1863

Rok 1863 / MDCCCLXIII

Alfred Larsen (ur. 24 listopada 1863 w Oslo, zm. 10 września 1950 w Oslo) – norweski biznesmen, filantrop i żeglarz, olimpijczyk, zdobywca złotego medalu w regatach na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w 1912 roku w Sztokholmie.Fiodor Fiodorowicz Berg (ros. Фёдор Фёдорович Берг, właściwie Friedrich Wilhelm Rembert von Berg; ur. 27 maja 1794 w Sangaste (gubernia inflancka, obecnie Estonia), zm. 18 stycznia 1874 w Sankt Petersburgu) – hrabia Wielkiego Księstwa Finlandii, generał kwatermistrz rosyjski. Od 1865 feldmarszałek. Geodeta.

stulecia: XVIII wiek ~ XIX wiek ~ XX wiek
dziesięciolecia: 1830–1839 • 1840–1849 • 1850–1859 • 1860–1869 • 1870–1879 • 1880–1889 • 1890–1899
lata: 1853 « 1858 « 1859 « 1860 « 1861 « 1862 « 1863 » 1864 » 1865 » 1866 » 1867 » 1868 » 1873

Spis treści

1 Wydarzenia w Polsce

2 Wydarzenia na świecie

3 Urodzili się

4 Zmarli

5 Zdarzenia astronomiczne

6 Święta ruchome

7 Zobacz też

Wydarzenia w Polsce

3 stycznia – Komitet Centralny Narodowy podjął decyzję o wybuchu powstania styczniowego z chwilą ogłoszenia branki.

12 stycznia – Komitet Centralny Narodowy zdecydował, iż w skład Tymczasowego Rządu Narodowego, mającego po wybuchu powstania ujawnić się w Modlinie, wejdą: Oskar Awejde, Stefan Bobrowski, ksiądz Karol Mikoszewski oraz - jako wódz naczelny - Zygmunt Padlewski.

14/15 stycznia – w nocy miała miejsce w Warszawie branka, która przyspieszyła wybuch powstania styczniowego.

15 stycznia – w domu parafii św. Aleksandra w Warszawie u księdza Karola Mikoszewskiego odbyło się zebranie zaskoczonego branką Komitetu Centralnego Narodowego; zdominowany przez czerwonych Komitet odrzucił propozycję Jana Majkowskiego ugody z Aleksandrem Wielopolskim.

17 stycznia – Komitet Centralny Narodowy zaakceptował tekst przedstawionego przez Jana Majkowskiego, a ułożonego przez jego siostrę - Marię Ilnicką - manifestu powstania.

18 stycznia:

powstał Tymczasowy Rząd Narodowy.

Komitet Centralny Narodowy przyjął - przygotowane przez Oskara Awejdego - dwa dekrety o uwłaszczeniu chłopów, wydrukowane następnie w tajnej drukarni u sióstr felicjanek; tegoż dnia namiestnik Królestwa Polskiego - carski brat, wielki książę Konstanty Mikołajewicz - dla schwytania kryjących się w podwarszawskich lasach zbiegów od branki wysłał tam wojsko.

19 stycznia – Komitet Centralny Narodowy - z poręki Józefa Janowskiego, a wbrew stanowisku Stefana Bobrowskiego - mianował przebywającego na emigracji Ludwika Mierosławskiego dyktatorem powstania.

22 stycznia

wybuchło powstanie styczniowe.

czterej członkowie Tymczasowego Rządu Narodowego opuścili Warszawę, pozostawiając władzę w rękach Komisji Wykonawczej Rządu Narodowego pod kierownictwem Stefana Bobrowskiego - piątego ich towarzysza, powstańczego naczelnika miasta; w Warszawie ogłoszony został Manifest 22 stycznia.

według rozsyłanych od 15 stycznia rozkazów, nocą na 23 stycznia spiskowcy przypuścili atak na 17 rosyjskich garnizonów - które to wydarzenia uznaje się za początek powstania styczniowego; mimo zwycięskiej potyczki pod Ciołkowem nie powiodło się uderzenie na Płock - mający być siedzibą Rządu Narodowego, w związku z czym Awejde, Janowski, Maykowski i ks. Mikoszewski do 27 stycznia pozostali w Kutnie.

