1945

Rok 1945 / MCMXLV

Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny (szw. Nobelpriset i fysiologi eller medicin) – jest nagrodą przyznawaną corocznie przez Instytut Karolinska za wyjątkowe osiągnięcia naukowe z różnych dziedzin fizjologii lub medycyny. Jest jedną z pięciu Nagród Nobla ustanowionych w testamencie przez Alfreda Nobla (zm. w 1896 roku). Jak zapisał on w swoim testamencie, nadzór nad nagrodą sprawuje Fundacja Noblowska, a przyznawana jest ona przez zgromadzenie wybierane przez Instytut Karolinska. Określana potocznie jako „Nagroda Nobla z medycyny”, w rzeczywistości była precyzyjnie opisana przez Nobla w jego testamencie, jako nagroda z „fizjologii lub medycyny”. Z tego powodu może być przyznana w każdej ze szczegółowych dziedzin obu tych nauk. Pierwszym laureatem nagrody był w roku 1901 Niemiec Emil Adolf von Behring.Weimar – miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Turyngia, jedno z europejskich centrów kulturalnych.

stulecia: XIX wiek ~ XX wiek ~ XXI wiek
dziesięciolecia: 1910–1919 • 1920–1929 • 1930–1939 • 1940–1949 • 1950–1959 • 1960–1969 • 1970–1979
lata: 1935 « 1940 « 1941 « 1942 « 1943 « 1944 « 1945 » 1946 » 1947 » 1948 » 1949 » 1950 » 1955

Spis treści

1 II wojna światowa

2 Pozostałe wydarzenia w Polsce

3 Pozostałe wydarzenia na świecie

4 Urodzili się

5 Zmarli

6 Zdarzenia astronomiczne

7 Nagrody Nobla

8 Święta ruchome

9 Zobacz też

10 Przypisy

| edytuj kod]

Wojna w Azji i na Pacyfiku:

1 stycznia – na Filipinach amerykańska 8 Armia rozpoczęła oczyszczanie wyspy Leyte z pozostałych tam japońskich żołnierzy.

9 stycznia – rozpoczęła się bitwa o Luzon (Filipiny).

27 stycznia – została odblokowana tzw. Droga Birmańska, łącząca pozycje zajmowane przez wojska alianckie i chińskie.

28 stycznia – z japońskiego obozu jenieckiego w Sandakanie na Borneo wyruszył pierwszy marsz śmierci.

3 lutego – rozpoczęła się bitwa o Manilę.

4–11 lutego – w Jałcie odbyła się konferencja szefów mocarstw prowadzących wojnę z Niemcami.

16 lutego – rozpoczęła się bitwa o wyspę Corregidor.

19 lutego – siły sprzymierzonych rozpoczęły inwazję na Iwo Jimę.

23 lutego:

Amerykanie zatknęli swoją flagę na japońskiej wyspie Iwo Jima.

lotnictwo amerykańskie przeprowadziło pierwszy nalot na Tokio z użyciem bomb zapalających.

26 lutego – zwycięstwo wojsk amerykańskich w bitwie o Corregidor na Filipinach.

9 marca/10 marca – w nocy 279 bombowców B-29 przeprowadziło nalot dywanowy na Tokio, zrzucając 1650 ton bomb zapalających na drewnianą zabudowę miasta. W wyniku powstałej burzy ogniowej zginęło ok. 120 tys. osób (niektóre dane mówią nawet o prawie 200 tys. ofiar).

11 marca – nieudany japoński atak na główne kotwicowisko okrętów alianckich na wodach atolu Ulithi na Karolinach, przeprowadzony przez 24 samoloty-kamikaze i 6 ciężkich łodzi latających, które miały zbombardować okręty przeciwnika.

17 marca – w japońskim Kobe po amerykańskim nalocie bombowym wybuchła burza ogniowa pochłaniając ponad 8 tys. ofiar.

19 marca:

724 marynarzy zginęło, a 265 zostało rannych w wyniku japońskiego ataku bombowego na lotniskowiec USS Franklin.

21 marca – wojska brytyjskie wyzwoliły Mandalay w Birmie.

25 marca – Japończycy skapitulowali na Iwo Jimie.

26 marca – 36 radzieckich bombowców Pe-2 dokonało dziennego nalotu na centrum Nitry na Słowacji, w wyniku czego zginęło co najmniej 345 osób, w tym zaledwie 5 żołnierzy niemieckich i 8 słowackich.

28 marca – wojska amerykańskie wyzwoliły Talisay na filipińskiej wyspie Cebu.

1 kwietnia – rozpoczęła się inwazja wojsk amerykańskich na Okinawę.

7 kwietnia – Amerykanie zatopili pancernik Yamato i niszczyciel Hamakaze.

3 maja – Japończycy skapitulowali w Rangunie.

16 maja – brytyjska 26. Flotylla Niszczycieli zatopiła w cieśninie Malakka japoński ciężki krążownik Haguro. Zginęło około 900 członków załogi.

26 maja – 464 amerykańskie bombowce B-29 dokonały nalotu bombowego na Tokio.

10 czerwca – oddziały australijskie wylądowały w Brunei na Borneo. Tego samego dnia japońscy żołnierze zamordowali 44 alianckich jeńców w rejonie Miri.

13 czerwca – w Japonii rozwiązano Stowarzyszenie Wspierania Władzy Cesarskiej.

18 czerwca – filipińska wyspa Mindanao została wyzwolona spod okupacji japońskiej.

21 czerwca – wojska amerykańskie zdobyły Okinawę.

1 maja – wojska alianckie rozpoczęły wyzwalanie wyspy Borneo.

24 lipca – poddały się ostatnie stawiające opór jednostki japońskie na Okinawie.

30 lipca – japoński okręt podwodny zatopił na Pacyfiku krążownik USS Indianapolis. Zginęło 880 członków załogi, wielu w wyniku ataków rekinów.

6 sierpnia – Amerykanie z samolotu Enola Gay zrzucili bombę atomową na Hiroszimę.

8 sierpnia – Armia Czerwona rozpoczęła operację kwantuńską.

9 sierpnia – o godz. 11:02 amerykański pilot Charles Sweeney sterujący B-29 Bock’s Car zrzucił na Nagasaki bombę atomową Fat Man, która zabiła 75 tys. ludzi oraz zniszczyła blisko połowę miasta.

30 sierpnia – wojska brytyjskie zajęły Hongkong, okupowany przez Japończyków od 1941 roku.

2 września – Japonia podpisała akt bezwarunkowej kapitulacji. Wydarzenie to uważa się za oficjalny koniec II wojny światowej.

Wojna w Europie:

2 stycznia – centrum Norymbergi zostało zbombardowane przez aliantów, w wyniku czego uległo zniszczeniu około 90% jego średniowiecznej zabudowy.

7 stycznia – Adolf Hitler nakazał wycofanie niemieckich jednostek biorących udział w ofensywie w Ardenach.

