Alexander Rybak (biał. Алякса́ндар І́гаравіч Рыба́к, Alaksandar Iharawicz Rybak; ur. 13 maja 1986 w Mińsku) – białorusko-norweski piosenkarz, skrzypek, aktor, kompozytor i model. Zwycięzca 54. Konkursu Piosenki Eurowizji (2009), dwukrotny reprezentant Norwegii w konkursie (2009 i 2018).

Wczesne lata[ | edytuj kod]

Urodził się na Białorusi. Jest synem skrzypka Igora Aleksandrowicza Rybaka (ur. 1954) i pianistki Natalii Walancinaunej Rybak (ur. 1959). Ojciec, który był jego pierwszym nauczycielem, pracował w zespole muzycznym w Witebsku i w Mińskiej Orkiestrze Kameralnej, a jego matka była redaktorką białoruskich programów telewizyjnych. Od najmłodszych lat wychowywał się na folklorze i muzyce klasycznej. Jego babka, nauczycielka szkoły muzycznej im. Marii Borisownej Sawickiej, zapoznała dwuletniego wnuka z pierwszymi melodiami. Jako pięciolatek zaczął grać na skrzypcach i pianinie, czym kontynuował rodzinne tradycje. Wcześniej zaczął komponować piosenki i pisać do nich teksty. Według wspomnień jego ojca, gdy syn miał trzy lata, podczas spaceru w lesie zaśpiewał piosenkę własnej kompozycji.

Mając 4 lata, wraz z rodzicami przeprowadził się do Nesodden w Norwegii, gdzie jego ojciec podjął pracę. Następnie na sześć miesięcy wrócił do Mińska, gdzie rozpoczął naukę w Białoruskiej Państwowej Szkole Muzycznej. W Norwegii rodzina osiadła się w Nesodden w powiecie Akershus.

W wieku 10 lat podjął naukę w stołecznym Instytucie Muzycznym Barratt Due, którą przerwał na etapie bachelor’s degree w 2009. W 2011 powrócił na studia i skończył je w czerwcu 2012 na wydziale skrzypiec. W wieku siedemnastu lat otrzymał stypendium w Maedowmount Music School, przyznawanej corocznie nie więcej niż trzem kandydatom od studentów muzyki na całym świecie. Otrzymał wykształcenie średnie w szkole muzyki, tańca i sztuki dramatycznej Videregaende RUD.

Biegle komunikuje się w językach: norweskim, rosyjskim i angielskim, zna również podstawy języka polskiego.

Kariera muzyczna[ | edytuj kod]

Wraz z ojcem współpracował jako muzyk w norweskim musicalu z Mortenem Harketem, wokalistą zespołu a-Ha. Z musicalem koncertował w Europie, Ameryce i Chinach. W 2004 otrzymał Nagrodę Kulturalną im. Andersa Jahre’a.

W 2005 wziął udział w programie Idol: Jakten på en superstjerne, w którym doszedł do etapu półfinałów. W 2006 zwyciężył w konkursie talentów Kjempesjansen, do którego zgłosił się z autorską piosenką „Foolin”. Trzy lata wcześniej zgłosił się do tego konkursu, jednak nie przeszedł etapu przesłuchań. W 2007 odgrywał główną rolę w krajowej inscenizacji musicalu Skrzypek na dachu, wystawianego w stołecznym Teatrze Nye. Za rolę w produkcji otrzymał nagrodę Hedda. W międzyczasie występował gościnnie z wykonawcami, takimi jak m.in.: Morten Harket, Arve Tellefsen, Pinchas Zukerman, Hanne Krogh czy duet Knutsen i Ludvigsen. Pracował też jako akompaniator w największej orkiestrze symfonicznej Ung Symphony.

