1920

Rok 1920 / MCMXX

Cork (irl. Corcaigh, wym. [ˈkˠorkˠɪɟ]) – drugie co do wielkości miasto Irlandii, leżące przy ujściu rzeki Lee do Morza Celtyckiego, ośrodek administracyjny hrabstwa Cork i największe miasto prowincji Munster. José Tomás Sánchez (ur. 17 marca 1920 w Pandan, zm. 9 marca 2012 w Manili) – filipiński duchowny katolicki, arcybiskup Nueva Segovia, wysoki urzędnik Kurii Rzymskiej, kardynał.

stulecia: XIX wiek ~ XX wiek ~ XXI wiek
dziesięciolecia: 1890–1899 • 1900–1909 • 1910–1919 • 1920–1929 • 1930–1939 • 1940–1949 • 1950–1959
lata: 1910 « 1915 « 1916 « 1917 « 1918 « 1919 « 1920 » 1921 » 1922 » 1923 » 1924 » 1925 » 1930

Spis treści

1 Rok 1920 ogłoszono

2 Wydarzenia w Polsce

3 Wydarzenia na świecie

4 Urodzili się

5 Zmarli

6 Nagrody Nobla

7 Astronomia

8 Święta ruchome

Rok 1920 ogłoszono

Rokiem Świętym Jakubowym

Wydarzenia w Polsce

3 stycznia – wojna polsko-bolszewicka: rozpoczęła się akcja zaczepna grupy wojsk gen. Edwarda Rydza-Śmigłego przeciwko bolszewikom na Dyneburg. Po całodziennych zaciętych walkach przy 30-stopniowym mrozie oddziały polskie weszły do miasta.

4 stycznia:

z Krakowa wyjechał pierwszy wagon prezentów zebranych w mieście dla żołnierzy frontu litewsko-białoruskiego (w Krakowie przygotowano ogółem około 35 tys. paczek).

w Bytomiu założony zostaje klub piłkarski Polonia Bytom.

7 stycznia – z powodu braku węgla pracę przerwała krakowska gazownia miejska. Zgasły lampy uliczne, a w wielu domach przestały działać piece. Dostawy gazu wznowiono następnego dnia rano, po otrzymaniu niewielkiego transportu węgla. Takie przerwy pojawiały się w Krakowie jeszcze kilka razy w ciągu tej zimy.

10 stycznia:

Gdańsk stał się Wolnym Miastem według postanowień traktatu wersalskiego.

Polska odzyskała dostęp do Bałtyku (72 km pas wybrzeża od Orłowa po Jezioro Żarnowieckie).

w ramach wymiany do Polski przybył pierwszy transport polskich uchodźców i zakładników z Rosji.

15 stycznia – wprowadzenie marki polskiej jako waluty obowiązującej w Polsce.

17 stycznia:

Wojsko Polskie pod wodzą gen. broni Józefa Hallera przekroczyło linię demarkacyjną pod Nieszawą.

Polska rozpoczęła przejmowanie Pomorza Gdańskiego przyznanego traktatem wersalskim.

18 stycznia – Wojsko Polskie wkroczyło do opuszczonego przez Niemców Torunia.

20 stycznia

oddziały Frontu Wielkopolskiego wkroczyły do Bydgoszczy, entuzjastycznie witane przez Polaków.

Sejm uchwalił ustawę o obywatelstwie polskim.

22 stycznia:

pierwsze po wojnie przyznanie orderu Virtuti Militari.

Antoni Petrykiewicz, 13-letni obrońca Lwowa, został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, zostając jego najmłodszym kawalerem w historii.

Wojsko Polskie wkroczyło do Chełmna.

23 stycznia – Wojsko Polskie wkroczyło do Grudziądza.

24 stycznia – Wojsko Polskie wkroczyło do Sępólna Krajeńskiego.

28 stycznia – Wojsko Polskie zajęło Pelplin i Kamień Krajeński (w II RP Kamień Pomorski).

29 stycznia – Wojsko Polskie wkroczyło do Czerska, Starogardu Gdańskiego i Tucholi.

30 stycznia – bojówki niemieckie zamordowały na Górnym Śląsku działacza polskiego Piotra Niedurnego.

31 stycznia:

wkroczenie Wojska Polskiego do Chojnic.

Plebiscyt na Górnym Śląsku: oddziały angielskie i włoskie obsadziły tereny plebiscytowe na Górnym Śląsku i w Olsztyńskim.

1 lutego – w Krakowie rozpoczął się strajk masarzy i rzeźników, usiłujących wymusić podniesienie cen maksymalnych ustalonych przez władze miejskie.