12 stycznia – rozpoczęła się zimowa ofensywa Armii Czerwonej tzw. operacja wiślańsko-odrzańska, w wyniku której wojska niemieckie zostały wyparte z Prus Wschodnich i ziem Polski, i która 24 stycznia osiągnęła linię Odry.

13 stycznia – największy aliancki nalot bombowy na Saarbrücken.

15 stycznia – ostatni duży okręt aliancki, lotniskowiec eskortowy „Thane” został zatopiony przez niemieckiego U-Boota – U-1172.

20 stycznia – Węgry podpisały bezwarunkową kapitulację i wypowiedziały wojnę Niemcom.

Noc z 21 na 22 stycznia – Na stacji Grünhagen, znajdującej się wtedy w Prusach Wschodnich, doszło do zderzenia dwóch pociągów jadących w stronę Elbląga. O świcie na stację dotarła piechota i czołgi Armii Radzieckiej, które zniszczyły dworzec, zabijając od 140 do 150 osób.

23 stycznia – wyzwolenie KL Fünfteichen – filii obozu koncentracyjnego „Groß-Rosen”.

25 stycznia – zakończyła się niemiecka ofensywa w Ardenach.

28 stycznia – w Kuźnicy Żelichowskiej oddział Waffen-SS zamordował sześciu włoskich generałów-jeńców wojennych.

3 lutego – w nalocie lotnictwa amerykańskiego na Berlin zginęło ok. 22 tys. osób.

8 lutego – przebywający w niemieckiej niewoli w obozie koncentracyjnym na wyspie Uznam radziecki as myśliwski Michaił Diewiatajew uprowadził wraz z grupą 10 więźniów bombowiec Heinkel He 111 z wojskowej bazy Peenemünde, skąd przeleciał na pozycje zajęte przez postępującą na zachód Armię Czerwoną.

10 lutego:

zakończyła się bitwa o las Hürtgen.

transportowiec niemiecki MS Steuben, ewakuujący niemiecką ludność cywilną i rannych żołnierzy z terenu Prus Wschodnich do Świnoujścia, został zatopiony na Morzu Bałtyckim przez radziecki okręt podwodny S-13. Uratowało się 300 osób, zginęło 3600.

13 lutego:

lotnictwo alianckie zniszczyło nalotami dywanowymi Drezno.

wojska radzieckie zdobyły Budapeszt.

14 lutego – 701 osób zginęło, a 1184 zostały ranne w wyniku amerykańskiego zbombardowania Pragi, pomylonej przez nawigatorów z Dreznem.

18 lutego – operacja Sonnenwende: fiaskiem zakończyła się jedna z ostatnich niemieckich akcji na froncie wschodnim.

21 lutego – wojska radzieckie zajęły Koszyce na Słowacji.

25 lutego – komendant obozu koncentracyjnego Hinzert, Paul Sporrenberg, rozkazał zamordować 25 więźniów-członków luksemburskiego ruchu oporu.

27 lutego – w wyniku brytyjskiego nalotu na Moguncję zginęło około 1200 osób.

2 marca – niemiecki okręt podwodny U-3519 został zatopiony przez brytyjską minę morską na wysokości Rostocku; zginęło 75 członków załogi, 3 uratowano.

3 marca:

Finlandia wypowiedziała wojnę III Rzeszy.

pijani lotnicy brytyjscy zbombardowali omyłkowo jedną z dzielnic holenderskiej Hagi, w wyniku czego zginęło około 500 osób, 200 odniosło rany, a 30 tys. straciło dach nad głową.

5 marca – w wyniku brytyjskiego nalotu bombowego na Chemnitz zginęło około 4 tys. osób.

6 marca – Iwan Sierow został mianowany doradcą NKWD przy Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego.

6–16 marca – operacja „Frühlingserwachen” – ostatnia niemiecka ofensywa na dużą skalę podjęta podczas II wojny światowej siłami m.in.: 1 SS PzDiV „Leibstandarte Adolf Hitler” – „LSAH”, 2 SS PzDiv „Das Reich”, 3 SS PzDiv „Totenkopf”, 5 SS PzDiv „Wiking”, 9 SS PzDiv „Hohenstauffen”, 10 SS PzDiv „Frundsberg” i 12 SS PzDiv „Hitlerjugend”.

14 marca – na wiadukt w niemieckim Bielefeldzie zrzucono po raz pierwszy brytyjską 10-tonową bombę burzacą Grand Slam.

16 marca – samoloty RAF dokonały bombardowania Würzburga. Zginęło 5 tys. osób.

18 marca – 1250 samolotów amerykańskich dokonało nalotu na Berlin.

19 marca:

Adolf Hitler nakazał zniszczenie w Niemczech wszystkiego, co przeciwnik mógłby wykorzystać do kontynuowania walki (tzw. rozkaz Nerona).

W wyniku alianckiego nalotu bombowego na niemiecką Jenę zginęło około 140 osób.

Armia Czerwona zajęła Prudnik.

21 marca:

w czasie brytyjskiego nalotu bombowego na siedzibę Gestapo w Kopenhadze doszło do omyłkowego zbombardowania pobliskiej szkoły, w wyniku czego zginęły 102 osoby, w tym 86 dzieci.

wojska amerykańskie zajęły Saarbrücken.

22 marca – alianci sforsowali Ren.

24 marca – w trakcie forsowania Renu alianci przeprowadzili udaną operację powietrznodesantową z udziałem 16 tys. spadochroniarzy.

25 marca – około 180 robotników przymusowych (węgierskich Żydów) zostało zamordowanych w austriackim Rechnitz.

27 marca – została wyzwolona Rumia.

2 kwietnia – wojska radziecko-bułgarskie rozpoczęły operację wiedeńską.

4 kwietnia:

Armia Czerwona zdobyła Bratysławę.

ostatnie oddziały niemieckie wycofały się z Węgier.

5 kwietnia – na holenderskiej wyspie Texel rozpoczął się antyniemiecki bunt gruzińskich żołnierzy z Batalionów Wschodnich.

6 kwietnia – Sarajewo zostało wyzwolone spod okupacji niemieckiej.

9 kwietnia:

wojska radzieckie zdobyły Królewiec.

kampania włoska: rozpoczęła się bitwa o Bolonię.

mieszkańcy Celle w Dolnej Saksonii zamordowali 170 więźniów (w tym co najmniej 14 Polaków) transportowanych do Bergen-Belsen.

były szef Abwehry Wilhelm Canaris, skazany poprzedniego dnia przez sąd doraźny na karę śmierci, został uduszony struną fortepianową przez strażników w obozie koncentracyjnym Flossenbürg w Bawarii.

10 kwietnia – około 900 osób zginęło w wyniku alianckiego nalotu bombowego na Plauen w Saksonii.

11 kwietnia – wojska amerykańskie wyzwoliły obóz koncentracyjny w Buchenwaldzie.

12 kwietnia – Erfurt został zniszczony w alianckim nalocie dywanowym.