Alexander Rybak podczas konferencji prasowej 54. Konkursu Piosenki Eurowizji, maj 2009

W 2008 zakwalifikował się z piosenką „Fairytale” do programu Norsk Melodi Grand Prix mającego wyłonić reprezentanta Norwegii w 54. Konkursie Piosenki Eurowizji. W lutym 2009 zakwalifikował się do finału selekcji i zajął w nim pierwsze miejsce, zdobywszy łącznie 747 888 głosów od telewidzów i komisji jurorskiej, dzięki czemu został reprezentantem kraju w konkursie organizowanym w Moskwie. W maju wystąpił w drugim półfinale Konkursu Piosenki Eurowizji i z pierwszego miejsca awansował do sobotniego finału. Zwyciężył w nim po zdobyciu wówczas rekordowej liczby 387 punktów od telewidzów i jurorów, w tym m.in. najwyższych not 12 punktów z szesnastu krajów. Podczas występu towarzyszyli mu tancerze z grupy Frikar (Hallgrim Hansegård, Sigbjørn Rua, Torkjell Lunde Børsheim) i chórzystki, Jorunn Hauge i Karianne Kjærnes.

Po finale konkursu wydał debiutancki album studyjny, zatytułowany Fairytales, za który odebrał certyfikat potrójnej platynowej płyty za sprzedaż w ponad 13 tys. egzemplarzach w Norwegii. Z singlem „Fairytale” dotarł do pierwszego miejsca norweskiej listy przebojów, a także do pierwszej dziesiątki notowań w: Szwecji, Danii, Finlandii, Holandii i Belgii. Wydawnictwo promował również singlami: „Funny Little World” i „Roll with the Wind”. 29 maja był jurorem Nowe głosy Białorusi w Mińsku, był też gościem 18. Międzynarodowego Festiwalu Sztuk „Słowiański Bazar” w Witebsku. 10 listopada wystąpił podczas koncertu poświęconemu Dniu Milicji. Od 24 do 29 listopada koncertował w Rostowie nad Donem, Samarze, Jekaterynburgu, Moskwie i Petersburgu. W grudniu wystąpił z przebojem „Fairytale” na ceremonii wręczenia Pokojowej Nagrody Nobla. W trakcie gali nawiązał znajomość z amerykańskim producentem Wyclefem Jeanem oraz aktorem Willem Smithem. W międzyczasie odbył trasę koncertową po Norwegii, na której gościnnie wystąpiła z nim m.in. Elisabeth Andreassen oraz nagrał piosenkę „Ja nie wieriu w czudiesa/Supiergieroj”, wykorzystaną w oficjalnej ścieżce dźwiękowej rosyjskiego filmu Czarna błyskawica.

Alexander Rybak podczas występu na festiwalu Handelsstevnet 2011

Na początku 2010 rozpoczął pracę nad nagraniem nowej płyty. Pod koniec stycznia wykonał utwór „Europe's Skies” podczas gościnnego występu w finale fińskich eliminacji do 55. Konkursu Piosenki Eurowizji. Wystąpił też jako gość specjalny podczas krajowych selekcji eurowizyjnych w Słowenii, Rosji, Wielkiej Brytanii, Szwecji i Bośni i Hercegowinie. W kwietniu wydał piosenkę „Fela igjen”, którą nagrał we współpracy z zespołem Opptur. 11 czerwca odebrał nagrodę za „Debiut roku” na gali Muz-TV Music Award w Moskwie, na której nominowany był też do zdobycia statuetki w kategoriach: „Najlepszy wykonawca” i „Najlepsza ścieżka dźwiękowa” (za muzykę do filmu Czarna błyskawica). W czerwcu wydał swój drugi album studyjny pt. No Boundaries. W połowie października wystąpił w Finlandii na festiwalu Russian Romance, a w wyniku współpracy ze szwedzkimi autorami wydał płytę pt. Visa vid vindens engar.

