Akwitania

Akwitania (fr. Aquitaine) – kraina historyczna i dawny region administracyjny we Francji, położony na wybrzeżu atlantyckim w południowo-zachodniej części kraju. Region graniczył z Hiszpanią oraz regionami: Poitou-Charentes, Limousin i Midi-Pireneje.

W latach 1982–2015 Akwitania stanowiła region administracyjny, z początkiem 2016 roku weszła w skład regionu Nowa Akwitania.

Midi-Pireneje (fr. Midi-Pyrénées) – region administracyjny Francji, położony w południowej części kraju, obejmujący środkową część łańcucha Pirenejów oraz położoną bardziej na północ dolinę Garonny. Od południa graniczy z Andorą i Hiszpanią, od zachodu z regionem Akwitania, od północy z Limousin i Owernią a od wschodu z Langwedocją-Roussillon. Stolicą i największym miastem regionu jest Tuluza. Inne większe miasta to: Montauban, Albi, Tarbes, Castres.Biarritz (gask. Biàrritz, bask. Miarritze) – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Akwitania, w departamencie Pireneje Atlantyckie.

Region dzielił się na pięć departamentów: Dordogne, Żyrondę, Landy, Lot i Garonnę i Pireneje Atlantyckie.

Najważniejszymi miastami obok siedziby Rady Regionalnej – Bordeaux (217,0 tys. mieszk.) – były Pau (79,4), Mérignac (62,5), Pessac (56,6), Bajonna (40,4), Talence (37,5), Anglet (35,5), Mont-de-Marsan (30,7), Agen (30,6), Biarritz (30,3) oraz Périgueux (30,0).

Południową część regionu zamieszkuje mniejszość baskijska.

Wizygoci, Goci zachodni lub Terwingowie (dosł. "leśni ludzie") – lud germański, odłam Gotów. W IV wieku przyjęli arianizm (dzięki Biblii przetłumaczonej przez Wulfilę na język gocki).Bitwa nad rzeką Garonna miała miejsce w 732 roku. Bitwa rozegrała się między wojskami arabskimi, dowodzonymi przez gubernatora Al-Andalus, Abd ar-Rahmana Ghafikiego a siłami księstwa Akwitanii, prowadzonymi przez księcia Odona Wielkiego. Walki zakończyły się zwycięstwem Arabów.

Historia[ | edytuj kod]

Nazwa Akwitania wywodzi się z języków celtyckich. Została przyjęta do łaciny jako Aquitania. Autorem jednej z pierwszych wzmianek o tej krainie jest Cezar, który wymienia ją w Commentarii de bello Gallico jako jedną z trzech głównych części Galii. Za czasów Imperium rzymskiego Akwitania była częścią prowincji Gallia. W IV wieku była podzielona na trzy prowincje: Aquitanica prima, Aquitanica secunda i Novempopulanam. Ta ostatnia początkowo obejmowała dziewięć miast. Rozwiązły tryb życia ówczesnych mieszkańców Akwitanii był przedmiotem ostrej krytyki Salwiana. Od 413 we władaniu Wizygotów.

Al-Andalus (الأندلس) – arabska nazwa Półwyspu Iberyjskiego, nadana przez jego muzułmańskich zdobywców. Odnosi się ona zarówno do emiratu (ok. 750-929) jak i do kalifatu Kordoby (929-1031), a w szczególności do królestw Taify; może być używana również do ogólnego określenia terytoriów pod rządami muzułmanów (711-1492). Podczas powolnego procesu Rekonkwisty, ziemie iberyjskie były stopniowo ponownie zdobywane przez chrześcijan zajmujących północne enklawy, a nazwa "al-Andalus" zaczęła odnosić się tylko do zdominowanych przez islam ziem na południu.Mont-de-Marsan (gask. Lo Mont) to miejscowość i gmina we Francji, w regionie Akwitania-Limousin-Poitou-Charentes, w departamencie Landy.

W średniowieczu była księstwem, które wraz ze zmianami władców poszerzała swój obszar o ziemie Poitiers, Owernii, Tuluzy oraz Gaskonii. W roku 507, po bitwie pod Vouillé przeszła pod panowanie Franków. W 732 roku wskutek Bitwy nad Garonną przejściowo pod panowaniem arabskim. Od 781 roku w unii personalnej z Państwem frankijskim pod zwierzchnictwem Karolingów. W XII-XIV wieku pod zwierzchnictwem angielskim, następnie, do czasów współczesnych, część Francji.

