Albrecht Altdorfer

Albrecht Altdorfer (ur. ok. 1480 w Ratyzbonie, zm. 12 lutego 1538 tamże) – niemiecki malarz, grafik i architekt, którego twórczość „pogrążona jest głęboko w klimacie renesansowego naturalizmu”. Zyskał sławę szczególnie jako malarz krajobrazów – stworzył pierwsze w sztuce nowożytnej obrazy, których tematem jest wyłącznie (lub prawie wyłącznie) pejzaż.

Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców. Stara Pinakoteka (niem. Alte Pinakothek) – muzeum sztuki w Monachium. Mieści się w neorenesansowym budynku zaprojektowanym przez Lea von Klenze. Kolekcja, której historia zaczyna się już w XVI wieku, zawiera dzieła malarstwa niemieckiego, holenderskiego, flamandzkiego, francuskiego, włoskiego i hiszpańskiego od wieków średnich po rokoko.

Geneza jego malarstwa nie jest jasna. Niektórzy wywodzą ją z malarstwa miniaturowego ze względu na precyzję rysowania drobnych form. Jednak przeczy temu bardzo śmiały sposób komponowania, dla którego trudno znaleźć pierwowzory. Altdorfer jest najwybitniejszym przedstawicielem tzw. szkoły naddunajskiej. Pejzaż na jego obrazach często posiada elementy bajkowości, poetyckości, jest traktowany w sposób romantyczny. Czasem pojawia się w nim sztafaż figuralny lub elementy alegoryczne. J. Woźniakowski mówi o Altdorferze, że był „zapewne pierwszym malarzem, który podróżował tylko w tym celu, by zbierać motywy krajobrazowe [...], i pierwszym, który stworzył obraz sztalugowy z «czystym» pejzażem”. W kategorii krajobrazu panoramicznego Altdorfer stworzył jeden z najsłynniejszych widoków pejzażowych, a i swoje najwybitniejsze dzieło, Bitwę Aleksandra Wielkiego z Persami pod Issos (ukończoną w 1529).

WorldCat – katalog rozproszony łączący zbiory 71 000 bibliotek ze 112 krajów, które są uczestnikami serwisu Online Computer Library Center. Katalog jest tworzony i prowadzony przez biblioteki, których zbiory są w nim ujęte.Klasztor Sankt Florian – klasztor barokowy, położony w Górnej Austrii, w pobliżu Linzu. Założony w 1071 przez benedyktynów, z czasem przejęty przez kanoników regularnych reguły św. Augustyna w miejscu przechowywania relikwii św. Floriana. W 1688 roku jego przebudowę rozpoczął włoski malarz i architekt Carlo Carlone a zakończył Austriak Jakob Prandtauer. Na dziedzińcu znajduje się zabytkowa studnia orłów (1603). We wschodnim skrzydle klasztoru mieści się biblioteka gromadząca ponad 140 000 cennych książek.

Bitwa Aleksandra Wielkiego z Persami pod Issos (1529; 158 × 120 cm; olej na drewnie)

Ponadto dzieła Altdorfera mają tematykę religijną, biblijną i historyczną. W zakresie malarstwa ołtarzowego do jego najwybitniejszych dzieł należą obrazy do ołtarza św. Floriana (St. Floriansaltar), obecnie rozproszone po różnych muzeach. Pod koniec życia, jako architekt miejski (Stadtbaumeister) Ratyzbony i radny, podjął się też zleceń architektonicznych i dekoratorskich, do których należały freski w ówczesnym pałacu arcybiskupim, do dziś zachowane jedynie w muzealnych fragmentach.

Ratyzbona (niem. Regensburg, baw. Rengschburg, czes. Řezno) – miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Bawaria, siedziba rejencji Górny Palatynat, regionu Ratyzbona oraz powiatu Ratyzbona. Leży nad Dunajem. Polska nazwa miasta wywodzi się z pradawnej nazwy celtyckiej Radasbona poprzez łacińską nazwę Ratisbona.Virtual International Authority File (VIAF) – międzynarodowa kartoteka haseł wzorcowych. Jej celem jest ujednolicenie zapisu nazw osobowych (haseł), dlatego zbiera z bibliotek z całego świata – ich różne wersje i prezentuje je razem, pod jednym, unikatowym identyfikatorem numerycznym. Pozwala to obniżyć koszty i zwiększyć użyteczność danych gromadzonych przez biblioteki. Informacje po dopasowaniu i połączaniu są udostępniane online bibliotekom na całym świecie.