13 kwietnia – Armia Czerwona zajęła Wiedeń.

15 kwietnia – Brytyjczycy wyzwolili obóz koncentracyjny Bergen-Belsen w Dolnej Saksonii.

16 kwietnia:

rozpoczęła się ofensywa wojsk radzieckich i polskich wzdłuż linii Odry do Nysy Łużyckiej, której celem było zdobycie Berlina.

polska 1 Brygada Pancerna sforsowała Odrę.

na wysokości Półwyspu Helskiego zatopiono niemiecki transportowiec MS Goya z co najmniej 6 tys. uciekinierów z Prus Wschodnich i Gdańska.

jugosłowiańscy partyzanci rozpoczęli ostatnią ofensywę przeciwko wojskom niemieckim.

17 kwietnia:

niemiecka 300-tysięczna Grupa Armii „B” feldmarszałka Walthera Modela skapitulowała przed Amerykanami.

Niemcy zniszczyli zaporę na Wieringermeer w Holandii.

powstała Austriacka Partia Ludowa (ÖVP).

18 kwietnia:

w Zagłębiu Ruhry skapitulowało 317 tys. żołnierzy niemieckich

lotnictwo sprzymierzonych zbombardowało wyspę Helgoland na Morzu Północnym.

19 kwietnia – zakończyła się bitwa o wzgórza Seelow.

21 kwietnia:

rozpoczęła się bitwa pod Budziszynem.

kampania włoska: została wyzwolona Bolonia.

23 kwietnia – Amerykanie wyzwolili obóz koncentracyjny Flossenbürg.

24 kwietnia:

operacja berlińska: rozpoczęła się bitwa pod Halbe.

wyzwolono Opawę.

25 kwietnia:

włoscy partyzanci wyzwolili Genuę, Mediolan i Turyn, co zakończyło niemiecką okupację Włoch.

wojska fińskie wyparły ostatnie jednostki niemieckie z terenu kraju; koniec wojny lapońskiej.

w Torgau nad Łabą doszło do pierwszego spotkania wojsk radzieckich i amerykańskich.

26 kwietnia – po ofensywie radzieckiej 65. Armii I Frontu Białoruskiego zdobyto Szczecin.

27 kwietnia – Benito Mussolini i jego kochanka Clara Petacci zostali schwytani przez komunistycznych partyzantów.

28 kwietnia:

został rozstrzelany Benito Mussolini, faszystowski premier Włoch.

rozpoczęły się walki uliczne w Berlinie.

29 kwietnia:

Adolf Hitler poślubił Evę Braun.

w Casercie podpisano kapitulację wojsk niemieckich we Włoszech.

wojska amerykańskie wyzwoliły obóz koncentracyjny w Dachau.

30 kwietnia:

oddziały radzieckie dotarły do galerii Kancelarii Rzeszy. Adolf Hitler desygnował na swojego następcę grossadmirala Karla Dönitza po czym wraz z żoną Evą Braun popełnił samobójstwo.

wojska radzieckie wyzwoliły obóz koncentracyjny Ravensbrück w Brandenburgii.

1 maja:

zakończyła się Bitwa pod Halbe.

Magda Goebbels wraz z doktorem SS Ludwigiem Stumpfeggerem otruła sześcioro swych dzieci, a następnie udała się wraz z mężem Josephem Goebbelsem do ogrodów kancelarii, gdzie Goebbels zastrzelił żonę, a następnie siebie lub też obydwoje zażyli truciznę i zostali zastrzeleni z broni maszynowej przez żołnierza SS.

na terenie Protektoratu Czech i Moraw wybuchło powstanie majowe ludu czeskiego.

2 maja:

Armia Czerwona wraz z oddziałami 1. Armii Wojska Polskiego zdobyła Berlin. Polacy zawiesili sztandar na Siegessäule w Berlinie.

wojska brytyjskie zdobyły Eutin (Szlezwik-Holsztyn).

3 maja:

1. Armia Wojska Polskiego sforsowała rzekę Hawelę i osiągnęła linię rzeki Łaby w okolicach miasta Sandau.

1. Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka opanowała rejon Westerstede.

na Zatoce Lubeckiej samoloty RAF omyłkowo zatopiły statki: SS Cap Arcona, Thielbek, wiozące więźniów z obozów koncentracyjnych oraz SS Deutschland obsadzony niemiecką załogą, czwarty statek Athen zdołał zawinąć do portu. Zginęło około 7,7 tys. osób.

4 maja:

poddały się wojska niemieckie znajdujące się w północno-zachodnich Niemczech i Danii.

Hans Frank został aresztowany przez porucznika amerykańskiego wywiadu wojskowego Waltera Steina w bawarskiej miejscowości Neuhaus am Schliersee, gdzie urządził „filię Generalnego Gubernatorstwa w Polsce”.

wojska brytyjskie zajęły opuszczony obóz koncentracyjny Neuengamme w Hamburgu.

5 maja:

1. Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka zdobyła Wilhelmshaven.

broń złożyły wojska niemieckie w południowych Niemczech, Tyrolu, zachodniej Austrii, Danii oraz Holandii.

wojska amerykańskie wyzwoliły obóz koncentracyjny Mauthausen-Gusen.

wybuchło powstanie praskie.

6 maja:

skapitulował Wrocław (Festung Breslau), jedna z ostatnich twierdzy III Rzeszy.

dowódca 1. Dywizji Pancernej, gen. Stanisław Maczek przyjął w porcie wojennym Wilhelmshaven kapitulację dowództwa bazy Kriegsmarine.

7 maja – we francuskim Reims Alfred Jodl i Hans-Georg von Friedeburg podpisali bezwarunkową niemiecką kapitulację. Na żądanie ZSRR ceremonię powtórzono dzień później (9 maja według czasu moskiewskiego).

8 maja – w Berlinie feldmarszałek Wilhelm Keitel podpisał kapitulację III Rzeszy na wszystkich pozostałych frontach w Europie.

Wojna w Polsce:

11 stycznia – NKWD i polska służba bezpieczeństwa w ciągu 3 miesięcy aresztowały 13 142 osoby.

13 stycznia – wkroczenie Armii Czerwonej do Pińczowa.

14 stycznia – wkroczenie Armii Czerwonej do Jędrzejowa.

15 stycznia – wkroczenie Armii Czerwonej do Kielc, Makowa Mazowieckiego, Grójca, Kozienic, Opatowa.

16 stycznia:

przestał istnieć obóz w Płaszowie. Ostatnich więźniów wywieziono do KL Auschwitz.

wkroczenie Armii Czerwonej do Radomska, Pułtuska, Żyrardowa, Radomia, Końskich, Ostrowca Świętokrzyskiego, Opatowa, Iłży, Włoszczowy, Miechowa, Jasła, Szydłowca, Częstochowy (wyzwolenie Częstochowy).

