Wydarzenia w Polsce[]
3 stycznia – Komitet Centralny Narodowy podjął decyzję o wybuchu powstania styczniowego z chwilą ogłoszenia branki.
12 stycznia – Komitet Centralny Narodowy zdecydował, iż w skład Tymczasowego Rządu Narodowego, mającego po wybuchu powstania ujawnić się w Modlinie, wejdą: Oskar Awejde, Stefan Bobrowski, ksiądz Karol Mikoszewski oraz - jako wódz naczelny - Zygmunt Padlewski.
14/15 stycznia – w nocy miała miejsce w Warszawie branka, która przyspieszyła wybuch powstania styczniowego.
15 stycznia – w domu parafii św. Aleksandra w Warszawie u księdza Karola Mikoszewskiego odbyło się zebranie zaskoczonego branką Komitetu Centralnego Narodowego; zdominowany przez czerwonych Komitet odrzucił propozycję Jana Majkowskiego ugody z Aleksandrem Wielopolskim.
17 stycznia – Komitet Centralny Narodowy zaakceptował tekst przedstawionego przez Jana Majkowskiego, a ułożonego przez jego siostrę - Marię Ilnicką - manifestu powstania.
18 stycznia:
powstał Tymczasowy Rząd Narodowy.
Komitet Centralny Narodowy przyjął - przygotowane przez Oskara Awejdego - dwa dekrety o uwłaszczeniu chłopów, wydrukowane następnie w tajnej drukarni u sióstr felicjanek; tegoż dnia namiestnik Królestwa Polskiego - carski brat, wielki książę Konstanty Mikołajewicz - dla schwytania kryjących się w podwarszawskich lasach zbiegów od branki wysłał tam wojsko.
19 stycznia – Komitet Centralny Narodowy - z poręki Józefa Janowskiego, a wbrew stanowisku Stefana Bobrowskiego - mianował przebywającego na emigracji Ludwika Mierosławskiego dyktatorem powstania.
22 stycznia
wybuchło powstanie styczniowe.
czterej członkowie Tymczasowego Rządu Narodowego opuścili Warszawę, pozostawiając władzę w rękach Komisji Wykonawczej Rządu Narodowego pod kierownictwem Stefana Bobrowskiego - piątego ich towarzysza, powstańczego naczelnika miasta; w Warszawie ogłoszony został Manifest 22 stycznia.
według rozsyłanych od 15 stycznia rozkazów, nocą na 23 stycznia spiskowcy przypuścili atak na 17 rosyjskich garnizonów - które to wydarzenia uznaje się za początek powstania styczniowego; mimo zwycięskiej potyczki pod Ciołkowem nie powiodło się uderzenie na Płock - mający być siedzibą Rządu Narodowego, w związku z czym Awejde, Janowski, Maykowski i ks. Mikoszewski do 27 stycznia pozostali w Kutnie.
23 stycznia – odbyła się potyczka pod Szydłowcem, stoczona między oddziałem powstańców styczniowych dowodzonym przez Augusta Jasińskiego i Mariana Langiewicza, a wojskami rosyjskimi; Szydłowiec był jednym z pierwszych miast wyzwolonych przez powstańców styczniowych.
26 stycznia – mieszkający w Paryżu Ludwik Mierosławski przyjął - z rąk emisariuszy Rządu Narodowego, Władysława Janowskiego i Stanisława Krzemińskiego - dyktaturę powstania.
3 lutego – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Węgrowem.
4 lutego – powstanie styczniowe: porucznik Franciszek Sokołowski uderzył ze swym oddziałem na Rawę Mazowiecką, zdobywając rosyjskie koszary.
6-7 lutego – powstanie styczniowe: doszło do wygranej przez wojska rosyjskie bitwy pod Siemiatyczami.
7 lutego – Komisja Wykonawcza wydała odezwę Do Polaków w zaborach pruskim i austriackim, stwierdzającą iż w obu tych zaborach „powstania być nie może i nie powinno”; autorem jej był Agaton Giller, agent „białych” w zdominowanym przez „czerwonych” Rządzie Narodowym.