Ocean Atlantycki (Atlantyk) – drugi pod względem wielkości ocean na Ziemi pokrywający około jednej piątej jej powierzchni. Nazwa wywodzi się z mitologii greckiej i oznacza „Morze Atlasa”. Jak napisał Hezjod w swym eposie Prace i dni: „Ojciec Zeus utworzył, na krańcach zamieszkałego świata, gdzie nie docierają ludzie i nie mieszkają bogowie nieśmiertelni, otoczone pełnym głębokich wirów oceanem Wyspy Błogosławione, gdzie życie toczy się bez mozołu i smutku”. Oficjalna polska nazwa tego oceanu, zatwierdzona przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych brzmi Ocean Atlantycki.Bitwa pod Vouillé (Campus Vocladeus) w pobliżu Poitiers – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 507 w trakcie wojny Franków z Wizygotami. Miejsce bitwy jest dzisiaj kwestią sporną (według najnowszych badań jest nim rejon dzisiejszego Voulon - Campus Vocladeus). Zwolennicy umiejscawiania bitwy pod Vouillé stosują też średniowieczną nazwę Vouglé.

Gospodarka[ | edytuj kod]

Jeden z głównych w kraju ośrodków uprawy winorośli i tytoniu. Ponadto uprawia się pszenicę i kukurydzę oraz hoduje się bydło i drób.

Wydobycie gazu ziemnego w Lacq. Przemysł petrochemiczny, lotniczy (w Bordeaux i Anglet), drzewny (Landy) oraz winiarski. Niedaleko miasta Blaye, w gminie Braud-et-Saint-Louis, na brzegu Żyrondy, około 45 km od Bordeaux znajduje się elektrownia jądrowa Blayais.

Duże znaczenie ma też turystyka.

Państwo frankijskie (łac. Regnum Francorum) – początkowo plemienne państwo Franków, następnie jedno z najsilniejszych państw we wczesnośredniowiecznej Europie. W 800 roku na jego bazie utworzone zostało odnowione Cesarstwo Karola I Wielkiego.Landy – brydżowa konwencja licytacyjna, jedna z wielu form obrony po otwarciu przeciwnika 1BA, opracowana przez Alvina Landy. Według tej konwencji, wejście 2♣ pokazuje oba kolory starsze.

Na terenie Akwitanii znajdują się dwa parki regionalne (Regionalny Park Przyrody Landów Gaskonii i Park Regionalny Périgord-Limousin) i park narodowy (Park Narodowy Pirenejów). Najważniejsze rzeki na tym terenie to Garonna, Dordogne, Adour.

Akwitania jako prowincja Imperium rzymskiego

Zobacz też[ | edytuj kod]

władcy Akwitanii

plemiona celtyckie

Przypisy[ | edytuj kod]

INED: Régions et départements (fr.). [dostęp 6 sierpnia 2013].
Salwian z Marsylii, O rządach Boga 7:8-22, UKSW Warszawa 2010, przyp. 483, s. 223.
Benedykt Zientara: Historia powszechna średniowiecza. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2006, s. 117,118. ISBN 978-83-7436-092-0.

Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]

Turystyka w Akwitanii

chateau de Roquetaillade

Mérignac – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Akwitania-Limousin-Poitou-Charentes, w departamencie Żyronda.Departament (fr. département) – jednostka podziału administracyjnego Francji, którego odpowiednikiem mógłby być powiat w Polsce, aczkolwiek rola departamentu w systemie administracyjnym jest o wiele bardziej znacząca. Na czele administracji departamentu stoi prefekt, reprezentant władzy centralnej, oraz rada generalna (conseil général) wybierana w głosowaniu powszechnym i bezpośrednim. Departamenty dzielą się na mniejsze okręgi arrondissement, na czele których stoją podprefekci. W latach 70. departamenty zostały połączone w większe zgrupowania – regiony – które obejmują od 2 do 8 departamentów.

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

[1] INED: Régions et départements (fr.). [dostęp 6 sierpnia 2013].

[2] Salwian z Marsylii, O rządach Boga 7:8-22, UKSW Warszawa 2010, przyp. 483, s. 223.

[3] Benedykt Zientara: Historia powszechna średniowiecza. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2006, s. 117,118. ISBN 978-83-7436-092-0.