17 stycznia:

oddziały 1. Armii Wojska Polskiego i Armii Czerwonej zajęły ruiny zburzonej Warszawy. W operacji warszawskiej brały udział 1.Armia WP oraz 48. i 61 Armia 1. Frontu Białoruskiego. Na Warszawę bezpośrednio uderzyła 1. Armia WP, pod dowództwem gen. Stanisława Popławskiego.

wkroczenie Armii Czerwonej do Ciechanowa, Jasła, Sochaczewa, Pruszkowa, Skierniewic, Radomska, Opoczna, Starachowic, Gorlic, Łowicza, Zgierza.

z obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau wyruszył marsz śmierci.

rozwiązana została podziemna organizacja harcerska Szare Szeregi.

17–18 stycznia – około północy załoga policyjnego więzienia hitlerowskiego na Radogoszczu w Łodzi rozpoczęła masakrę więźniów zakończoną jego podpaleniem.

18 stycznia:

wojska sowieckie, Pierwszego Frontu Ukraińskiego marszałka Iwana Koniewa, wkraczają do Krakowa.

wkroczenie Armii Czerwonej do Piotrkowa Trybunalskiego oraz do Wielunia.

19 stycznia:

wkroczenie Armii Czerwonej do Tarnowa, Łodzi, Kutna, Kłodawy.

komendant główny gen. Leopold Okulicki ps. „Niedźwiadek” wydał rozkaz o rozwiązaniu AK.

odbyła się defilada Ludowego Wojska Polskiego w Warszawie.

w lesie pod Skarszewem w Wielkopolsce hitlerowcy rozstrzelali 56 członków podziemia.

20 stycznia:

oświęcimski marsz śmierci przeszedł przez Żory. Na terenie miasta zastrzelono 47 osób.

Sieradz został zbombardowany przez lotnictwo sowieckie, mimo opuszczenia miasta przez Niemców; zginęło ok. 100 osób, ok. 200 zostało rannych.

w lesie pod Grajewem hitlerowcy dokonali masakry ok. 300 osób, przeważnie miejscowej inteligencji wraz z rodzinami.

wkroczenie Armii Czerwonej do Koła, Konina, Włocławka, Radziejowa, Olkusza i Nowego Sącza.

21 stycznia:

Armia Czerwona wkracza do opuszczonego przez wojska niemieckie Olsztyna.

Armia Czerwona wkroczyła do miast: Gniezna, Inowrocławia, Kępna, Namysłowa, Nowego Miasta Lubawskiego, Olecka, Ostrzeszowa, Płocka, Rypina, Szubina, Wieliczki, Żnina.

22 stycznia:

Armia Czerwona zajęła miasta: Gołańcz, Kcynia, Margonin, Milicz, Odolanów, Olsztyn, Pasym, Pobiedziska, Pyskowice, Rawicz, Stary Sącz, Września, Zalewo i Lipna.

do Wodzisławia Śląskiego dotarł marsz śmierci z obozu Auschwitz-Birkenau.

23 stycznia:

wkroczenie Armii Czerwonej do Sieradza, Konina, Kalisza, Ostrowa Wielkopolskiego, Krotoszyna, Sztumu, Sławkowa.

wyzwolenie KL Fünfteichen w Miłoszycach – filii obozu koncentracyjnego Gross Rosen.

24 stycznia – Armia Czerwona zajęła miasta: Brodnica, prawobrzeżną część Bydgoszczy, Chrzanów, Ełk, Gliwice, Kolno, Oleśnica, prawobrzeżną część Opola, Pleszew, Wąbrzeźno i Węgorzewo.

24/25 stycznia – w nocy niemieccy saperzy wysadzili w powietrze obiekty na terenie kwatery głównej Adolfa Hitlera w Wilczym Szańcu.

25 stycznia – Armia Czerwona zajęła miasta: Bydgoszcz, Pniewy, Sztum i Trzebnica.

26 stycznia – Armia Czerwona zajęła miasta: Kalwaria Zebrzydowska, Nakło nad Notecią, Osiek nad Notecią, Szamotuły, Tolkmicko, Wadowice i Wolsztyn.

27 stycznia:

wojska radzieckie zajęły nazistowski obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau; w rocznicę jest obchodzony Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu.

wkroczenie Armii Czerwonej do Andrychowa, Oświęcimia, Kętrzyna, Trzcianki, Sępólna Krajeńskiego, Gostynia, Sosnowca, Dąbrowy Górniczej, Bytomia, Będzina.

rozpoczęła się bitwa żorska.

żołnierze radzieccy dokonali zbrodni w Przyszowicach i Miechowicach na Górnym Śląsku.

28 stycznia – Armia Czerwona zajęła miasta: Chorzów, Katowice, Kęty, Krzyż Wielkopolski, Maków Podhalański, Międzychód, Mysłowice i Tychy.

29 stycznia:

rozpoczęły się walki o przełamanie Wału Pomorskiego.

Armia Czerwona zajęła miasta: Drezdenko, Jordanów, Kuźnia Raciborska, Nowy Targ i Zakopane.

30 stycznia:

niemiecki statek pasażerski Wilhelm Gustloff z ponad 10 tys. ewakuowanych (gł. ludność cywilna) z Gdyni został zatopiony 3 torpedami wystrzelonymi przez radziecki okręt podwodny S-13 (ponad 9 tys. pasażerów zginęło).

Armia Czerwona zajęła miasta: Krajenka i Kwidzyn.

31 stycznia – Armia Czerwona zajęła miasta: Barczewo, Bisztynek, Dębno, Gorzów Wielkopolski, Kędzierzyn, Kostrzyn nad Odrą, Leszno, Międzyrzecze, Lidzbark Warmiński, Ścinawa, Świebodzin i Złotów.

1 lutego – wkroczenie Armii Czerwonej do Torunia, Myśliborza, Wschowy.

2 lutego:

pierwsze oddziały 1. Armii Wojska Polskiego dotarły do Wału Pomorskiego.

Armia Czerwona zajęła Sulęcin i Rzepin.

3 lutego – wkroczenie Armii Czerwonej do Słońska.

4 lutego – wkroczenie Armii Czerwonej do Bartoszyc, Chojny.

5 lutego – wkroczenie Armii Czerwonej do Górzycy i Kunowic.

6 lutego – wkroczenie Armii Czerwonej do Oławy, Brzegu.

10 lutego – Armia Czerwona zajęła miasta: Biała, Bielsko, Chojnów, Elbląg, Iławka, Mirosławiec i Pszczyna.

11 lutego – wkroczenie Armii Czerwonej do Wałcza, Legnicy, Lubina, Ścinawy, Środy Śląskiej.

12 lutego – wkroczenie Armii Czerwonej do Bolesławca, Czechowic (obecnie Czechowice-Dziedzice), Drawna, Kalisza Pomorskiego, Pszczyny i Świecia.

13 lutego – Armia Czerwona zamknęła pierścień okrążenia wokół Wrocławia i zajęła miasta: Bytom Odrzański, Strzegom, Szprotawę i Złotoryję.

