Agra (hindi: आगरा) – miasto w Indiach w stanie Uttar Pradesh nad Jamuną.
Populacja miasta w 2001 roku wynosiła 1 259 979 mieszkańców.
Siedziba rzymskokatolickiej archidiecezji Agra.
W mieście rozwinięty jest przemysł obuwniczy i włókienniczy oraz rzemiosło. Ośrodek turystyczny. Agra jest ważnym węzłem komunikacyjnym, znajduje się tam również uniwersytet.
Geografia i klimat[ | edytuj kod]
Agra znajduje się w stanie Uttar Pradesh. Miasto położone jest na południowym brzegu Jamuny, w miejscu przecięcia się historycznych szlaków handlowych, z których pierwszy prowadzi z Delhi wzdłuż Jamuny i Gangesu do Benares, a następnie do Bengalu, a drugi łączy Dekan na południu z przedpolem Himalajów i Kaszmirem. Od południa ogranicza je kanał przekopany wzdłuż Jamuny. Miasto leży w południowo-zachodniej części Niziny Hindustańskiej, na terenie płaskiej równiny aluwialnej, urozmaiconej niewielkimi pagórkami.
Miasto ma klimat zwrotnikowy pośredni, monsunowy. Na okres zimy i wiosny przypada pora sucha, natomiast monsun letni przynosi opady, szczególnie intensywne w okresie od lipca do września (70-90% sumy rocznej opadów). Najwyższe średnie temperatury dobowe dochodzące do 30 °C przypadają na schyłek pory suchej (od maja do początku czerwca).
Dekan (ang. Deccan Plateau; hindi दक्कन का पठार, Dakkan ka Pathar; kannada ದಖ್ಖನ್ ಪೀಠಭೂಮಿ, Dakhkhan Pithabhumi; malajalam ഡെക്കാൺ പീഠഭൂമി, Dekkan Pithabhumi; marathi दख्खनचे पठार, Dakhkhanaće Pathar; tamil. தக்காணப் பீடபூமி, Dakkanap Pitabumi; telugu దక్కన్ పీఠభూమి, Dakkan Pithabhumi) – znacznych rozmiarów wyżyna w środkowej i południowej części Półwyspu Indyjskiego, na terytorium Indii. Nazwa wywodzi się od sanskryckiego słowa dakṣiṇa, oznaczającego „południe”.Pierwsza bitwa pod Panipatem – starcie zbrojne, które miało miejsce 21 kwietnia 1526 r. w rejonie dzisiejszego okręgu Hariana. Bitwa była decydującym militarnym starciem pomiędzy Timurydą Baburem (1483–1530) a ostatnim sułtanem Delhi, Ibrahimem II z afgańskiej dynastii Lodi. Niewielka liczebnie armia Babura odniosła wielkie zwycięstwo nad potężnymi siłami Lodiego, który poległ w trakcie bitwy. Jego śmierć była końcem sułtanatu w Delhi i zapoczątkowała panowanie dynastii Wielkich Mogołów.
Podstrony: 1 [2] [3] [4]
Warto wiedzieć że... beta
Język hindi – język z grupy indoaryjskiej języków indoeuropejskich, którym posługuje się jako pierwszym językiem 180 milionów osób, natomiast przy zaklasyfikowaniu jako dialekty hindi języków radźastani, bihari oraz pahari (bez nepalskiego) aż 422 mln osób, czyli 41% mieszkańców Indii. Używany jest także w Nepalu (500 tys.), na Fidżi (300 tys.), na Mauritiusie i w Surinamie (po 100 tys.). Posługują się nim również hinduscy imigranci w Europie Zachodniej. Język hindi jest językiem urzędowym, od 1950 roku ogólnopaństwowym (angielski jest językiem pomocniczym) Republiki Indii, oraz jednym z 23 języków konstytucyjnych. W kilku indyjskich stanach i terytoriach: Uttar Pradesh, Uttarakhand, Himachal Pradesh, Harianie, Madhya Pradesh, Biharze, Radżastanie oraz na terytorium stołecznym Delhi hindi (w wersji standardowej) jest oficjalnym językiem administracji stanowej oraz podstawowym językiem wykładowym w szkołach.
Aurangzeb (w jęz. perskim: اورنگزیب, czyli: Ozdobiony koroną), właściwie: Abu Muzaffar Muhi ad-Din Muhammad Aurangzeb Alamgir (ur. 3 listopada 1618, zm. 3 marca 1707) - szósty władca Imperium Mogołów w Indiach od 1658 do 1707. Rozszerzył granice imperium, jednak jego fanatyczne propagowanie islamu i prześladowanie innych religii przyczyniło się do osłabienia państwa.
Czerwony Fort (hindi आगरा का किला, urdu آگرہ قلعہ) – zespół budowli fortecznych i pałacowych w Agrze w Indiach, wzniesiony z inicjatywy Akbara (1556–1605).
Szahdżahan (Shahbuddin Muhammad Szahdżahan (albo Szach Dżahan, Shachdżahan) (ur. 5 stycznia 1592, zm. 22 stycznia 1666) — piąty władca muzułmańskiego imperium w Indiach z dynastii Mogołów, panujący w latach 1628-1658. W okresie jego panowania imperium Mogołów pozostało pierwszą potęgą Indii, choć sam cesarz nie był wybitnym wodzem i polegał raczej na doradcach. Pod koniec jego panowania bardzo widoczna stała się rywalizacja synów cesarza o władzę. Wygrał ją w 1659 roku trzeci z synów Szahadżahana i Mumtaz Mahal, ostatni ze znaczących mogolskich władców, wielki wojownik i fanatyczny wyznawca islamu Aurangzeb. Sam Szahdżahan ostatnie lata życia spędził w przymusowym odosobnieniu.
Mogołowie lub Wielcy Mogołowie – islamscy (pochodzenia turecko-mongolskiego) władcy północnych Indii w okresie od XVI do XIX wieku, pochodzący od Timurydów, jako linia odgałęziona.
Archidiecezja Agra (łac. Archidioecesis Agraënsis, ang. Archdiocese of Agra) – rzymskokatolicka archidiecezja ze stolicą w Agrze w stanie Uttar Pradesh, w Indiach. Arcybiskupi Agry są również metropolitami metropolii o tej samej nazwie.
Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska (ang. British East India Company, początkowo Angielska Kompania Wschodnioindyjska – English East India Company, czasami potocznie nazywana John Company) – kompania handlowa angielskich inwestorów, z siedzibą w Londynie, działająca od 1600 roku do 1858 roku, głównie na terenie dzisiejszych Indii, także w Azji Południowo-Wschodniej i na Dalekim Wschodzie.