Dzieła (wybór)[ | edytuj kod]

Święty Jerzy w lesie, ok. 1510, Stara Pinakoteka, Monachium

Odpoczynek podczas ucieczki do Egiptu, 1510, Galeria Malarstwa, Berlin

Ukrzyżowanie, 1512, Gemäldegalerie, Kassel

Boże narodzenie, ok. 1513, Staatliche Museen, Berlin

Męczeństwo św. Floriana, między 1510 a 1519, Muzeum Narodowe, Praga

Męczeństwo św. Sebastiana, (fragment ołtarza), ok. 1509-1516, Klasztor św. Floriana, Linz

Zmartwychwstanie, ok. 1516, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu, Wiedeń

Złożenie Chrystusa do grobu, (fragmenty ołtarza), 1518, Muzeum Historii Sztuki, Wiedeń

Narodziny Marii, ok. 1520, Stara Pinakoteka, Monachium

Krajobraz naddunajski z zamkiem Worth, 1522, Stara Pinakoteka, Monachium

Zuzanna w kąpieli (lub Zuzanna i starcy), ok. 1526, Stara Pinakoteka, Monachium

Golgota, 1526, Germańskie Muzeum Narodowe, Norymberga

Bitwa Aleksandra Wielkiego z Dariuszem III pod Issos, 1528–1529, Stara Pinakoteka, Monachium

Pożegnanie Chrystusa z Matką, 1529, National Gallery w Londynie

Męczeństwo św. Floriana, 1530, Galeria Uffizi, Florencja

Przypisy[ | edytuj kod]

↑ Jacek.J. Woźniakowski Jacek.J., Góry niewzruszone : o różnych wyobrażeniach przyrody w dziejach nowożytnej kultury europejskiej, wyd. Wyd. 3., zmienione, Kraków: Znak, 1995, ISBN 83-7006-215-6, OCLC 37004166 [dostęp 2019-07-22] .
↑ Jan (1921-1988).J.(1. 1. ). Białostocki Jan (1921-1988).J.(1. 1. )., Sztuka cenniejsza niż złoto : opowieść o sztuce europejskiej naszej ery, wyd. Wyd. 7, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2004, ISBN 83-01-14301-0, OCLC 749694105 [dostęp 2019-07-22] .
↑ OttoO. Fischer OttoO., Geschichte der deutschen Malerei, wyd. 2., München: F. Bruckmann Verlag, 1943 .

Bibliografia[ | edytuj kod]

Maria Rzepińska: Siedem wieków malarstwa europejskiego. Wrocław: 1991, s. 173.

Galeria Uffizi (wł. Galleria degli Uffizi) znajduje się we Florencji, w pobliżu Piazza della Signoria. Na bryłę budowli składają się dwa prostokątne budynki połączone trzecim, wychodzącym galerią nad rzekę Arno. Dziedziniec pomiędzy dwoma skrzydłami Uffizi nosi nazwę Piazza degli Uffizi.Szkoła naddunajska, szkoła dunajska lub styl dunajski (niem. Donauschule, Donaustil) - pod tym pojęciem rozumie się grupę malarzy działających około 1500-1530/40 na terenach południowych krajów historycznej Rzeszy (głównie Bawaria, Austria) położonych w dolinie Dunaju. Wytworzyli charakterystyczny styl łączący tradycje malarstwa schyłkowego gotyku z wczesnym i dojrzałym renesansem. Zasadniczą cechą jest położenie nacisku na naturę, przyrodę i krajobraz, które w przedstawieniach figuralnych nie stanowią jak dotąd podrzędny, lecz równorzędny, a nawet nadrzędny element kompozycji malarskiej. Oprócz malarstwa tablicowego i sztalugowego, cechy te preferowano także w rysunku i grafice.

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

[:0-1] Jacek.J. Woźniakowski Jacek.J., Góry niewzruszone : o różnych wyobrażeniach przyrody w dziejach nowożytnej kultury europejskiej, wyd. Wyd. 3., zmienione, Kraków: Znak, 1995, ISBN 83-7006-215-6, OCLC 37004166 [dostęp 2019-07-22] .

[:1-2] Jan (1921-1988).J.(1. 1. ). Białostocki Jan (1921-1988).J.(1. 1. )., Sztuka cenniejsza niż złoto : opowieść o sztuce europejskiej naszej ery, wyd. Wyd. 7, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2004, ISBN 83-01-14301-0, OCLC 749694105 [dostęp 2019-07-22] .