14 lutego:

wkroczenie Armii Czerwonej do Chojnic, Nowego Kisielina, Nowej Soli, Piły, Zielonej Góry.

Armia Czerwona wyzwoliła obóz koncentracyjny Gross-Rosen.

15 lutego:

wkroczenie Armii Czerwonej do Tucholi.

rozpoczęła się bitwa pancerna o Stargard.

w trakcie walk o Poznań, w wyniku ostrzału radzieckiej artylerii spłonęła katedra św. Apostołów Piotra i Pawła.

16 lutego – Armia Czerwona zajęła Żary.

18 lutego – wkroczenie Armii Czerwonej do Żagania.

20 lutego – wkroczenie Armii Czerwonej do Krosna Odrzańskiego.

21 lutego:

Armia Czerwona zajęła Czersk.

Rada Jedności Narodowej uznała postanowienia szczytu w Jałcie.

22 lutego – Armia Czerwona zajęła Choszczno i Rytel.

23 lutego – skapitulował niemiecki garnizon w poznańskiej cytadeli. Dzień ten uznaje się za datę wyzwolenia miasta Poznań spod okupacji niemieckiej.

28 lutego – wkroczenie Armii Czerwonej do Szczecinka.

1 marca – część 1. Warszawskiej Brygady Kawalerii pod Borujskiem wykonała ostatnią bojową szarżę WP.

1–3 marca – doszło do zbrodni w Pawłokomie.

3 marca – wojska radzieckie zajęły Świdwin i Miastko.

4 marca:

rozpoczęła się bitwa o Kołobrzeg.

wkroczenie Armii Czerwonej do Koszalina.

5 marca – żołnierze 1. Frontu Białoruskiego zdobyli: Białogard, Gryfice, Kamień Pomorski i Stargard.

6 marca – wkroczenie Armii Czerwonej do Grudziądza.

7 marca:

Armia Czerwona zdobyła miasta Gniew i Goleniów.

NKWD aresztowało generała Augusta Emila Fieldorfa.

tuż przed wkroczeniem do Słupska Armii Czerwonej hitlerowcy rozstrzelali 22 robotników przymusowych.

8 marca:

wojska radzieckie zajęły Kościerzynę, Skarszewy i Słupsk.

niemiecki generał Hermann Niehoff przejął dowodzenie podczas Festung Breslau zastępując Hansa von Ahlfen, stając się ostatnim komendantem oblężonego Wrocławia.

9 marca – wkroczenie Armii Czerwonej do Stężycy.

10 marca – wojska radzieckie zdobyły Lębork i Łebę.

12 marca – wkroczenie Armii Czerwonej do Kartuz, Wejherowa, Redy i Tczewa.

13 marca – 2 batalion 12 pp, jako pierwszy pododdział Wojska Polskiego, wyszedł na plaże Bałtyku (Kołobrzeg)

17 marca:

w Mrzeżynie odbyły się zaślubiny Polski z morzem.

Malbork i obóz jeniecki w Łambinowicach zostały zdobyte przez wojska radzieckie.

18 marca – 1. Armia Wojska Polskiego zdobyła Kołobrzeg. Odbyły się zaślubiny Polski z morzem.

20 marca – Armia Czerwona zajęła Koźle.

21 marca:

Niemcy wysadzili w powietrze pancernik Schleswig-Holstein przed zajęciem Gdyni przez wojska radzieckie.

żołnierze LWP dokonali masakry Ukraińców we wsiach Nowy Lubliniec i Stary Lubliniec.

23 marca – Armia Czerwona zajęła miasta: Sopot, Nysa.

24 marca:

wojska radzieckie i czechosłowackie wyzwoliły Żory.

Armia Czerwona zajęła miasta: Głubczyce, Pruszcz Gdański (wraz z 1. Czechosłowacką Samodzielną Brygadą Pancerną).

26 marca – wkroczenie Armii Czerwonej do Rybnika i Wodzisławia Śląskiego.

27 marca:

wkroczenie Armii Czerwonej do Rumi.

żołnierze Armii Czerwonej podpalili przy użyciu wtoczonych beczek z paliwem kościół św. Józefa w Gdańsku. W pożarze zginęło około 100 ukrywających się tam Niemców.

27–28 marca – NKWD podstępnie aresztowała 16 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego i wywiozła ich do moskiewskiego więzienia „Łubianka”.

28 marca – wojska radzieckie i polskie wkroczyły do Gdyni.

30 marca – wkroczenie Armii Czerwonej do Gdańska.

31 marca – wkroczenie Armii Czerwonej do Raciborza.

1 kwietnia – wojska radzieckie zdobyły Głogów.

19 kwietnia – naczelny wódz gen. Władysław Anders utworzył Delegaturę Sił Zbrojnych (DSZ) na Kraj (szef Delegatury: płk Jan Rzepecki).

26 kwietnia – wkroczenie Armii Czerwonej do Szczecina.

3 maja – Michał Żymierski awansowany do stopnia Marszałek Polski (w 1927 jako generał RP zdegradowany do stopnia szeregowca).

3–5 maja – wojska radzieckie wkraczają na Zaolzie i przekazują je po 9 maja władzom Czechosłowacji.

4 maja – koło Świnoujścia zatonął trafiony bombami niemiecki krążownik HSK Orion z uchodźcami wojennymi. Zginęło 150 z ponad 4 tys. osób na pokładzie.

6 maja – kapitulacja Wrocławia (Festung Breslau).

7 maja – oddziały NZW Okręgu Rzeszowskiego (dowódca: Franciszek Przysiężniak) wygrały bitwę z oddziałami Armii Czerwonej (Kuryłówka na Lubelszczyźnie).

8 maja – Niemcy podpisały akt bezwarunkowej kapitulacji.

Pozostałe wydarzenia w Polsce

1 stycznia – utworzenie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.

3 stycznia – na IV sesji KRN podjęto uchwałę o odbudowie Warszawy, co początkowo wcale nie było przesądzone – pojawiały się także głosy, aby pozostawić miasto zrujnowane jako wieczny symbol okrucieństwa nazistów i przestrogę dla przyszłych pokoleń, zaś stolicę państwa przenieść do innego miasta np. do niezniszczonej Łodzi.

4 stycznia – jednostki NKWD przeprowadziły masowe aresztowania Polaków we Lwowie.

5 stycznia – Polska i ZSRR nawiązały pełne stosunki dyplomatyczne.

7 stycznia – rozpoczął działalność Instytut Nafty i Gazu w Krośnie (obecnie w Krakowie).

13 stycznia – Krajowa Rada Narodowa wydała dekret o wycofaniu z obiegu rubla radzieckiego.

14 stycznia – inauguracja pierwszego roku akademickiego na Uniwersytecie Marii-Curie Skłodowskiej w Lublinie.

17 stycznia – ostatnie posiedzenie rządu Generalnego Gubernatorstwa.