8 lutego:

oddziały brytyjskie i wysoki komisarz Ligi Narodów, Reginald Tower, przejęli Gdańsk z rąk Niemców.

Maciej Biesiadecki został pierwszym Komisarzem Generalnym RP w Wolnym Mieście Gdańsku.

Wojsko Polskie wkroczyło do Kartuz, przyłączając miasto do Rzeczypospolitej.

10 lutego – zaślubin Polski z morzem w Pucku dokonał gen. Józef Haller. Tym samym potwierdzono wykonanie jednego z punktów postanowień traktatu wersalskiego przyznającego Polsce 140-kilometrowy odcinek wybrzeża.

11 lutego – plebiscyt na Górnym Śląsku: władzę na Górnym Śląsku objęła Komisja Międzysojusznicza.

19 lutego – plebiscyt na Górnym Śląsku: w Bytomiu powołano Polski Komitet Plebiscytowy z Wojciechem Korfantym na czele.

20 lutego – w Świętochłowicach założono Klub Sportowy Śląsk Świętochłowice.

20-22 lutego – w Zakopanem odbyły się 1. narciarskie mistrzostwa Polski (Franciszek Bujak zwyciężył w biegu na 18 km).

29 lutego:

na Rynku Głównym w Krakowie odbył się wiec śląski z udziałem 100 tys. osób. Z tej okazji przybyło do miasta około 10 tys. gości ze Śląska Cieszyńskiego, Spisza i Orawy. W uchwalonych rezolucjach deklarowano wszelką pomoc na czas plebiscytu, zapowiadano, że sfałszowane wyniki plebiscytu nie zostaną uznane, a na wszelki gwałt ludność polska odpowie gwałtem.

w ramach „Tygodnia obrony Kresów Zachodnich” rozpoczęto w Krakowie zbiórkę pieniędzy, którą poparli wspólną odezwą prezes Polskiej Akademii Umiejętności (PAU) prof. K. Morawski, dowódca frontu śląskiego gen. F. Latinik oraz posłowie śląscy do Sejmu Ustawodawczego.

Marzec – odbyły się pierwsze wybory samorządowe w II RP.

10 marca – Wojna polsko-bolszewicka: wojska rosyjskie rozpoczęły ofensywę na zachód.

12 marca – Ruska Ludowa Republika Łemków została zlikwidowana przez wojsko polskie.

19 marca:

Józef Piłsudski został Pierwszym Marszałkiem Polski.

powstała pierwsza w II Rzeczypospolitej loża wolnomularska – Kopernik.

24 marca – Sejm uchwalił ustawę o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców – jeden z najstarszych, obowiązujących do dziś aktów prawnych.

28 marca:

wojna polsko-bolszewicka: w odpowiedzi na polską propozycję rozpoczęcia rokowań pokojowych w Borysowie, strona rosyjska zażądała innego miejsca i całkowitego wstrzymania ognia.

w ujeżdżalni wojskowej przy ul. Zwierzynieckiej w Krakowie odbyły się zapasy atletyczne oraz pierwszy w Polsce mecz bokserski.

4 kwietnia – w Katowicach utworzono Niemiecki Komisariat Plebiscytowy.

20 kwietnia – w Wielkich Hajdukach (obecnie Chorzów Batory) założono Klub Sportowy Ruch Chorzów.

21 kwietnia – Polska podpisała układ z Ukrainą o wzajemnym współdziałaniu wojskowym. Józef Piłsudski zawarł umowę z atamanem Semenem Petlurą. W umowie tej Polska uznała prawo Ukrainy do niezawisłości (Umowa warszawska).

22 kwietnia – Naczelny Wódz Wojska Polskiego Józef Piłsudski wydał dekret powołujący do życia Muzeum Wojska Polskiego; na stanowisko dyrektora instytucji wyznaczony został pułkownik Bronisław Gembarzewski, równocześnie dyrektor warszawskiego Muzeum Narodowego.

24 kwietnia – Polska i Ukraińska Republika Ludowa zawarły sojusz wojskowy.

25 kwietnia – wojna polsko-bolszewicka: rozpoczęła się wyprawa kijowska.

25-27 kwietnia – wojna polsko-bolszewicka: zagon na Koziatyn.

26 kwietnia:

wojna polsko-bolszewicka: oddziały polskie zajęły Żytomierz.

masakra strajkujących kolejarzy w Poznaniu. Od policyjnych kul zginęło 9 osób, 30 zostało rannych.

założono klub Gwiazda Bydgoszcz, najstarszy klub sportowy w mieście.

28 kwietnia – powstał pierwszy polski port wojenny w Pucku, którego struktury przeniesiono później do Gdyni.