23 stycznia – odbyła się potyczka pod Szydłowcem, stoczona między oddziałem powstańców styczniowych dowodzonym przez Augusta Jasińskiego i Mariana Langiewicza, a wojskami rosyjskimi; Szydłowiec był jednym z pierwszych miast wyzwolonych przez powstańców styczniowych.

26 stycznia – mieszkający w Paryżu Ludwik Mierosławski przyjął - z rąk emisariuszy Rządu Narodowego, Władysława Janowskiego i Stanisława Krzemińskiego - dyktaturę powstania.

3 lutego – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Węgrowem.

4 lutego – powstanie styczniowe: porucznik Franciszek Sokołowski uderzył ze swym oddziałem na Rawę Mazowiecką, zdobywając rosyjskie koszary.

6-7 lutego – powstanie styczniowe: doszło do wygranej przez wojska rosyjskie bitwy pod Siemiatyczami.

7 lutego – Komisja Wykonawcza wydała odezwę Do Polaków w zaborach pruskim i austriackim, stwierdzającą iż w obu tych zaborach „powstania być nie może i nie powinno”; autorem jej był Agaton Giller, agent „białych” w zdominowanym przez „czerwonych” Rządzie Narodowym.

8 lutego:

z inicjatywy Bismarcka w Petersburgu podpisano prusko-rosyjską konwencję Alvenslebena skierowaną przeciw powstaniu styczniowemu.

powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Słupczą.

11 lutego – powstanie styczniowe: oddział generała Mariana Langiewicza pobił Rosjan w bitwie pod Słupią.

17 lutego:

powstanie styczniowe: w bitwie pod Miechowem Rosjanie rozbili siły powstańcze dowodzone przez Apolinarego Kurowskiego; było to pierwsze starcie z udziałem żuawów śmierci.

powstanie styczniowe: stoczono zwycięską bitwę pod Staszowem.

19 lutego – powstanie styczniowe: oddział powstańczy dowodzony przez dyktatora powstania styczniowego Ludwika Mierosławskiego poniósł klęskę w bitwie pod Krzywosądzem na Kujawach.

21 lutego – powstanie styczniowe: w bitwie pod Nową Wsią na Kujawach, drugiej i zarazem ostatniej bitwie dowodzonej przez Ludwika Mierosławskiego, siły polskie zostały ponownie rozbite przez Moskali.

24 lutego – powstanie styczniowe: przegrane bitwy pod Małogoszczem i Dobrą.

1 marca – powstanie styczniowe: zwycięska potyczka oddziału Walerego Parczewskiego z Kozakami pod Czarną Wsią.

4 marca – powstanie styczniowe: oddział Mariana Langiewicza stoczył z wojskami rosyjskimi bitwę pod Pieskową Skałą.

5 marca – powstanie styczniowe: oddział powstańczy pod dowództwem Mariana Langiewicza i Antoniego Jeziorańskiego odniósł zwycięstwo nad Rosjanami w bitwie pod Skałą.

9 marca – powstanie styczniowe: bitwa pod Myszyńcem oddziałów Kurpiowskich pod dowództwem Zygmunta Padlewskiego z oddziałami armii rosyjskiej zakończona zwycięstwem Polaków.

10 marca – tę datę nosiła odezwa gen. Mariana Langiewicza, ogłaszająca objęcie przezeń dyktatury powstania.

11 marca – powstanie styczniowe: w obozie pod Goszczą ogłoszono dyktaturę gen. Mariana Langiewicza; tegoż dnia złożył on publicznie przysięgę i podpisał dekret o rządzie cywilnym.

12 marca – powstanie styczniowe: powstał Rząd Narodowy Cywilny.

17 marca – powstanie styczniowe: wygrana powstańców w bitwie pod Chrobrzem.

