• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Ahl-e hakk

    Przeczytaj także...
    Fatima Zahra zwana też Fatemeh Al Zahraa lub Fatima Az-Zahra (arab.: فاطمة الزهراء) (ur. 605, zm. 632) była najmłodszą i ukochaną córką proroka Mahometa i jego żony Chadidży. W roku 625 poślubiła kuzyna swego ojca, Alego – późniejszego kalifa. Została matką Husajna i Hasana. Wywodzą się od nich potomkowie Mahometa.Persowie – starożytny lud pochodzenia irańskiego, współcześnie zaś naród zamieszkujący głównie obszar Iranu (dawniej znanego jako Persja).
    Kalam (arab. pióro) – w islamie dyskusja, a także teologia dogmatyczna, odwołująca się do danych spisanych, lecz również rozumowych.

    Ahl-e hakk (kurd. یارسان‎, Yarsan; per. اهل حق Ahl-e haqq, ludzie prawdy), zwani też Ali Ilahi (علي إلاه `Alī ilāhi, arab.: Ali jest bogiem), zwana także jarsanizmem – religia z pogranicza islamu, uznająca Alego ibn Abi Taliba, zięcia Mahometa, za inkarnację Boga. Ahl-e Haqq nie jest monolityczna, składa się z wielu różnorodnych grup wyznaniowych. Wyznawcy zamieszkują wschodnią i środkową Azję. Językiem sakralnym tej mniejszości religijnej jest najczęściej gorani (gurani). Kurd Sułtan Sahak wskazywany jest jako założyciel ruchu.

    Inkarnacja (z łac.: incarnatio; od incarnare, gdzie caro – ciało, mięso) – w religiach dharmicznych jest to jedno z wcieleń przyjmowanych przez żywą istotę (duszę) w cyklu samsary.Chrześcijaństwo, chrystianizm (gr. Χριστιανισμóς, łac. Christianitas) – monoteistyczna religia objawienia, bazująca na nauczaniu Jezusa Chrystusa zawartym w kanonicznych ewangeliach. Jej wyznawcy uznają w nim obiecanego Mesjasza i Zbawiciela, który ustanowił Królestwo Boże poprzez swoje Zmartwychwstanie. Kanon wiary chrześcijańskiej został spisany w Nowym Testamencie i przekazywany jest przez Kościoły.

    Historia[ | edytuj kod]

    Powstała w XIV wieku w łonie szyickiego imamizmu. Według niektórych religioznawców powstała ona na skutek wpływów chodżów i ich odłamów religijnych na miejscowy imamizm. Według innych wpływ ismailicki był niewielki, a religia powstała, gdyż silne były jeszcze w tym czasie wierzenia przedislamskie: zaratusztriańskie, chrześcijańskie oraz religie lokalne. Na tę mieszankę miał się nałożyć silny element szyicki. Część wiernych nie uznaje tej interpretacji twierdząc, że Ahl-e hakk pojawili się na samym początku islamu.

    Iran (pers. ايران – Irān), (dawniej znany powszechnie na Zachodzie jako Persja) pełna nazwa: Islamska Republika Iranu (pers. جمهوری اسلامی ايران – Dżomhuri-je Eslāmi-je Irān) – państwo na Bliskim Wschodzie, leżące nad Morzem Kaspijskim, Zatoką Perską i Zatoką Omańską.Bóg lub bóstwo – istota nadprzyrodzona, której istnienie postuluje większość religii. Zajmuje się nim teologia i filozofia, gdzie jest ono uważane za zagadnienie metafizyczno-egzystencjalne. Ze względu na duże zróżnicowanie rozumienia tego pojęcia, trudno jest o jego jednoznaczną definicję (co dodatkowo utrudniają założenia teologiczne związane z tym zagadnieniem, pochodzące z poszczególnych religii). Jako najbardziej różniące się od siebie, należy wyodrębnić definicje używane przez religie politeistyczne i monoteistyczne, deizm, panteizm oraz panenteizm.