18 stycznia – rozwiązanie Szarych Szeregów, ZHP wychodzi z podziemi.

19 stycznia – rozwiązanie AK przez jej ostatniego dowódcę gen. Leopolda Okulickiego ps. „Niedźwiadek”.

21 stycznia – Aleksander Żaruk-Michalski został prezydentem Krakowa.

22 stycznia – do Wodzisławia Śląskiego dotarł marsz śmierci z obozów Auschwitz.

29 stycznia – wznawia regularne nadawanie programu Krakowska Rozgłośnia Polskiego Radia.

1 lutego – przeniesienie siedziby władz prosowieckich do Warszawy.

4 lutego – ukazało się pierwsze wydanie „Dziennika Polskiego”.

5 lutego:

Alfred Fiderkiewicz został prezydentem Krakowa.

6 lutego – ukazało się pierwsze wydanie śląskiego „Dziennika Zachodniego”.

9 lutego – w Elblągu został aresztowany Aleksander Sołżenicyn, wówczas kapitan artylerii Armii Czerwonej. Powodem był przechwycony przez NKWD list do przyjaciela, w którym Sołżenicyn krytykował metody prowadzenia wojny przez ZSRR i rolę Stalina.

14 lutego – powołano Biuro Odbudowy Stolicy, urząd powstały w celu określenia strat w zabudowie Warszawy po II wojnie światowej, opracowania koncepcji urbanistycznej i realizacji odbudowy stolicy Polski; samo BOS zostało zlikwidowane w roku 1951, a proces odbudowy miasta wstrzymano w połowie lat sześćdziesiątych (ostatnim zrekonstruowanym budynkiem był, otwarty w 1965 roku, Teatr Wielki), później – decyzją I sekretarza Edwarda Gierka – odbudowano już tylko Zamek Królewski.

21 lutego – Rada Jedności Narodowej uznała postanowienia szczytu w Jałcie.

24 lutego – dekret Rządu Tymczasowego przyłączał (z dniem 18 marca) 2 powiaty: będziński, zawierciański i miasto Sosnowiec do województwa śląskiego.

25 lutego – sformowano 36. Specjalny Pułk Lotnictwa Transportowego.

27 lutego – powołano Instytut Zachodni w Poznaniu.

28 lutego:

Krajowa Rada Narodowa wydała dotyczący volksdeutschów dekret „O wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego wrogich elementów”.

w Łodzi odbył się zbiorowy pogrzeb ofiar masakry w więzieniu na Radogoszczu.

5 marca – Stanisław Tołwiński został prezydentem Warszawy.

7 marca – NKWD aresztowało generała Augusta Emila Fieldorfa.

8 marca – założono męski klub siatkarski AZS Częstochowa.

14 marca – Rada Ministrów podzieliła ziemie zachodnie i północne (tzw. Ziemie Odzyskane) na 4 okręgi: I – Śląsk Opolski (podległy wojewodzie śląskiemu), II – Dolny Śląsk, III – Pomorze Zachodnie (siedziba pełnomocnika w Pile), IV – Prusy Wschodnie (Okręg Mazurski).

15 marca:

uroczysta inauguracja roku akademickiego na Uniwersytecie Jagiellońskim.

otwarcie radiostacji w Warszawie.

17 marca – w Mrzeżynie odbyły się zaślubiny Polski z morzem.

18 marca – w Kołobrzegu odbyły się zaślubiny Polski z morzem.

21 marca – Jakub Prawin jako pełnomocnik rządu polskiego przejął w Olsztynie administrację Warmii i Mazur.

24 marca – w Krakowie ukazał się pierwszy numer czasopisma katolickiego „Tygodnik Powszechny”.

26 marca – Rząd Tymczasowy powołał Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

27 marca:

Stefan Korboński został p.o. Delegata Rządu na Kraj.

48 więźniów, żołnierzy AK uciekło z obozu NKWD w Skrobowie na Lubelszczyźnie.

27–28 marca – w Pruszkowie NKWD aresztowało 16 przywódców Polski Podziemnej.

28 marca – reaktywowano Związek Nauczycielstwa Polskiego.

29 marca – założono Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.

30 marca:

utworzono Główny Urząd Geodezji i Kartografii.

utworzono województwo gdańskie, w którego skład weszło: terytorium Wolnego Miasta Gdańsk i 5 powiatów województwa pomorskiego (gdyński, kartuski, kościerzyński, starogardzki i tczewski).

1 kwietnia:

Stalowa Wola uzyskała prawa miejskie.

Polskie Linie Lotnicze LOT wznowiły rejsy na liniach krajowych.

Powiat miechowski przeniesiono z województwa kieleckiego do województwa krakowskiego.

2 kwietnia – Centralne Kierownictwo Ruchu Ludowego podjęło decyzję o ujawnieniu Batalionów Chłopskich.

6 kwietnia:

Ełk został przekazany pod polską administrację.

Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło Centralne Obozy Pracy.

żołnierze 2. Samodzielnego Batalionu Operacyjnego Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego dokonali zbrodni na 174 ukraińskich mieszkańcach wsi Gorajec na Podkarpaciu.

8 kwietnia:

w Gdyni odbyły się zaślubiny Polski z morzem żołnierzy 1. Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte.

podniesienie na Oksywiu bandery na ORP Korsarz, pierwszej jednostce MW w Ludowym Wojsku Polskim.

9 kwietnia – założono Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

11 kwietnia – polskie oddziały partyzanckie dokonały rzezi ludności ukraińskiej we wsiach Bachów, Brzuska i Sufczyn.

12 kwietnia – grupa operacyjna Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa w Siedlcach zamordowała 17 młodych osób podejrzanych o działalność w AK i NSZ.

13 kwietnia – założono klub sportowy Unia Hrubieszów.

15 kwietnia:

początek akcji UPA skierowanej przeciwko posterunkom milicji w powiecie sanockim i przemyskim.

w Krakowie ukazało się pierwsze wydanie tygodnika „Przekrój”.

18 kwietnia – oddział „Wołyniaka” dokonał masakry 160 ukraińskich mieszkańców Piskorowic i okolicznych wsi.

21 kwietnia:

Edward Osóbka-Morawski i Stalin podpisali w Moskwie układ o przyjaźni polsko-radzieckiej (Traktat o przyjaźni, wzajemnej pomocy i współpracy).

formalne uznanie stanowiska ZSRR w sprawie granicy wschodniej Polski.

24 kwietnia – w Puławach ugrupowanie organizacji Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość pod dowództwem Mariana Bernaciaka ps. „Orlik” rozbiło Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, uwalniając 107 więźniów oraz zabijając 5 ubeków i 2 milicjantów.

1 maja:

w Krasnosielcu koło Makowa Mazowieckiego przeprowadzono udaną akcję odbicia 42 członków Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych z więzienia Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego.

ukazało się pierwsze wydanie czasopisma dla dzieci „Świerszczyk”.