18 marca – stoczono jedną z najkrwawszych w powstaniu styczniowym bitwę pod Grochowiskami, ostatnią z udziałem żuawów śmierci dowodzonych przez François Rochebrune'a. Bitwa zakończyła się zwycięstwem Polaków.

19 marca – dyktator powstania Marian Langiewicz i jego adiutant, Anna Pustowójtówna, zostali aresztowani przez Austriaków po przeprawieniu się przez Wisłę do Galicji.

21 marca:

wysłany do Krakowa Stefan Bobrowski wydał tam - podpisaną własnym imieniem i nazwiskiem - skierowaną przeciw „białym” i „mierosławczykom” odezwę, proklamującą powrót władzy w ręce Rządu Narodowego po upadku dyktatury Langiewicza.

powstanie styczniowe: oddział Leona Czechowskiego został rozbity pod Hutą Krzeszowską.

22 marca – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Olszakiem.

24 marca – powstanie styczniowe: oddział powstańczy pod dowództwem pułkownika Marcina Borelowskiego poniósł klęskę w bitwie pod Krasnobrodem.

5 kwietnia – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Szklarami.

12 kwietnia – powstanie styczniowe: w sprowokowanym przez „białych” pojedynku został zamordowany pierwszym strzałem („był do tego stopnia krótkowidzem, że pojedynek na pistolety [...] narażał go na śmierć niechybną”) przez hrabiego Adama Grabowskiego należący do stronnictwa „czerwonych” Stefan Bobrowski, członek Komitetu Centralnego Narodowego i Tymczasowego Rządu Narodowego, najwybitniejszy - choć zaledwie dwudziestotrzyletni - z przywódców powstania styczniowego.

14 kwietnia – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Budą Zaborowską.

16 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Borowymi Młynami.

18 kwietnia – powstanie styczniowe: kolumna wojsk rosyjskich rozgromiła obóz powstańców pod Brodami.

21 kwietnia – powstanie styczniowe: oddział Zygmunta Sierakowskiego pobił Rosjan w bitwie pod Ginietynami.

23 kwietnia – powstanie styczniowe: nierozstrzygnięta bitwa pod Wąsoszem.

24 kwietnia:

powstanie styczniowe: dowodzony przez Marcina Borelowskiego (pseud. „Lelewel”) oddział został pod Józefowem rozbity przez Moskali; w boju poległ Mieczysław Romanowski, lwowski poeta romantyczny.

powstanie styczniowe: stoczono bitwę pod Jaworznikiem w której Moskale rozbili oddział powstańczy kpt. Anastazego Mossakowskiego.

26 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w II bitwie pod Nową Wsią.

29 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Brdowem.

3 maja – powstanie styczniowe: Tymczasowy Rząd Narodowy powołał powołał Komitet Polski w Paryżu.

4/5 maja – powstanie styczniowe: w nocy oddział Ignacego Mystkowskiego urządził pod Stokiem zasadzkę na wojska rosyjskie, odnosząc jedno z największych polskich zwycięstw podczas powstania.

5 maja – powstanie styczniowe: w bitwie pod Krzykawką poległ Francesco Nullo, dowódca tzw. garibaldczyków czyli włoskich ochotników, którzy wzięli udział w powstaniu.

6 maja – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Kobylanką.

7 maja – powstanie styczniowe: wygrana powstańców w bitwie pod Medejkami.

8 maja – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w I bitwie pod Ignacewem koło Konina. Moskale rozbili oddział Edmunda Taczanowskiego; niedobitki zdołał wyprowadzić Jan Kanty Działyński.

9 maja – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Birżami.

11 maja – powstanie styczniowe: oddział Antoniego Jeziorańskiego został rozbity w bitwie pod Hutą Krzeszowską.

13 maja:

powstanie styczniowe na Litwie i Rusi: do Wilna przybył nowy generał-gubernator Michaił Murawjow.

powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Kietlanką.

15 maja – powstanie styczniowe: ujęty przez Moskali generał Zygmunt Padlewski został rozstrzelany.

17 maja – powstanie styczniowe: pod Horkami koło Kobrynia rozpoczęła się pierwsza bitwa powstania styczniowego, w której dowodził Romuald Traugutt.

19 maja – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Tuczapami.

21 maja – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Kadyszem.

23 maja – powstanie styczniowe: upadł Tymczasowy Rząd Narodowy. Sprzyjający „czerwonym” Jan Wernicki, Włodzimierz Lempke i Stanisław Olszański przejęli pieczęć Rządu Narodowego (tzw. kwietniowego, kierowanego przez Agatona Gillera) - co w warunkach państwa podziemnego oznaczało jego obalenie; rozpoczęło się formowanie „rządu czerwonych prawników”.

25 maja – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Horkami.

26 maja – powstanie styczniowe: oddziały powstańcze pod wodzą gen. Edmunda Różyckiego odniosły błyskotliwe zwycięstwo w bitwie pod Salichą nad rosyjskim oddziałem karnym dowodzonym przez kpt. Łomonosowa.

27 maja – powstanie styczniowe: w skład Rządu Narodowego weszli Piotr Kobylański i Erazm Malinowski.

30 maja – powstanie styczniowe: stoczono I bitwę pod Chruśliną.

1 czerwca – powstanie styczniowe: między Małkinią a Czyżewem dróżnik kolejowy dokonał sabotażu poprzez rozkręcenie szyn doprowadzając do katastrofy rosyjskiego pociągu, w której zginęło 20 oficerów i 600 żołnierzy.

2 czerwca – powstanie styczniowe: Rząd Narodowy (czerwonych prawników) powołał w każdym powiecie i w Warszawie trybunały rewolucyjne do sądzenia spraw politycznych.

3 czerwca – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Nagoszewem.

9 czerwca – powstanie styczniowe: personel Banku Polskiego na placu Bankowym w Warszawie przekazał powstańcom, dowodzonym przez Aleksandra Waszkowskiego depozyty Kasy Głównej Królestwa w wysokości 3,6 miliona złotych, 500 tysięcy rubli i wielu listów zastawnych.

10 czerwca – powstanie styczniowe: oddział Edmunda Calliera stoczył z wojskami rosyjskimi bitwę pod Kleczewem.

12 czerwca – na stokach Cytadeli Warszawskiej stracony przez powieszenie został ksiądz Agrypin Konarski - kapucyn, w powstaniu styczniowym kapelan oddziałów Teodora Cieszkowskiego, Dionizego Czachowskiego i Władysława Kononowicza.

14 czerwca – na rozkaz namiestnika Królestwa Polskiego, wielkiego księcia Konstantego Mikołajewicza, arcybiskup metropolita warszawski Zygmunt Szczęsny Feliński został wywieziony do Gatczyny koło Petersburga; do kraju wrócił dopiero po 20 latach.

15 czerwca – powstanie styczniowe: porażka Polaków w bitwie pod Lututowem.

18 czerwca – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Górami.

20 czerwca – powstanie styczniowe: doszło do bitwy pod Komorowem, przerwanej przez gwałtowną burzę.

21 czerwca – powstanie styczniowe: utworzono Wydział Wykonawczy Rządu Narodowego dla Wołynia, Podola i Ukrainy.

27 czerwca:

na Placu Łukiskim w Wilnie został stracony Zygmunt Sierakowski, dowódca powstańczy na Litwie; ujętego przez Moskali po bitwie pod Birżami skazano 23 czerwca zaocznie na karę śmierci; mimo interwencji brytyjskiego ambasadora Francisa Napiera u ministra wojny Milutina wyrok został konfirmowany przez Murawjowa za zgodą cara Aleksandra II, z zamianą rozstrzelania na powieszenie.

porażka oddziału Józefa Oxińskiego w bitwie pod Przedborzem.

2 lipca – powstanie styczniowe: stoczono bitwę pod Radziłłowem.

10 lipca – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Ossą.

