Akty Nawigacyjne
Oliver Cromwell (ur. 25 kwietnia 1599 w Huntingdon, zm. 3 września 1658 w pałacu Whitehall w Londynie) – polityk angielski, główna postać angielskiej wojny domowej, lord protektor Anglii, Szkocji i Irlandii 1653–1658. Cromwell uważany jest za dziesiątego spośród 100 najwybitniejszych Brytyjczyków wszech czasów.Kolonia (z łac. colonia „osada rolnicza”) – posiadłość państwa, nazywanego krajem macierzystym bądź metropolią, znajdująca się poza jego granicami i podlegająca bezpośredniej zależności politycznej i gospodarczej. Pierwsze kolonie zakładano już w starożytności w rejonie morza Śródziemnego, w okresie tak zwanej wielkiej kolonizacji greckiej. Najwięcej kolonii powstało w efekcie wielkich odkryć geograficznych. Do XIX wieku obie Ameryki, Azja, Afryka i Australia zostały spenetrowane przez europejskich osadników. Polityka promująca zajmowanie terytoriów zamorskich przez państwa wysoko rozwinięte określona została mianem kolonializmu.
Import (z łac. in "do" + portare "nieść") - przywóz towarów, usług lub kapitału z zagranicy w celu wykorzystania ich na rynku wewnętrznym (krajowym). Innymi słowy, zakup towarów i usług produkowanych za granicą, prościej: przywóz czegoś spoza granic obszaru celnego. Zazwyczaj obszarem tym jest terytorium państwa, ale na przykład dla krajów należących do Unii Europejskiej import dotyczy zakupu towarów lub usług w krajach spoza Unii Europejskiej. Zakup towarów w obrębie Unii Europejskiej nie jest importem. Jest to tak zwany zakup wewnątrzwspólnotowy.
Akty Nawigacyjne (ang. navigation acts) – ustawy dotyczące prawa morskiego, uchwalane przez parlament brytyjski, które miały uchronić Anglię i jej kolonie przed konkurencją innych państw kolonialnych.
Pierwszy Akt Nawigacyjny został uchwalony w 1651 roku przez rewolucyjny parlament Olivera Cromwella. Zezwalał on na dowóz towarów do Anglii jedynie na statkach pod banderą angielską lub banderą kraju, z którego pochodzi towar. Co więcej, prawo transportu towarów do Anglii z krajów pozaeuropejskich udzielone zostało jedynie statkom angielskim. Akt ten w rzeczywistości ustanowił monopol floty angielskiej, co stworzyło warunki szybkiej jej rozbudowy, a następnie pozwoliło na zdobycie przez Anglię przodującej pozycji w obsłudze handlu międzynarodowego.
Jednocześnie Akt Nawigacyjny z 1651 r. przyznawał przynależność państwową statkom, które zbudowane były w Anglii przez angielskich budowniczych, stanowiły własność Anglików i były obsadzone i dowodzone przez Anglików.
Kolejny Akt nawigacyjny uchwalono w 1660 roku, po odtworzeniu monarchii przez Karola II. Na jego podstawie cały handel zamorski Anglii i jej kolonii miał się odbywać tylko na statkach należących do Anglików. Akt wymieniał również listę produktów wytwarzanych w koloniach, które mogły być transportowane jedynie do portów brytyjskich, bądź przez porty brytyjskie do innych krajów. A zatem rezultatem wprowadzenia aktu było znaczne ograniczenie swobody poszczególnych kolonii i wzrost uzależnienia od metropolii. Sprzeciw wobec Ustaw Nawigacyjnych stał się przyczyną Rewolucji amerykańskiej.
Uchwalona w 1765 r. Staples Act czyniła z Anglii jedynego eksportera dóbr europejskich do kolonii. Zatem bezpośredni import z Francji, Hiszpanii, czy Holandii był zakazany.
Przepisy te szczególnie uderzały w Holendrów, którzy kontrolowali potężną część europejskiego handlu międzynarodowego, w tym sporą część transportu przybrzeżnego Brytanii – wykluczały one bowiem Holendrów, którzy produkowali bardzo niewiele swoich dóbr, z praktycznie całego handlu z Brytanią.
Przepisy uderzały również w samych kolonialistów. Kupcy bostońscy, dla których akty znaczyły ograniczenie zysków, zignorowali je. Większa część wymiany handlowej Bostonu pomiędzy rokiem 1660 a 1675 miała charakter nielegalny. Towary z całego świata wchodziły do portu bez cła. Flota bostońska zawijała do portów Nowej Fundlandii, Annapolis, wożąc rum i sól. Handlowano wbrew prawu z Francją, Portugalią i Hiszpanią.
Akty nawigacyjne pozostawały w mocy do 1849, kiedy to całkowita dominacja Brytanii nad światowym transportem morskim umożliwiła jej wprowadzenie bardziej leseferystycznej (od fr. laissez faire – „pozwólcie działać”) filozofii.
Akty Nawigacyjne zostały wprowadzone zgodnie z ideą merkantylizmu, według której zwiększaniu bogactwa służyły restrykcje handlowe wobec kolonii, a nie wolny handel. Wielu uczonych uważało Akty Nawigacyjne za przykład bardzo korzystnej interwencji państwowej. Wprowadzenie tych ustaw pozwoliło brytyjskiemu przemysłowi stoczniowemu na rozwój w warunkach izolacji.
Źródło: