Alfred Wielki
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]
Mercja – jedno z siedmiu państw heptarchii anglosaskiej. Od połowy VIII wieku do początków IX wieku było państwem-hegemonem heptarchii. Sąsiadowało z pięcioma państwami heptarchii: od południa z Wessex i Sussex, od wschodu od Essex i East Anglią, od północy z Nortumbrią. Od zachodu przylegało do Walii, a od północy dotykało też Strathclyde.Somerset (IPA /ˈsʌmɚˌsɛt/) – hrabstwo niemetropolitalne w południowo-zachodniej Anglii, składające się z pięciu dystryktów, a jako hrabstwo ceremonialne obejmujące dodatkowo dwie jednolite jednostki administracyjne. Ośrodkiem administracyjnym jest Taunton.

Alfred Wielki (ur. ok. 849, zm. 26 października 899) – syn Ethelwulfa, szósty król Wesseksu. Jeden z najwybitniejszych królów wczesnej historii Anglii. Panował od 871 r. w mało sprzyjających okolicznościach przejmując władzę po swoim bracie, Aethelredzie I, który zginął z rąk Duńczyków pustoszących kraj. Mimo że wojna doprowadziła rolnictwo do upadku, zdołał skonsolidować grupę małych państewek w państwo zdolne stawić im silny opór zbrojny. Jego życie i polityka były opisywane przez wielu kronikarzy (np. Kronika anglosaska), ale najdokładniej opisuje je Asser, jego osobisty biograf.
Przed objęciem tronu[ | edytuj kod]
Urodził się między 847 a 849 w miejscowości Wantage na terenie obecnego hrabstwa Oxfordshire (wówczas było to Berkshire). Był najmłodszym synem króla Wesseksu Ethelwulfa i jego pierwszej żony, Osburgi, córki królewskiego cześnika, Oslaca.
Prawdopodobnie w wieku 5 lat został wysłany na naukę do Rzymu. Został tam przyjęty przez papieża Leona IV, który (według Kroniki anglosaskiej) „namaścił go na króla”. Historycy doby wiktoriańskiej zinterpretowali to jako akt koronacji Alfreda, zagwarantowania jego praw do tronu Wesseksu. Wydarzenie to jest jednak nieprawdopodobne, zważywszy na fakt, że Alfred miał trzech starszych braci. W 855 r. towarzyszył ojcu, kiedy ten przybył do Rzymu z pielgrzymką. W drodze powrotnej przebywał pewien czas na dworze króla Franków Zachodnich Karola Łysego. Do Anglii wrócił w 856 r.
Asser przekazał z tego okresu życia Alfreda opowieść o tym, jak jego matka, Osburga, obiecała dać tom poezji anglosaskiej temu z jej synów, który pierwszy będzie umiał jej przeczytać fragment księgi. Alfred wówczas zaniósł książkę swojemu opiekunowi i kazał mu ją tak długo sobie czytać, dopóki nie nauczył się jej na pamięć. W ten sposób dostał księgę. Ta historia może być prawdziwa, może być również wymyślona w celu zilustrowania, jaką chęć do nauki przejawiał młody Alfred.
Ojciec Alfreda zmarł w 858 r. i tron objął najstarszy z braci, Ethelbald. Po jego rychłej śmierci (w 860) korona przypadła kolejnemu z braci, Ethelbertowi. Gdy i ten zmarł ok. 865 tron objął trzeci z braci Alfreda, Ethelred I. Nic nie wiadomo o życiu Alfreda w okresie rządów jego dwóch najstarszych braci. Na scenę polityczną wkroczył dopiero podczas panowania Ethelreda I. Został wówczas uznany następcą tronu i otrzymał tytuł secundariusa. W 868 r. stanął u boku swojego brata podczas kampanii przeciwko Duńczykom w Mercji. Uczestniczył we wszystkich bitwach z wielkim duńskim najazdem 870/871 r. – zwycięstwie pod Englefield (31 grudnia 870 r.), klęsce pod Reading (4 stycznia 871 r.), kolejnym sukcesie Ashdown (8 stycznia 871 r.) i klęsce pod Basing (22 stycznia 871 r.).
Wojny z Duńczykami[ | edytuj kod]
23 kwietnia 871 r., z ran odniesionych w bitwie pod Merton, zmarł król Ethelred, pozostawiając koronę swojemu młodszemu bratu. Zajęty ceremoniami pogrzebowymi Alfred nie mógł dać skutecznego oporu Duńczykom, którzy w maju 871 r. dwukrotnie pokonali Anglosasów. W czerwcu Alfred był zmuszony podpisać pokój, w którym uznał duńską władzę na północy Anglii. Pokój przetrwał 5 lat. W 876 r. nowy wódz Duńczyków, Guthrum, poprowadził swoich ludzi na południe. Ominął wojska królewskie i zdobył Wareham w hrabstwie Dorset. Na początku 877 r., pod pretekstem negocjacji, przesunął swoje wojska na zachód i zdobył Exeter. Tam jednak został otoczony przez wojska Alfreda. Duńska flota została zniszczona przez sztorm, wobec czego Guthrum zdecydował się zawrzeć pokój z Alfredem. Wycofali się do Mercji, ale w styczniu 878 r. niespodziewanie zaatakowali Chippenham, gdzie od Bożego Narodzenia przebywał Alfred. Miasto zostało zdobyte, a ludność wymordowana. Alfred z niewielkim orszakiem uciekł Duńczykom i wędrując lasami i bagnami dotarł na Wielkanoc do Athenley, gdzie rozpoczął zbieranie armii.
