Ali Rida ar-Rikabi
Abd Allah ibn Husajn, Abdullah I bin al-Hussein (ur. w lutym 1882 w Mekce, zm. 20 lipca 1951 w Jerozolimie) – emir Emiratu Transjordanii (1921-1946), a następnie król Królestwa Transjordanii (od 1949 Jordańskie Królestwo Haszymidzkie). Pochodził z dynastii Haszymidów.Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.
Damaszek (arab. دمشق, transk. naukowa Dimašq, transk. polska Dimaszk; dialekt damasceński: š-Šām) – stolica oraz największe miasto Syrii – 1,71 mln mieszkańców (XII 2009), cały zespół miejski – 4,36 mln mieszkańców (2007). Leży w południowo-zachodniej części kraju, w oazie nad rzeką Barada u podnóża gór Antyliban, na skraju Pustyni Syryjskiej. Jest to największy ośrodek przemysłowy i naukowy w Syrii, jedno z czterech świętych miast islamu, a także (od 1268) siedziba prawosławnego Patriarchatu Antiochii, znaczący ośrodek handlowy. Aglomeracja Damaszku stanowi wydzieloną jednostką administracyjną Syrii.
Ali Rida ar-Rikabi (ur. 1864, zm. 25 maja 1942 w Damaszku) – syryjski i jordański wojskowy oraz polityk, uczestnik powstania arabskiego w latach 1916-1918.
Życiorys[ | edytuj kod]
Ukończył Akademię Wojskową w Stambule i rozpoczął karierę wojskową w armii osmańskiej. Był dowódcą wojsk tureckich stacjonujących w Jerozolimie, następnie burmistrzem Medyny i dowódcą tamtejszego garnizonu. Jako jeden z najwierniejszych oficerów armii osmańskiej pochodzenia arabskiego otrzymał tytuł paszy. Krótko przed 1914 powierzono mu dowodzenie siłami osmańskimi w Bagdadzie, jednak krótko po wybuchu I wojny światowej został zwolniony ze stanowiska, oskarżony o defetystyczną postawę - Ali Rida ar-Rikabi przewidywał klęskę Turków.
Arabska rewolta i działalność w Syrii[ | edytuj kod]
W 1916 dołączył do powstania arabskiego. W 1918, po faktycznym powstaniu państwa arabskiego (Syrii), od 1920 Królestwa Wielkiej Syrii z Fajsalem I jako monarchą, otrzymał od niego stanowisko wojskowego gubernatora Damaszku. Fajsal mianował go również pierwszym premierem Syrii. Krótko po utworzeniu rządu ar-Rikabiego na wybrzeżu syryjskim wylądowały wojska francuskie, aby zgodnie z ustaleniami mocarstw, nieuwzględniających aspiracji politycznych Arabów, ustanowić w Syrii francuskie terytorium mandatowe. Po wkroczeniu Francuzów do Latakii i wystosowaniu przez nich ultimatum, w którym domagali się od Fajsala abdykacji, ar-Rikabi odmówił wysłania podległych sobie wojsk do walki z Francuzami, uznając, że była ona skazana na klęskę. W lipcu 1920 ar-Rikabi zrzekł się stanowiska premiera. Po klęsce Arabów i ustanowieniu mandatu został skazany na śmierć, zdołał jednak zbiec do Ammanu.
Działalność w Transjordanii[ | edytuj kod]
Po przybyciu do Ammanu ar-Rikabi został jednym z wojskowych doradców emira Abd Allaha, który następnie mianował go premierem. Ar-Rikabi zgromadził wokół siebie polityków pochodzenia syryjskiego, którzy również zbiegli w 1920 w Damaszku. Mieli oni istotny udział w budowaniu w Jordanii nowoczesnego państwa. W 1922 ar-Rikabi prowadził w imieniu emira Abd Allaha negocjacje z Brytyjczykami, starając się o uzyskanie dla Transjordanii pełnej niepodległości. Zakończyły się one niepowodzeniem, emiratowi zagwarantowano jedynie autonomię.
Powrót do Syrii[ | edytuj kod]
W 1924 ar-Rikabi uzyskał, po wydaniu przez władze mandatowe amnestii, możliwość powrotu do Syrii. W 1931 założył Partię Monarchistyczną, skupiającą dawnych doradców Fajsala i oficerów armii osmańskiej, domagającą się restauracji monarchii haszymickiej w Syrii i powrotu na tron Fajsala, króla Iraku. W 1932 zdobył mandat do parlamentu niesuwerennej Republiki Syryjskiej, bez powodzenia startował w wyborach prezydenckich. Rok później, gdy Fajsal zmarł, ar-Rikabi wycofał się z polityki.
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ S. M. Moubayed, Steel & Silk. Men and Women who shaped Syria 1900-2000, Cune Press, 9781885942418, s. 319-321.
- McHugo J.: Syria. From the Great War to the Civil War. Londyn: Saqi Books, 2014, s. 65. ISBN 978-0-86356-753-7.
- Wróblewski B.: Jordania. Warszawa: TRIO, 2011, s. 52. ISBN 978-83-7436-276-4.