4 maja – oddziały powstańców śląskich dotarły nad Odrę.

7 maja – wojna polsko-bolszewicka: oddziały polskie zajęły Kijów.

10 maja – rozpoczął się strajk powszechny na Górnym Śląsku, protestowano przeciwko niemieckiemu terrorowi.

14 maja:

wojna polsko-bolszewicka: początek kontrofensywy rosyjskiej.

został założony Związek Zawodowy Literatów Polskich.

w Warszawie rozpoczął się I Kongres Klasowych Związków Zawodowych.

w Bydgoszczy powstał Klub Sportowy Polonia.

16 maja – przeprowadzono wybory do Zgromadzenia Konstytucyjnego przyszłego Wolnego Miasta Gdańska.

17 maja – wojna polsko-bolszewicka: Wódz Naczelny Józef Piłsudski wydał dyrektywę o utworzeniu Frontu Północnego.

23 maja – powstała Narodowa Partia Robotnicza.

29 maja – wojna polsko-bolszewicka: Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę na Ukrainie.

30 maja – założono klub sportowy Jagiellonia Białystok.

2 czerwca – w Olsztynie po raz pierwszy wykonano pieśń O Warmio moja miła.

4 czerwca – Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę o tymczasowym ustroju władz szkolnych.

5 czerwca – 1 Armia Konna Siemiona Budionnego przerwała front polsko-rosyjski podczas wojny polsko-bolszewickiej.

6 czerwca – w Sopocie otwarto pierwsze kasyno na terenie obecnej Polski.

8 czerwca – plebiscyt na Górnym Śląsku: niemieckie bojówki napadły na Polski Komitet Plebiscytowy w hotelu „Lomnitz” w Bytomiu.

9 czerwca – ustąpił rząd Leopolda Skulskiego.

10 czerwca – wojna polsko-bolszewicka: wojska polskie i ukraińskie na skutek ofensywy Armii Czerwonej wycofały się z Kijowa.

14 czerwca – na inauguracyjnym posiedzeniu zebrało się Zgromadzenie Konstytucyjne Wolnego Miasta Gdańska.

17 czerwca – powołano Szkołę Morską w Tczewie.

20 czerwca – w kościele parafialnym w Wadowicach został ochrzczony Karol Wojtyła.

23 czerwca – utworzono pierwszy rząd Władysława Grabskiego.

27 czerwca:

Władysław Grabski został premierem RP.

w Warszawie utworzono Polski Związek Towarzystw Kolarskich, obecnie Polski Związek Kolarski.

1 lipca – powołanie Rady Obrony Państwa.

4 lipca – wojna polsko-bolszewicka: ruszyła ofensywa Tuchaczewskiego. W ciągu dwóch tygodni bolszewicy zajęli Mińsk, Wilno, Grodno (19 lipca) i Pińsk.

8 lipca – podczas wojny polsko-bolszewickiej w zdobytym przez bolszewików Tarnopolu proklamowano marionetkową Galicyjską Socjalistyczną Republikę Rad.

9 lipca:

wojna polsko-bolszewicka: bitwa pod Grebionką.

wojna polsko-bolszewicka: utracono dwa polskie pociągi pancerne: „Generał Iwaszkiewicz” pod Czarnym Ostrowiem i „Konarzewski” pod Bobrujskiem.

11 lipca – na Warmii, Mazurach i Powiślu odbył się plebiscyt. Zdecydowana większość opowiedziała się za przynależnością terenów plebiscytowych do Niemiec (tylko ok. 3,5% głosów za przynależnością do Polski).

14 lipca – wojna polsko-bolszewicka: oddziały polskie po walkach z Litwinami i bolszewikami wycofane zostały z Wilna. Litwini zajęli stację Nowe Troki-Landwarów.

15 lipca:

Sejm Ustawodawczy uchwalił Statut Organiczny Województwa Śląskiego, nadający autonomię polskiej części Górnego Śląska.

wprowadzenie ustawy o wykonaniu reformy rolnej

16-18 lipca – na stadionie Pogoni Lwów odbyły się I Mistrzostwa Polski w lekkiej atletyce

Stanisław Sośnicki triumfował w 6 konkurencjach:

100 m – 11,4 s.

4 × 100 m – 48,2 s.

skok wzwyż z miejsca – 1,26 m

skok w dal z miejsca – 2,87 m

skok w dal – 6,19 m

trójskok – 12,68 m

Wacław Kuchar ustanowił rekord Polski w biegu na 800 wynikiem 2.04,6 s.