6 maja – Krajowa Rada Narodowa wydała ustawę konstytucyjną uchylającą Statut Organiczny Województwa Śląskiego, likwidując autonomię Województwa Śląskiego.

8–11 maja – liczne podpalenia dokonywane przez sowietów w Legnicy tzw. „ognie zwycięstwa”, stały się przyczyną zniszczenia Starego Miasta w Legnicy.

9 maja – ustanowiono Narodowe Święto Zwycięstwa i Wolności.

10 maja:

zakończono przebazowanie polskich jednostek lotniczych z terenu Niemiec do stałych miejsc postoju w kraju (Bydgoszcz, Łowicz, Łódź i Kutno).

otwarto Teatr Mały w Warszawie.

11 maja:

PLL LOT wznowiły loty zagraniczne.

zniszczenie Starego Miasta w Legnicy przez żołnierzy radzieckich.

17 maja – we wsi Bodaki na Podlasiu podczas przeprowadzonej przez NKWD pacyfikacji, w nierównej walce zginęło 24 żołnierzy NSZ dowodzonych przez por. Zbigniewa Zalewskiego ps. „Orłowski”, „Drzymała” i jego zastępce sierż. Augustyna Dobrowolskiego ps. „Kruk”.

18 maja – w Stargardzie założono pierwszy na Pomorzu Zachodnim po wojnie klub piłkarski – KKS Błękitni.

19 maja:

w Gdyni ukazał się pierwszy numer „Dziennika Bałtyckiego”.

radziecka komendantura wojskowa przekazała symboliczne klucze do Elbląga władzom polskim.

20 maja – w Stargardzie uruchomiono pierwszą na Pomorzu Zachodnim po wojnie placówkę kulturalną – Stargardzki Dom Kultury Kolejarza.

20/21 maja – nocą oddział AK uwolnił 1.400 więźniów z obozu dla AK-owców w Rembertowie.

24 maja:

utworzono Uniwersytet Łódzki, Politechnikę Łódzką, Politechnikę Gdańską i Politechnikę Śląską.

zgrupowanie „Orlika” (mjr Marian Bernaciak) stoczyło zwycięską bitwę z oddziałami Armii Czerwonej (Las Stocki pod Puławami).

26 maja:

odbył się pierwszy koncert Filharmonii Śląskiej w Katowicach.

we Wrocławiu odbyła się defilada wojsk powracających z frontu.

1 czerwca – odbyła się uroczystość przekazania Kołobrzegu polskim władzom.

6 czerwca – 196 ukraińskich mieszkańców wsi Wierzchowiny na Lubelszczyźnie zostało zamordowanych przez zgrupowanie PAS NSZ pod dowództwem Mieczysława Pazderskiego ps. „Szary”.

8 czerwca – powstała Główna Biblioteka Lekarska z siedzibą w Warszawie.

9 czerwca – rozpoczął działalność Teatr Lalki, Maski i Aktora Groteska w Krakowie.

10 czerwca – 9 górników zginęło w wybuchu metanu w KWK Brzeszcze.

13 czerwca – rozpoczęło emisję Polskie Radio Gdańsk.

14 czerwca:

Stefan Wolas został prezydentem Krakowa.

założono Operę Śląską w Bytomiu.

15 czerwca – Czesi wprowadzili pociąg pancerny do Kotliny Kłodzkiej oraz zajęli powiaty głubczycki i raciborski (spór zażegnano w Moskwie 22 czerwca).

16 czerwca – założono klub sportowy Odra Opole.

18 czerwca – założono klub sportowy Piast Gliwice.

20 czerwca – w Warszawie wznowiono komunikację tramwajową.

26 czerwca:

rozwiązanie instytucji Polskiego Państwa Podziemnego, na konspiracyjnym posiedzeniu w Krakowie, Rady Jedności Narodowej.

wicepremier Władysław Gomułka i desygnowany na wicepremiera Stanisław Mikołajczyk przedstawili polskie stanowisko ws. Zaolzia (konferencja prasowa w Moskwie).

28 czerwca:

polscy komuniści powołali Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, który został uznany przez ZSRR, Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię, Francję i inne państwa koalicji antyhitlerowskiej; przeciwko jego utworzeniu protestował rząd RP na uchodźstwie.

ostatnim Delegatem Rządu na Kraj zostaje poeta Jerzy Braun.

1 lipca:

Rada Jedności Narodowej wydała Odezwę do Narodu Polskiego i Narodów Zjednoczonych oraz Testament Polski Walczącej i rozwiązała się (Kraków).

Kudowa-Zdrój, Polanica-Zdrój i Szczawno-Zdrój otrzymały prawa miejskie.

5 lipca:

nastąpiło przejęcie władzy w Szczecinie przez polską administrację.

Wielka Brytania i USA cofnęły swe uznanie dla rządu RP na uchodźstwie, uznały Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej.

6 lipca – z emigracji powraca Karol Popiel, stanął na czele Stronnictwa Pracy.

7 lipca – naczelny dowódca Wojska Polskiego marsz. Polski Michał Rola-Żymierski rozkazał do końca miesiąca utworzyć w Gdyni Dowództwo Marynarki Wojennej (DMW).

10–25 lipca – w obławie (okolice Augustowa) wojska NKWD aresztowały ok. 2000 osób (600 osób zamordowano, miejsce pochówku nieznane).

13 lipca – powstał klub sportowy Huragan Morąg.

15 lipca:

powstał KKS Olsztyn.

powstał klub piłkarski OKS Olsztyn.

19 lipca – przed kościołem św. Krzyża w Warszawie ponownie ustawiono odnowioną figurę Chrystusa dźwigającego krzyż.

22 lipca – Krajowa Rada Narodowa ustanawia dzień 22 lipca narodowym Świętem Odrodzenia Polski.

23 lipca – założono klub sportowy Polonia Świdnica.

27 lipca – do Polski powrócił prymas August Hlond. Od września 1939 roku przebywał w Rzymie, potem przeniósł się do Francji, gdzie w 1942 roku został aresztowany przez Niemców.

2 sierpnia:

władze Polski ogłosiło amnestię, ujawniło się 45 tys. członków podziemia (z powodu represji część z nich wróciła do konspiracji).

na kończącej się konferencji poczdamskiej uzgodniono i wytyczono linię zachodniej granicy Polski wraz z linią demarkacyjną wokół centrum Szczecina.

5 sierpnia – Kielce: uwolnienie przez oddział AK pod dowództwem kpt. „Szarego” kilkuset więźniów MBB z rozbitego więzienia na ul. Zamkowej.

9 sierpnia – fragment województwa lwowskiego włączono do województwa lubelskiego.

11 sierpnia – w Krakowie doszło do pogromu Żydów.

12–15 sierpnia – w Krakowie, odprawa kierownictwa Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, przygotowania do powołania organizacji Wolność i Niezawisłość.

16 sierpnia – Polska podpisała układ z ZSRR ostatecznie regulujący kształt granicy wschodniej.

