Albania (alb. Shqipëria), Republika Albanii (alb. Republika e Shqipërise) – państwo w południowo-wschodniej Europie na Bałkanach. Albania na zachodzie ma dostęp do Morza Adriatyckiego, a na południowym zachodzie do Morza Jońskiego. Od Włoch oddziela ją cieśnina Otranto o szerokości ok. 72 km. Łączna długość granic lądowych wynosi 720 km, natomiast wybrzeża morskiego – 362 km. Graniczy z:
Prespa (mac. Преспанско Езеро, gr. Λίμνες Πρέσπες, alb. Liqeni i Prespës) – jezioro u zbiegu granic Macedonii, Albanii i Grecji, w historycznym regionie Prespa.Pudding – potrawa kuchni angielskiej o konsystencji stałego lub kremowego budyniu, przyrządzana zwykle z mąki, mleka, jaj, ryżu, kaszy manny, mięsa, ryb, tłuszczu, z dodatkiem przypraw; gotowana na parze lub pieczona. Może być zawinięty w ciasto gotowane bądź pieczone, o smaku słodkim lub słonym. Pudding można podawać jako danie główne (np. z łojem wołowym i nerką) bądź też jako deser (z dodatkiem masła, czekolady itp.). Jego odmianą jest np. white pudding, plum pudding, Yorkshire pudding oraz Christmas pudding. Rodzajem szkockiego puddingu jest spotted dick.
Grecją (282 km)
Czarnogórą (173 km)
Macedonią (151 km)
Serbią / Kosowem (114 km)
Albania jest członkiem ONZ, NATO, OBWE, Rady Europy, WTO oraz jednym z założycieli Unii na rzecz Regionu Morza Śródziemnego. Albania była potencjalnym kandydatem do Unii Europejskiej od stycznia 2003 i złożyła oficjalny wniosek 28 kwietnia 2009.
Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.Komunizm (od łac. communis – wspólny, powszechny) – system społeczno-ekonomiczny, w którym nie istnieje własność prywatna środków produkcji, a całość wytworzonych dóbr jest w posiadaniu wspólnoty, której członkowie są równi.
Albania ma system parlamentarny. Stolicą kraju jest Tirana, jest to również finansowe centrum kraju. Reformy wolnego rynku otworzyły kraj na inwestycje zagraniczne, zwłaszcza w rozwój energetyki i infrastruktury transportowej.
Unia na rzecz Regionu Morza Śródziemnego (ang. Union for the Mediterranean, fr. Union pour la Méditerranée), wspólnota państw członkowskich Unii Europejskiej i państw położonych nad Morzem Śródziemnym, powołana oficjalnie w czasie konferencji w Paryżu w dniach 13-14 lipca 2008. Siedziba: Barcelona.Ilirowie – starożytny lud indoeuropejski zamieszkujący u schyłku epoki brązu i we wczesnej epoce żelaza (głównie w okresie halsztackim) zachodnie Bałkany, dokładniej tereny między wschodnim wybrzeżem Morza Adriatyckiego a środkowym Dunajem oraz obszary wschodnich Alp. Od V wieku p.n.e. organizowali liczne państewka plemienne (m.in. Dardanowie, Autariaci, Dalmatowie, Liburnowie ) na czele których stali książęta.
Etymologia nazwy[]
Albania jest nazwą kraju zaczerpniętą ze źródeł grecko-rzymskich. Przez mieszkańców ich kraj jest nazywany Shqipëri (Shqipëria). Rdzeń alb został zaczerpnięty z języków ilirskich i oznacza kolor biały. Historia Świata Polibiusza, pochodząca z II w. p.n.e., wspomina o plemieniu żyjącym na terenie dzisiejszej Albanii, którego członkowie byli nazywani Albanoí i Arbanitai.