19 lipca – wojska litewskie zajmują Puńsk, Sejny i Giby

24 lipca – został powołany Rząd Obrony Narodowej z Wincentym Witosem jako premierem. Członkami rządu byli także m.in. Ignacy Daszyński, Gabriel Narutowicz i Maciej Rataj.

27 lipca:

wojna polsko-bolszewicka: Armia Czerwona zajęła twierdzę Osowiec.

wojna polsko-bolszewicka: w obliczu ciężkiej sytuacji na froncie i zagrożenia kraju Episkopat Polski oddał Polskę pod opiekę Matki Boskiej.

28 lipca:

Rada Ambasadorów w Paryżu dokonała podziału Śląska Cieszyńskiego pomiędzy Polskę i Czechosłowację.

wojna polsko-bolszewicka: Armia Czerwona zajęła Białystok.

30 lipca – w Białymstoku utworzono Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski. Komitet ten ogłosił Manifest do polskiego ludu roboczego miast i wsi, w którym zapowiedział utworzenie Polskiej Republiki Radzieckiej.

30 lipca – wojska litewskie wkraczają do Suwałk

31 lipca – wojna polsko-bolszewicka: Armia Czerwona zajęła twierdzę Brześć nad Bugiem.

Sierpień – do Tarnowa przybył rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej na czele z atamanem Symonem Petlurą (swą siedzibę miał w hotelu „Bristol” przy ul. Krakowskiej 9).

1 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka: wydano rozkaz zakończenia obrony twierdzy Łomża, co otworzyło drogę sowietom na Warszawę.

6 sierpnia – podpisanie przez rząd litewski i sowieckie władze wojskowe konwencji w sprawie wycofania wojsk bolszewickich z zamieszkanych przez Polaków terenów (w tym Wilna), które przekazane miały być Litwie.

8 sierpnia – wojska litewskie wkraczają do Augustowa

9 sierpnia – Kazimierz Sosnkowski został ministrem spraw wojskowych.

10 sierpnia:

wojna polsko-bolszewicka: sowiecki 3. Korpus Kawalerii przekroczył Wisłę na północ od Warszawy.

Rada Obrony Państwa wydała odezwę do ludów świata, w której demaskowała postępowanie Sowietów w sprawie rokowań. Podkreślano pełną wykrętów rosyjską politykę stosowaną względem Polski oraz państw europejskich.

11 sierpnia – Rada Obrony Państwa ustanowiła Krzyż Walecznych – polskie odznaczenie wojskowe.

12–25 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka: Bitwa Warszawska zakończona zwycięstwem wojsk polskich nad oddziałami Armii Czerwonej dowodzonej przez Tuchaczewskiego.

14 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka: w bitwie warszawskiej zginął pod Ossowem ksiądz Ignacy Skorupka.

15 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka: podczas bitwy warszawskiej polskim oddziałom udało się powstrzymać ofensywę bolszewicką.

16 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka: koncentryczne uderzenie armii Władysława Sikorskiego, wyprowadzone z południowo-wschodnich fortów Modlina i znad Wkry, doprowadziło do opanowania Nasielska. Uderzenie to dało możliwość kontynuowania pomyślnych działań na Serock i Pułtusk.

17 sierpnia:

wojna polsko-bolszewicka: stoczono bitwę pod Zadwórzem nazywaną Polskimi Termopilami.

Niemcy, na fałszywą wieść o przegranej Bitwie Warszawskiej, rozpoczęli zajmowanie Śląska. Oddziały francuskie stacjonujące w Katowicach zmuszono do wycofania się.

plebiscyt na Górnym Śląsku: nacjonaliści niemieccy zamordowali w Katowicach polskiego lekarza Andrzeja Mielęckiego.

18-19 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka: początek dwudniowej bitwy o Płock.

18 sierpnia – w więzieniu we Wronkach strażnicy pobili więźniarki-komunistki, m.in. Marię Koszutską.

19 sierpnia/20 sierpnia – w nocy z 19 na 20 sierpnia rozpoczęło się II powstanie śląskie (trwało do 25 sierpnia).

22 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka: zwycięstwo polskie w bitwie białostockiej.

25 sierpnia:

zakończyła się Bitwa Warszawska.

na rozkaz polskiego dowództwa zakończono II powstanie śląskie. Powołano mieszaną Policję Plebiscytową.

26 sierpnia – na mocy porozumienia z bolszewikami z 6 sierpnia, do Wilna wkraczają wojska litewskie.

31 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka: bitwa pod Komarowem. W wyniku ofensywy na froncie południowym Rosjanie znaleźli się w odwrocie.

11 września:

założono Wielką Lożę Narodową Polski.

otwarto Konsulat Generalny Niemiec w Toruniu.