18 sierpnia – obwód rzeszowski przekształcono w województwo, obejmujące pozostałą w Polsce część województwa lwowskiego i 4 powiaty województwa krakowskiego (dębicki, gorlicki, jasielski i mielecki).

19 sierpnia – reaktywowano działalność Aeroklubu Toruńskiego.

22 sierpnia – powstało Polskie Stronnictwo Ludowe ze Stanisławem Mikołajczykiem na czele.

23 sierpnia – Stronnictwo Narodowe podjęło próbę legalnego działania ogłaszając memoriał do władz komunistycznych.

24 sierpnia – utworzono Uniwersytet Wrocławski, Politechnikę Wrocławską i Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.

27 sierpnia – ukazał się pierwszy numer dolnośląskiego dziennika „Słowo Polskie”.

Sierpień – założono klub piłkarski Lechia Gdańsk.

1 września – w Stargardzie otwarto pierwsze po wojnie na Pomorzu liceum ogólnokształcące.

2 września – powstała konspiracyjna organizacja Wolność i Niezawisłość pod kierownictwem Jana Rzepeckiego w Warszawie (stała się ona największą konspiracyjną organizacją niepodległościową w latach 1945-1947).

12 września – konkordat ze Stolicą Apostolską został przez władze komunistyczne uznany za nieważny, z powodu zmiany granic diecezji na początku II wojny światowej, co zinterpretowano jako złamanie jego postanowień przez stronę kościelną.

14 września – represje służby bezpieczeństwa zakończyły próbę utworzenia niezależnej Polskiej Partii Socjal-Demokratycznej przez Zygmunta Żuławskiego.

20 września – rozwiązano organizację konspiracyjną Polska Niepodległa.

21 września:

do gdyńskiego portu zawinął pierwszy wracający z wojny polski statek SS Kraków.

korekta przebiegu zachodniej linii granicznej Polski (odcinek pomiędzy miejscowościami Nowe Warpno i Gryfino).

25 września – kilka powiatów ziem odzyskanych przekazano pod zarząd wojewodów: gdańskiego, białostockiego, pomorskiego i poznańskiego.

5 października – utworzono Enklawę Policką.

7 października – ukazało się pierwsze wydanie dziennika „Kurier Szczeciński”.

10 października – reaktywowano działalność Aeroklubu Rzeczypospolitej Polskiej

15 października – została założona Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku.

16 października – TRJN podpisuje Kartę Narodów Zjednoczonych.

23 października – Polskie Radio Katowice rozpoczęło nadawanie programu przez radiostację gliwicką.

24 października:

do Gdyni powrócił Dar Pomorza, internowany w czasie wojny w Szwecji.

Polska stała się członkiem ONZ.

26 października:

Bolesław Bierut wydał dekret nacjonalizacyjny o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta stołecznego Warszawy.

powróciły do kraju internowane w czasie wojny w Szwecji okręty podwodne ORP Ryś, ORP Sęp i ORP Żbik.

została utworzona Polska Agencja Prasowa.

4 listopada – ukazał się pierwszy numer „Gazety Ludowej”, pisma PSL (jedyna opozycyjna gazeta w Polsce).

6 listopada:

pogrzeb Wincentego Witosa przerodził się w 100-tysięczną manifestację przeciwko PPR.

powstała Wojskowa Akademia Polityczna.

8 listopada – powstała pierwsza po II wojnie światowej fabryka odbiorników radiowych, pod nazwą „Państwowa Fabryka Odbiorników Radiowych”, która w krótkim czasie zmienia swą nazwę na Diora.

10 listopada:

utworzono Centralny Urząd Planowania.

Na lotnisku Łódź-Lublinek Antoni Szymański dokonał oblotu pierwszego powojennego samolotu Szpak 2.

11 listopada – pogrzeb zamordowanego przez MBP sekretarza Naczelnego Komitetu Wykonawczego PSL – Bolesława Ścibiorka zgromadził 25 tys. osób.

13 listopada:

na mocy dekretu Krajowej Rady Narodowej, utworzono przedsiębiorstwo państwowe Film Polski mające wyłączność na produkowanie, rozpowszechnianie i wyświetlanie wszelkich filmów.

Władysław Gomułka został ministrem nowo utworzonego Ministerstwa Ziem Odzyskanych w Tymczasowym Rządzie Jedności Narodowej.

po raz pierwszy Oborniki Śląskie uzyskują prawa miejskie.

16 listopada – Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej wydał dekret powołujący Komisję Specjalną do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym powołaną do wykrywania i ścigania czynów godzących w interes gospodarczy lub społeczny państwa; do zakresu jej uprawnień należało także kierowanie obywateli do obozów pracy przymusowej w trybie administracyjnym bez postępowania sądowego.

17 listopada – w teatrze w Olsztynie wystawiono pierwsze przedstawienie w języku polskim.

18 listopada – odsłonięto Pomnik Braterstwa Broni w Warszawie.

20 listopada – Sojusznicza Rada Kontroli zarządziła wysiedlenie całej niemieckiej ludności Śląska.

25 listopada – otwarto Cmentarz Powstańców Warszawy.

29 listopada – II atak UPA na Birczę.

1 grudnia – ludność Grójca zaatakowała miejskie więzienie, by odbić więźniów politycznych, co spotkało się z ostrą reakcją UB i rozgłosem na terenie kraju.

6–13 grudnia – I Zjazd Polskiej Partii Robotniczej. Sekretarzem generalnym został Władysław Gomułka.

9 grudnia – powstał Aeroklub Szczeciński.

15 grudnia – kmdr Adam Mohuczy został cz.p.o. dowódcą Marynarki Wojennej.

17 grudnia – Prezydium Krajowej Rady Narodowej zniosło stan wojenny wprowadzony 1 września 1939 przez prezydenta Ignacego Mościckiego.

20 grudnia – rozporządzenie Rady Ministrów rozszerzyło granicę administracyjną miasta Łódź (jej powierzchnia wzrosła ponad 3-krotnie, z 59 do 212 km²).

Grudzień – komunistyczna PPR liczyła ok. 200 tys. członków, PSL skupiała natomiast ponad 500 tys. członków, antykomunistyczne podziemie oceniano na 80 tys. osób.

Jan Rzepecki ps. „Białynia”, „Ożóg”, „Burmistrz”, „Górski”, „Krawczyk”, „Ślusarczyk”, „Prezes”, „Rejent”, „Sędzia”, „Wolski” (ur. 29 września 1899 w Warszawie, zm. 28 kwietnia 1983, tamże) – historyk wojskowości, pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego, delegat Sił Zbrojnych na Kraj w 1945.Gryfino, (niem. Greifenhagen) – miasto w zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, siedziba władz powiatu gryfińskiego i gminy miejsko-wiejskiej Gryfino. Leży nad Odrą Wschodnią na Równinie Wełtyńskiej. Pomiędzy rzeką a granicą z Niemcami (Odrą Zachodnią) znajduje się Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry.

Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]