    Doktryna[ | edytuj kod]

  • Przebywająca w oceanie Perła otoczona skorupą zawierała wewnątrz Boga, który stworzył Siedmiu Towarzyszy (Haft Tan) a następnie świat rozbijając Perłę. Do grupy Siedmiu Towarzyszy bywają zaliczani Jezus i inne postaci chrześcijańskie
  • Ahl-e Haqq głosi wiarę w transmigrację dusz. Wyznawcy wierzą, iż Boska Substancja wcieliła się w Alego, a według większości odłamów wcielała się również w inne osoby. Oprócz inkarnacji Boga czczeni są także liczni święci oraz aniołowie. Czterej główni aniołowie to w kolejności ważności:
    1. Salman Farsi;
    2. Quanbar (murzyński niewolnik Alego);
    3. Mahomet;
    4. Nusajr.

    Fatima, córka Mahometa i żona Alego, jest również wcieleniem Boga, jednak - według większości odłamów - niższego rzędu.

    Islam (arab. الإسلام ; al-islām) – religia monoteistyczna, druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwie. Świętą księgą islamu jest Koran, a zawarte w niej objawienie ma stanowić ostateczne i niezmienne przesłanie Boga do ludzi.Lurowie (farsi: لر) – irańska ludność pasterska, zamieszkująca zachodni i południowo-zachodni Iran, populacja Lurów liczy ponad 2 mln osób. Lurowie posługują się językiem z grupy irańskiej, spokrewnionym z językiem perskim. W swoim procesie etnogenezy wchłonęli elementy kurdyjskie, tureckie i arabskie. Wśród zdecydowanej większości dominuje szyicka odmiana islamu. Większość Lurów zajmuje się koczowniczym pasterstwem, pozostali są osiadłymi rolnikami.

    Kult[ | edytuj kod]

  • Każdy wyznawca posiada mistrza duchowego (pir) oraz przewodnika (dalil)
  • Wierni wypełniają wszystkie podstawowe powinności muzułmańskie (w tym "pięć filarów") i szyickie. Zwą je chidmat, czyli służenie.
  • Swoiste dla Ahl-e Haqq są spotkania wspólnoty (dżam), w trakcie których rozdawane jest święte (poświęcone) jedzenie.
  • Praktykuje się tańce i recytację religijnej poezji (kalam)
  • Dwukrotnie w roku praktykowane są trzydniowe posty

    • Recepcja[ | edytuj kod]

    Wyznawców charakteryzuje podział według przynależność do lineaży. Ze względu na liczne prześladowania wyznawcy podają się najczęściej za imamitów, dlatego ich liczebność jest trudna do określenia (prawdopodobnie 200-300 tys., według własnych danych ponad 1 milion). Dzielą się na kilkanaście (lub kilkadziesiąt) grup wyznaniowych. Wierni są Kurdami, Persami, Gilanami, Lurami i Turkami. Żyją głównie w Iranie, Azerbejdżanie, Iraku (większość w Kurdystanie irackim) i w Turcji. Często są dyskryminowani, dlatego stosują takijję; otrzymali pełną lub niemal pełną swobodę wyznania tylko w Turcji i w irackim Kurdystanie.

    Kurdowie – lud pochodzenia indoeuropejskiego, zamieszkujący przede wszystkim krainę zwaną Kurdystanem podzieloną pomiędzy Turcję, Irak, Iran i Syrię. Odosobnione enklawy Kurdów żyją także w tureckiej Anatolii, wschodnim Iranie (tzw. enklawa chorezmijska), w korytarzu oddzielającym Armenię od okręgu Górskiego Karabachu (tzw. Czerwony Kurdystan) oraz Afganistanie. Spora diaspora kurdyjska rozsiana jest po świecie, większe skupiska znajdują się w Niemczech, Francji, Szwecji i Izraelu. Błędnie uważani są za największy naród bez własnej państwowości. Są inne większe narody bez własnych państw, jak choćby Tamilowie w Indiach i na Sri Lance. Kurdowie są jednak największym tak aktywnie działającym na rzecz separacji narodem.<|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>


    Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Kaczorowski Karol, Ahl-e Haqq jako kurdyjska religia w ramach szyizmu ghulat, strona 107, W: "Fritillaria Kurdica. Bulletin of Kurdish Studies", nr 5, rok 2014
    2. Kaczorowski Karol, Ahl-e Haqq jako kurdyjska religia w ramach szyizmu ghulat, strona 111, W: "Fritillaria Kurdica. Bulletin of Kurdish Studies", nr 5, rok 2014
    3. Kaczorowski Karol, Ahl-e Haqq jako kurdyjska religia w ramach szyizmu ghulat, strona 102, W: "Fritillaria Kurdica. Bulletin of Kurdish Studies", nr 5, rok 2014
    4. Kaczorowski Karol, Ahl-e Haqq jako kurdyjska religia w ramach szyizmu ghulat, strona 117, W: "Fritillaria Kurdica. Bulletin of Kurdish Studies", nr 5, rok 2014
    Język perski, nowoperski (per. فارسی fārsī) – język z grupy irańskiej języków indoeuropejskich, którym posługuje się ponad 50 mln mówiących, zamieszkujących głównie Iran (40 mln), Afganistan (7 mln) i Irak (200 tys.). Jest on jednocześnie lingua franca dla blisko 80 mln mieszkańców Środkowego Wschodu.Gilanie – irańska ludność zamieszkująca północny Iran, głównie ostan Gilan, nad Morzem Kaspijskim. Mówią językiem gilańskim, blisko spokrewnionym z językiem mazanderańskim, który, dzięki oddzieleniu od reszty Iranu górami Elburs, nie był w ciągu swej historii poddany takiemu wpływowi języka arabskiego, jak język perski - dlatego też lepiej zachował pra-irański słownik. Społeczność Gilanów liczy ponad 2 mln osób, zdecydowana większość z nich to muzułmanie.




    Warto wiedzieć że... beta

    Lineaż - termin określający wszystkich przodków w linii prostej, począwszy od pewnego konkretnego, wybranego w przeszłości.
    Kurdystan – górzysta kraina w południowo-zachodniej Azji zamieszkana przez Kurdów. Terytorium Kurdystanu jest podzielone między następujące państwa:
    Język gurani, howrami - język zaliczany do podgrupy zaza-gurani języków irańskich,, używany przez około 40 tysięcy osób na pograniczu iracko-irańskim. Posiada bogate tradycje literackie.
    Język kurdyjski należy do rodziny języków indoeuropejskich. Językiem tym posługują się Kurdowie na obszarach wschodniej Turcji, północnego i północno-wschodniego Iraku i Syrii, a także w Iranie na Kaukazie i Armenii (zob. też Kurdystan). Ocenia się, że jest on językiem ojczystym ok. 22 mln osób.
    Ali ibn Abi Talib (arab. علي بن أﺑﻲ طالب, ur. ok. roku 600/22. P.H., według tradycji 13. radżaba w Mekce, zm. w styczniu 661/ramadanie 40. A.H. w Kufie) – brat stryjeczny, przybrany syn, a następnie zięć Mahometa, mąż Fatimy, pierwszy imam szyitów, ostatni z czterech kalifów prawowiernych (656-661/35-40. A.H.).
    Takijja (التقية – arab. lęk, ostrożność, choć często tłumaczone jako obłuda lub ukrywanie) – ukrywanie i przyzwolenie na ukrywanie prawdziwych wierzeń w wypadku prześladowań religijnych (lub osobistego niebezpieczeństwa) obowiązujące w islamie. Pochodzi ono z Koranu (3:28 ["chyba że obawiacie się z ich strony jakiegoś niebezpieczeństwa"] i 16:106), hadisów, tafsiru i orzeczeń sądów koranicznych. Takijja jest niemal tak stara jak islam i po raz pierwszy została użyta w 612 roku przez Ammara ibn Yasira. Początkowo stosowana była głównie przez szyitów prześladowanych w tym czasie przez urzędowy sunnizm i kalifów. Obecnie jest aprobowana również przez część sunnitów (wiele autorytetów religijnych i zwykłych wyznawców sunnickich uważa ją jednak za tchórzostwo). W historii często stosowana była przez imamitów i różne wyznania pochodzenia ismailickiego. Obecnie często stosowana przez Ahl-e hakk i jezydów.
    Reinkarnacja (również: metempsychoza, transmigracja; łac. re+in+caro, carnis - ponowne wcielenie) – pogląd, według którego dusza (bądź świadomość) po śmierci ciała może wcielić się w nowy byt fizyczny. Np. dusza jednego człowieka może przejść w ciało nowonarodzonego dziecka lub zwierzęcia czy nawet według niektórych poglądów rośliny. Samo słowo reinkarnacja jest zestawieniem dwóch członów: inkarnacja (wcielenie) i przedrostka re (oznaczającego powtórzenie czegoś). Dosłownie więc reinkarnacja oznacza powtórne wcielenie.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.702 sek.