Adiuwant - immunologia
Encyklopedia PWN – encyklopedia internetowa, oferowana – bezpłatnie i bez konieczności uprzedniej rejestracji – przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Encyklopedia zawiera około 122 tysiące haseł i 5 tysięcy ilustracji.Szczepionka – preparat pochodzenia biologicznego, zawierający antygen, który stymuluje układ odpornościowy organizmu do rozpoznawania go jako obcy, niszczenia i utworzenia pamięci poszczepiennej. Dzięki tej pamięci, w przypadku kolejnego kontaktu z antygenem (infekcji), odpowiedź immunologiczna wykształca się szybciej i jest silniej wyrażona (odporność wtórna), co ma uniemożliwić naturalny przebieg choroby, wraz z wykształceniem się typowych dla niej objawów klinicznych. W skład szczepionki może wchodzić żywy, o osłabionej zjadliwości (atenuowany) lub zabity drobnoustrój, a także inne fragmenty jego struktury czy metabolity. Szczepionka może być skierowana przeciwko jednemu czynnikowi chorobotwórczemu (szczepionka monowalentna) lub skojarzona przeciwko kilku czynnikom jednocześnie (poliwalentna).
Witamina A – zbiorcza nazwa organicznych związków chemicznych z grupy retinoidów (z których najważniejszy jest retinol), pełniących w organizmie funkcję niezbędnego składnika pokarmowego, rozpuszczalnej w tłuszczach witaminy.
Adiuwant, adjuwant (od łac. adiuvare, pomagać, wzmacniać) – substancja powodująca wzmocnienie poszczepiennej odpowiedzi odpornościowej na podany antygen. Adiuwanty stosowane są zarówno w badaniach naukowych, jak i w medycynie, na przykład w celu zwiększenia skuteczności szczepionek. Idealny adiuwant nie powinien wywoływać odpowiedzi swoistej względem siebie. Termin adiuwant został wprowadzony w 1926 roku przez Gastona Ramona.
Mechanizm działania adiuwantów, ze względu na ich różny charakter chemiczny, nie jest ściśle określony, wydaje się natomiast, że jedną z głównych ich właściwości jest spowolnienie uwalniania antygenu. Według teorii niebezpieczeństwa adiuwanty mogą także dostarczać sygnału niebezpieczeństwa, dzięki czemu nawet antygeny, względem których odpowiedź odpornościowa normalnie nie zachodzi, mogą zostać „zauważone” przez układ odpornościowy.
Generalnie, adiuwanty można podzielić na adiuwanty pochodzenia bakteryjnego (przykładowo kompletny adiuwant Freunda, lipid A, dipeptyd muramylowy, endotoksyna) oraz niebakteryjnego (wodorotlenek glinu, fosforan glinu, fosforan wapnia, witamina A, ISCOM, MF-59, liposomy).
Przypisy[ | edytuj kod]
- adjuwant immunologiczny, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2013-02-13] .
- ↑ Lekarski Poradnik Językowy: Adjuwant czy adiuwant
- ↑ Jakub Gołąb, Marek Jakóbisiak, Witold Lasek, Tomasz Stokłosa: Immunologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 334 i 335. ISBN 978-83-01-15154-6.
- Derek O'Hagan: Vaccine adjuvants: preparation methods and research protocols. Totowa, N.J.: Humana Press, 2000. ISBN 0-89603-735-5.
Bibliografia[ | edytuj kod]
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.