku specjalnych warstw wykończeniowych w zestawie 2 może być zastosowane sito o wymiarach otworów 2,8 mm.

    Produkt dolny - wszystkie ziarna które przeszły przez sito w wyniku przesiewania. Na produkt dolny składa się klasa dolna oraz podziarno.Klasa ziarnowa, frakcja ziarnowa – grupa ziaren o wielkości mieszczącej się w określonym przedziale. Rozkład klas ziarnowych nazywa się granulacją danego materiału.

    Zobacz też[ | edytuj kod]

  • krzywa uziarnienia
  • produkt górny
  • produkt dolny
  • nadziarno
  • podziarno

    • Przypisy[ | edytuj kod]

    1. PN-B-00481:1988 "Grunty budowlane. Badania próbek gruntu" (według PN-M-94008 "Sita i siatki z drutu. Wymiary oczek", zmienionej na PN-ISO 565:2000 "Sita kontrolne. Tkanina z drutu, blacha perforowana i blacha cienka perforowana elektrochemicznie. Wymiary nominalne oczek")
    2. Drzymała 2009 ↓, s. 101.
    3. PN-EN 13043:2004 "Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu"
    Piasek – skała osadowa, luźna, złożona z niezwiązanych spoiwem ziaren mineralnych, przede wszystkim kwarcu. Wielkość ziaren waha się od 0,0625 do 2 mm, gęstość ziaren piasku kwarcowego wynosi około 2,62 g/cm.Produkt górny - wszystkie ziarna które pozostały na sicie w wyniku przesiewania. Na produkt górny składa się klasa górna oraz nadziarno.




    Warto wiedzieć że... beta

    Kruszywo – materiał sypki pochodzenia organicznego lub mineralnego, stosowany głównie do produkcji zapraw budowlanych i betonów oraz do budowy dróg.
    Przesiewanie - w inżynierii chemicznej to proces jednostkowy polegający na rozdziale sproszkowanych faz stałych w oparciu o różnice w wielkość cząstek. Przesiewanie jest prowadzone na sucho.
    Geotechnika jest ściśle związana z inżynierią lądową. Jest to nauka o pracy i badaniach ośrodka gruntowego dla celów projektowania i wykonawstwa budowli ziemnych i podziemnych oraz fundamentów budynków i nawierzchni drogowych. Jest to nauka interdyscyplinarna, wykorzystująca gruntoznawstwo, mechanikę gruntów, fundamentowanie, geologię - w szczególności inżynierską, chemię, fizykę, mechanikę budowli, reologię etc.
    Skład ziarnowy ustala się za pomocą analizy sitowej, polegającej na przesiewaniu badanego materiału przez szereg sit o żądanych wymiarach oczek. Materiał przechodzący przez sito, stanowiące górną granicę danej klasy ziarnowej, zwie się produktem dolnym, a pozostający na sicie stanowiącym dolną granicę - produktem górnym. Składem ziarnowym określa się procentowe udziały masowe poszczególnych klas ziarnowych.
    Sito – proste urządzenie do oddzielania od siebie obiektów o małych i większych wymiarach lub do oddzielania obiektów stałych od płynów. Używane jest bardzo szeroko – od zastosowań w gospodarstwie domowym i rolnictwie poprzez przemysł (górnictwo, budownictwo, przemysł spożywczy i inne) aż po zastosowania naukowe (od archeologii po technologie kosmiczne).
    Kamienie, frakcja kamienista – jedna z frakcji granulometrycznych, czyli populacji ziaren (cząstek) mineralnych lub fragmentów skały o określonej wielkości (średnicy zastępczej), stosowana w naukach przyrodniczych (m.in. w gleboznawstwie i geologii) i w naukach inżynieryjnych i technicznych (m.in. w budownictwie). Kamienie, w zależności od przyjętego podziału, mają kilka – kilkanaście cm średnicy.
    Geologia inżynierska – dział geologii, wydzielony jako samodzielna nauka w latach 20. XX w. Zajmuje się badaniem środowiska geologicznego, jego zmienności i ewolucji dla potrzeb planowania przestrzennego i regionalnego, oraz projektowania, wykonawstwa i eksploatacji obiektów budowlanych. Jest ona dziedziną międzydyscyplinarną, która w praktyce wiąże takie działy wiedzy jak mechanika gruntów, geotechnika, hydrogeologia, gruntoznawstwo, inżynieria budowlana, geomorfologia, geochemia, geofizyka, pozostałe dziedziny geologii i wiele innych.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.887 sek.