W 2012 nawiązał współpracę z rumuńską piosenkarką Paulą Seling, której pomógł w doborze uczestników do jej drużyny w pierwszej rumuńskiej edycji programu The X Factor. Kilka tygodni później nagrali wspólny singiel, „I’ll Show You”, który zaprezentowali w kwietniu 2012. Po premierze piosenki wyruszyli w europejską trasę promocyjną. Wystąpił wraz z Mariją Šerifović, Dimą Biłanem, Leną i duetem Ell & Nikki podczas drugiego półfinału 57. Konkursu Piosenki Eurowizji w Baku.

W 2013 kontynuował współpracę z muzykami z Rumunii i Turcji, a także wziął udział w nagrywaniu projektu muzycznego dla norweskiego kanału telewizyjnego. Pracował na musicalem o nazwie Troll. Prowadził klasy mistrzowskie i koncertował z uczniami szkół muzycznych w krajach skandynawskich i w Stanach Zjednoczonych. W tym samym roku napisany przez niego utwór „I’m with You”, wykonywany przez Annsofi, zajął czwarte miejsce w finale Norsk Melodi Grand Prix 2013, norweskich eliminacji do 58. Konkursu Piosenki Eurowizji. W maju 2014 nagrał piosenkę „Into a Fantasy” na potrzeby ścieżki dźwiękowej do drugiej części filmu animowanego Jak wytresować smoka 2 wytwórni DreamWorks. W tym czasie napisał również piosenkę „Still Here”, z którą maltański piosenkarz Franklin Calleja zajął piąte miejsce w finale krajowych eliminacji do 60. Konkursu Piosenki Eurowizji, a także założył girls band Miłki, który uformował na potrzeby udziału w białoruskich eliminacjach eurowizyjnych Eurofest 2015. Z piosenką „Accent” wokalistki zajęły czwarte miejsce w finale, rozgrywanym 26 grudnia (uplasowały się na drugim miejscu w głosowaniu telewidzów i na piątym – u jurorów). W jednym z wywiadów Rybak przyznał, że było to „najgorsze doświadczenie w jego karierze”. W czerwcu wydał rosyjskojęzyczny singiel „Kotik”.

Alexander Rybak jako juror na festiwalu „Dziecięca Nowa Fala” w Jałcie, sierpień 2015

W maju 2016 wystąpił gościnnie w finale 61. Konkursu Piosenki Eurowizji w Sztokholmie. W kolejnych miesiącach zaprezentował dwa nowe single, „I Came to Love You” i „Return”, do których nakręcił teledyski. W marcu 2017 opublikował klip do nagranego przez siebie coveru utworu „Fever” Peggy Lee, który następnie wydał w nowej wersji, jako „FIFA”, czym nawiązał do popularnej serii gier komputerowych FIFA. W nowym tekście utworu wspomniał m.in. o polskim piłkarzu, Robercie Lewandowskim. W maju nagrał anglojęzyczną wersję utworu „Amar pelos dois” Salvadora Sobrala, laureata 62. Konkursu Piosenki Eurowizji oraz zaprezentował teledysk do singla „Looking My Way”.

Alexander Rybak podczas prób do występu w 63. Konkursie Piosenki Eurowizji, maj 2018

W styczniu 2018 został ogłoszony jednym z finalistów norweskich eliminacji eurowizyjnych, Melodi Grand Prix 2018. Jego konkursową piosenką został singiel „That’s How You Write a Song”, do którego zrealizował teledysk. 10 marca wygrał w finale selekcji, dzięki czemu został ogłoszony reprezentantem Norwegii w 63. Konkursie Piosenki Eurowizji organizowanym w Lizbonie. Przed rozegraniem koncertu półfinałowego był uznawany za jednego z głównych faworytów do wygrania finału konkursu. 10 maja otworzył stawkę konkursową drugiego półfinału i z pierwszego miejsca zakwalifikował się do finału, który został rozegrany 12 maja. Wystąpił w nim z siódmym numerem startowym i zajął 15. miejsce po zdobyciu 144 punktów w tym 84 punkty od telewidzów (11. miejsce) i 60 pkt od jurorów (16. miejsce).