14 lipca – rząd carski odrzucił noty rządów Anglii, Francji i Austrii w sprawie amnestii i ustępstw dla Królestwa Polskiego w ramach Konstytucji z 1815.

16 lipca – popadły w niełaskę i urlopowany przez rząd w Petersburgu cywilny naczelnik władz Królestwa Polskiego, margrabia Aleksander Wielopolski, wyjechał z kraju (jak się okazało - na zawsze); jego „tymczasowym” zastępcą w Radzie Administracyjnej został hrabia Fiodor Berg.

19 lipca – we Lwowie została podpisana Concordia, umowa pomiędzy biskupami rzymskokatolickimi a greckokatolickimi.

4 sierpnia – powstanie styczniowe: gen. Michał Heydenreich pokonał Rosjan w II bitwie pod Chruśliną.

5 sierpnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Depułtyczami Królewskimi.

8 sierpnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Żyrzynem.

24 sierpnia – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Fajsławicami.

25 sierpnia:

powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Sędziejowicami.

powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Żelazną.

w następstwie przegranej przez Moskali bitwy pod Żyrzynem namiestnik Królestwa Polskiego, wielki książę Konstanty Mikołajewicz, został odwołany do Petersburga.

3 września – powstanie styczniowe: powstańcy pod dowództwem pułkownika Marcina Borelowskiego odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Panasówką.

6 września – powstanie styczniowe: w przegranej bitwie na Sowiej Górze śmiertelnie ranny został Marcin Borelowski.

15 września – powstanie styczniowe: II bitwa pod Małogoszczem.

19 września – powstanie styczniowe: zamach w Warszawie na namiestnika Królestwa Polskiego, generała Berga.

30 września – powstanie styczniowe: podczas bitwy pod Mełchowem stracił lewą nogę i dostał się do niewoli Adam Chmielowski, późniejszy brat Albert.

17 października – Romuald Traugutt został dyktatorem powstania styczniowego.

8 listopada – powstanie styczniowe: oddział ppłk. Jana Rudowskiego rozbroił rosyjską załogę Szydłowca.

16 listopada – powstanie styczniowe: zwycięstwo polskie w bitwie pod Rossoszem.

21 listopada – Moskale, nie czekając na akt ułaskawienia, dokonali w Siedlcach publicznej egzekucji (przez powieszenie) ujętego 8 tygodni wcześniej Władysława Rawicza - cywilnego naczelnika województwa podlaskiego w powstaniu styczniowym.

25 listopada – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Opatowem.

4 grudnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Sprową.

5 grudnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców pod dowództwem pułkownika Karola Kality w bitwie pod Mierzwinem.

23 grudnia – powstanie styczniowe: w Radomiu został rozstrzelany przez Moskali powstańczy dowódca Zygmunt Chmieleński.

Powstanie styczniowe: nocny wymarsz z Krakowa ochotników do obozu powstańczego w Ojcowie.

Powstanie styczniowe: Dyrekcja Policji w Krakowie wydała zakaz uczestnictwa w powstaniu na terenie Królestwa.

Powstanie styczniowe: z Krakowa wyruszył oddział ochotników pod dowództwem Józefa Grekowicza. Po przekroczeniu granicy został rozbity. Podobnie skończyły się następne wyprawy.

II bitwa pod Małogoszczem – bitwa powstania styczniowego, miała miejsce 16 września 1863 roku. Władysław Sokołowski ps. „Iskra” zaatakował Małogoszcz, prowadząc 400-osobowy oddział wojsk powstańczych (250 strzelców, 100 kosynierów i 50 kawalerzystów). Atak został jednak rozbity przez przeważające siły rosyjskie, które otrzymały przed bitwą znaczne wzmocnienie. Polacy zostali wyparci, grupa kosynierów dostała się do niewoli.Dionizy Feliks Czachowski (ur. 6 kwietnia 1810 w Niedabylu, zm. 6 listopada 1863) – pułkownik, naczelnik wojenny województwa sandomierskiego w powstaniu styczniowym.

Podstrony: 1 [2] [3] [4]