Asser przekazał z tego okresu opowieść jak Alfred uciekał przez Somerset Levels. Znalazł wtedy schronienie u pewnej kobiety, która (nie poznawszy króla) kazała mu pilnować piekących się ciastek. Alfred zadumał się jednak nad nieszczęściami królestwa i zapomniał o ciastkach, które spaliły się. Został za to zwyzywany przez kobietę po jej powrocie. Po zorientowaniu się w tożsamości gościa kobieta zaczęła przepraszać. Wówczas król odrzekł, że to on powinien prosić o wybaczenie. Po dotarciu do Athenley Alfred rozpoczął zbieranie lokalnych wojsk z Somerset, Wiltshire i Hampshire. Inna opowieść przedstawia jak Alfred zakradł się w przebraniu śpiewaka do duńskiego obozu, aby poznać plany wroga. Nie wiadomo, czy ta opowieść jest prawdziwa. Na wiosnę 878 r. Alfred zebrał armię i ruszył przeciwko Duńczykom. Do decydującej bitwy doszło w maju pod Edington. Po całodniowej walce Duńczycy złamali szyk i rzucili się do ucieczki. Guthrum z niedobitkami schronił się w Chippenham i skapitulował po 14 dniach oblężenia. Na mocy podpisanego traktatu w Wedmore, Guthrum i 21 jego towarzyszy przyjęło chrzest. Dokonano również podziału Brytanii. Alfred miał rządzić południowo-zachodnią częścią kraju. Północny wschód przypadł Duńczykom i otrzymał nazwę Danelaw.
Przez kilka lat panował spokój. W 884 r. (lub 885) miał miejsce najazd Duńczyków na Kent. Został on odparty, ale zachęcił do wystąpienia Duńczyków z Anglii Wschodniej. Kontrakcja Alfreda zakończyła się zdobyciem Londynu (885 lub 886 r.) i kolejnym traktatem między Alfredem a Guthrumem. Na kilka lat znowu zapanował spokój. Duńczycy zaatakowali ponownie jesienią 892 lub 893 r. Najeźdźcy zaatakowali w dwóch grupach, liczących łącznie 330 łodzi. Ich celem był podbój i kolonizacja. Grupy wylądowały w Kencie: jedna w Appledore, a druga, pod dowództwem Haestena, w Milton. Alfred zajął pozycję, dzięki której mógł kontrolować działania obu grup. Podczas negocjacji z Haestenem Duńczycy z Appledore przełamali blokadę i ruszyli na północny zachód. Ich śladem ruszył syn króla, Edward. Doścignął on Duńczyków i zmusił do wycofania się na wyspę Hertfordshire Colne. Następnie wycofali się do Essex, gdzie, po kolejnej porażce, połączyli się z Haestenem.
Alfred był w drodze na spotkanie ze swoim synem, gdy otrzymał wieści, że Duńczycy z Nortumbrii i Anglii Wschodniej oblegli Exeter i inną, nieznaną z nazwy, fortecę w północnym Devon. Król błyskawicznie ruszył na odsiecz i uwolnił Exeter od oblężenia. Tymczasem Haesten ze swoimi ludźmi ruszył w drogę doliną Tamizy na spotkanie Duńczyków z Północy. Na ich drodze stanęły jednak siły anglosaskie pod wodzą earldormanów Mercji, Wiltshire i Somerset. Zmusili oni Duńczyków do odwrotu na północny zachód, na koniec oblegając ich w Buttington. Próba przebicia się Duńczyków zakończyła się klęską. Korzystając jednak z uśpienia czujności oblegających przebili się w końcu do Chester. Ponieważ zbliżała się zima Anglosasi nie ryzykowali zimowego oblężenia, ale zniszczyli całe zapasy żywności w okolicy. Na początku następnego roku (894 lub 895) głód zmusił Duńczyków do kolejnej próby przebicia się do Essex. Na przełomie 894 i 895 r. (lub 895 i 896) Duńczycy spuścili swoje statki na Tamizę i umocnili się na nich 21 mil od Londynu. Bezpośredni atak na statki nie przyniósł powodzenia, ale później tego samego roku Alfred zablokował rzekę uniemożliwiając Duńczykom ewakuację. W 896 lub 897 r. odeszli w większości do Nortumbrii i Anglii Wschodniej. Reszta wróciła na kontynent. Kampania dobiegła końca.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]