16 września – wojna polsko-bolszewicka: zakończyła się bitwa pod Dytiatynem.

20 września – wojna polsko-bolszewicka: rozpoczęła się bitwa nad Niemnem (trwała do 26 września).

24 września – zakupiono 4 niemieckie trałowce typu FM.

Październik – w Warszawie odbył się pierwszy w Polsce pokaz gry w rugby.

5 października – w Bochni zmarł Emeryk Kostyal de Tharno, mjr WP, były komendant szpitali w twierdzy Kraków, dowódca szpitala wojskowego w Bochni.

7 października – w Suwałkach podpisane zostało porozumienie, na mocy którego Wilno miało przypaść Litwie.

9 października – bunt Żeligowskiego: wojsko polskie zajęło Wilno i okolice.

12 października:

wojna polsko-bolszewicka: w Rydze podpisano polsko-radziecki preliminaryjny traktat pokojowy i umowę o rozejmie między Polską, Rosją i Ukrainą.

gen. Lucjan Żeligowski po zajęciu Wilna, proklamował utworzenie Litwy Środkowej.

18 października – wojna polsko-bolszewicka: wszedł w życie rozejm z 12 października.

21 października – podczas wojny ukraińsko-radzieckiej na terytorium Polski została wyparta i tu internowana armia Ukraińskiej Republiki Ludowej.

9 listopada – została zawarta konwencja polsko-gdańska.

15 listopada – oficjalnie powstało Wolne Miasto Gdańsk.

17 listopada – uchwalono konstytucję Wolnego Miasta Gdańska.

22 listopada – Józef Piłsudski nadał miastu Lwów Order Virtuti Militari za bohaterską jego obronę przed Ukraińcami na przełomie 1918/1919 r.

29 listopada – w Bytomiu została uruchomiona Elektrociepłownia Szombierki.

10 grudnia:

w Warszawie powstała Akademia Nauk Technicznych.

utworzono diecezję łódzką.

12 grudnia – odbył się pierwszy zjazd Komunistycznej Partii Górnego Śląska.

16 grudnia:

Włoch Bernardo Attolico został mianowany Wysokim Komisarzem Ligi Narodów w Wolnym Mieście Gdańsku (urząd sprawował do 23 stycznia 1921).

Julian Fałat założył w Toruniu Konfraternię Artystów.

17 grudnia:

Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę o nadaniu ziemi żołnierzom Wojska Polskiego.

pomiędzy anektowaną przez Polskę Litwą Środkową a Republiką Litwy utworzono pas neutralny.

23 grudnia – w życie weszła ustawa Sejmu reorganizująca podział administracyjny w Galicji oraz tworząca województwa: krakowskie, lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie.

29 grudnia – podniesiono banderę na kanonierce ORP Komendant Piłsudski.

Wejherowo wróciło do Polski.

Mutsu (jap. 陸奥 Mutsu) – pancernik japoński typu Nagato. Stępkę pod jego budowę położono 1 czerwca 1918 r. w stoczni japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej w Yokosuka. Wodowanie miało miejsce 31 maja 1920, a 24 października 1921 r. okręt został ukończony. W okresie międzywojennym okręt przeszedł dwie poważne modernizacje, które całkowicie zmieniły jego sylwetkę (usunięto przedni komin, całkowicie przebudowano główne nadbudówki i zastąpiono stary system kierowania ogniem), a także zwiększyły wyporność. Wymieniono kotły napędowe na maszyny o większej mocy i zainstalowano wyposażenie lotnicze (hangar, katapultę i trzy wodnosamoloty zwiadowcze). Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny (szw. Nobelpriset i fysiologi eller medicin) – jest nagrodą przyznawaną corocznie przez Instytut Karolinska za wyjątkowe osiągnięcia naukowe z różnych dziedzin fizjologii lub medycyny. Jest jedną z pięciu Nagród Nobla ustanowionych w testamencie przez Alfreda Nobla (zm. w 1896 roku). Jak zapisał on w swoim testamencie, nadzór nad nagrodą sprawuje Fundacja Noblowska, a przyznawana jest ona przez zgromadzenie wybierane przez Instytut Karolinska. Określana potocznie jako „Nagroda Nobla z medycyny”, w rzeczywistości była precyzyjnie opisana przez Nobla w jego testamencie, jako nagroda z „fizjologii lub medycyny”. Z tego powodu może być przyznana w każdej ze szczegółowych dziedzin obu tych nauk. Pierwszym laureatem nagrody był w roku 1901 Niemiec Emil Adolf von Behring.

Podstrony: 1 [2] [3] [4]