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, OBWE (ang. Organization for Security and Co-operation in Europe, OSCE) – organizacja międzynarodowa uznawana za organizację regionalną w rozumieniu rozdziału VIII Karty Narodów Zjednoczonych. Jej celem jest zapobieganie powstawaniu konfliktów w Europie. Oprócz państw europejskich jej członkami są także Stany Zjednoczone, Kanada, Gruzja, Armenia, Azerbejdżan, Kazachstan, Uzbekistan, Kirgistan, Tadżykistan, Turkmenistan, Mongolia. OBWE powstała 1 stycznia 1995 w wyniku przekształcenia Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie w organizację.Chrześcijaństwo, chrystianizm (gr. Χριστιανισμóς, łac. Christianitas) – monoteistyczna religia objawienia, bazująca na nauczaniu Jezusa Chrystusa zawartym w kanonicznych ewangeliach. Jej wyznawcy uznają w nim obiecanego Mesjasza i Zbawiciela, który ustanowił Królestwo Boże poprzez swoje Zmartwychwstanie. Kanon wiary chrześcijańskiej został spisany w Nowym Testamencie i przekazywany jest przez Kościoły.
Albańska nazwa Shqipëria pochodzi od słowa Shqipoj oznaczającego mówić otwarcie, krótko i jasno.
Nazwy w innych językach:
tur. Arnavutluk,
gr. Αλβανία (Alvanía),
łac. Illyricum (nazwa większego obszaru).
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6]
Warto wiedzieć że... beta
Gegowie – jedna z dwóch największych (obok Tosków) albańskich grup etnicznych, zamieszkujących obszar Kosowa, południowej Czarnogóry, zachodniej Macedonii i Albanii, na północ od rzeki Shkumbin. Posługuje się dialektem gegijskim języka albańskiego (gegërishtja). Społeczność gegijska jest dwuwyznaniowa – większość wyznaje islam, grupę mniejszościową stanowią katolicy. Albański działacz narodowy i pisarz Pashko Vasa w XIX w. pisał o pochodzeniu nazwy Gegów, wywodząc je od słów: Gjiant, Gegant, Gigand, oznaczających olbrzymów. Nawiązywał też do słów Homera, który w Iliadzie pisał, że ziemia za Górami Akrokeraunijskimi jest zamieszkana przez olbrzymów.
Wojna domowa w Kosowie – zakończona interwencją Sojuszu Północnoatlantyckiego wojna domowa na terenie Federalnej Republiki Jugosławii, między rządem federalnym, a dążącą do oderwania od federacji jugosłowiańskiej serbskiej prowincji Kosowo - organizacją Armia Wyzwolenia Kosowa (alb. Ushtria Çlirimtare e Kosovës). W trakcie trwającego od 1996 do 1999 roku konfliktu, obie strony dopuściły się mordów na ludności cywilnej i czystek etnicznych.
Włochy (Republika Włoska, wł. Italia, Repubblica Italiana) – państwo położone w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem wielu organizacji, m.in.: UE, NATO, należące do ośmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G8.
Język grecki, greka (starogr. dialekt attycki Ἑλληνικὴ γλῶττα, Hellenikè glõtta; nowogr. Ελληνική γλώσσα, Ellinikí glóssa lub Ελληνικά, Elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego. W cywilizacji Zachodu zaadaptowany obok łaciny jako język terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie współczesne języki europejskie, a także część pozaeuropejskich i starożytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim. Obecnie, jako język nowogrecki, pełni funkcję języka urzędowego w Grecji i Cyprze. Jest też jednym z języków oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku mówi współcześnie około 15 milionów ludzi. Język grecki jest jedynym językiem z helleńskich naturalnych, który nie wymarł.
<|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>
Nikiel (Ni, łac. niccolum) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych w układzie okresowym. Został odkryty w roku 1751 przez szwedzkiego chemika, Axela Cronstedta. W 1804 r. otrzymano go po raz pierwszy w stanie czystym. Przed naszą erą był używany w stopach z miedzią i cynkiem.
Albania jest wielopartyjną demokracją parlamentarną, w której obowiązuje trójpodział władz. Władzę ustawodawczą pełni jednoizbowy parlament, władzę wykonawczą prezydent i rząd z premierem na czele, a władzę sądowniczą piastują niezawisłe sądy. Nad konstytucyjnością aktów prawnych czuwa Sąd Konstytucyjny.