8 lutego:
z inicjatywy Bismarcka w Petersburgu podpisano prusko-rosyjską konwencję Alvenslebena skierowaną przeciw powstaniu styczniowemu.
powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Słupczą.
11 lutego – powstanie styczniowe: oddział generała Mariana Langiewicza pobił Rosjan w bitwie pod Słupią.
17 lutego:
powstanie styczniowe: w bitwie pod Miechowem Rosjanie rozbili siły powstańcze dowodzone przez Apolinarego Kurowskiego; było to pierwsze starcie z udziałem żuawów śmierci.
powstanie styczniowe: stoczono zwycięską bitwę pod Staszowem.
19 lutego – powstanie styczniowe: oddział powstańczy dowodzony przez dyktatora powstania styczniowego Ludwika Mierosławskiego poniósł klęskę w bitwie pod Krzywosądzem na Kujawach.
21 lutego – powstanie styczniowe: w bitwie pod Nową Wsią na Kujawach, drugiej i zarazem ostatniej bitwie dowodzonej przez Ludwika Mierosławskiego, siły polskie zostały ponownie rozbite przez Moskali.
24 lutego – powstanie styczniowe: przegrane bitwy pod Małogoszczem i Dobrą.
1 marca – powstanie styczniowe: zwycięska potyczka oddziału Walerego Parczewskiego z Kozakami pod Czarną Wsią.
4 marca – powstanie styczniowe: oddział Mariana Langiewicza stoczył z wojskami rosyjskimi bitwę pod Pieskową Skałą.
5 marca – powstanie styczniowe: oddział powstańczy pod dowództwem Mariana Langiewicza i Antoniego Jeziorańskiego odniósł zwycięstwo nad Rosjanami w bitwie pod Skałą.
9 marca – powstanie styczniowe: bitwa pod Myszyńcem oddziałów Kurpiowskich pod dowództwem Zygmunta Padlewskiego z oddziałami armii rosyjskiej zakończona zwycięstwem Polaków.
10 marca – tę datę nosiła odezwa gen. Mariana Langiewicza, ogłaszająca objęcie przezeń dyktatury powstania.
11 marca – powstanie styczniowe: w obozie pod Goszczą ogłoszono dyktaturę gen. Mariana Langiewicza; tegoż dnia złożył on publicznie przysięgę i podpisał dekret o rządzie cywilnym.
12 marca – powstanie styczniowe: powstał Rząd Narodowy Cywilny.
17 marca – powstanie styczniowe: wygrana powstańców w bitwie pod Chrobrzem.
18 marca – stoczono jedną z najkrwawszych w powstaniu styczniowym bitwę pod Grochowiskami, ostatnią z udziałem żuawów śmierci dowodzonych przez François Rochebrune'a. Bitwa zakończyła się zwycięstwem Polaków.
19 marca – dyktator powstania Marian Langiewicz i jego adiutant, Anna Pustowójtówna, zostali aresztowani przez Austriaków po przeprawieniu się przez Wisłę do Galicji.
21 marca:
wysłany do Krakowa Stefan Bobrowski wydał tam - podpisaną własnym imieniem i nazwiskiem - skierowaną przeciw „białym” i „mierosławczykom” odezwę, proklamującą powrót władzy w ręce Rządu Narodowego po upadku dyktatury Langiewicza.
powstanie styczniowe: oddział Leona Czechowskiego został rozbity pod Hutą Krzeszowską.
22 marca – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Olszakiem.
24 marca – powstanie styczniowe: oddział powstańczy pod dowództwem pułkownika Marcina Borelowskiego poniósł klęskę w bitwie pod Krasnobrodem.
5 kwietnia – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Szklarami.
12 kwietnia – powstanie styczniowe: w sprowokowanym przez „białych” pojedynku został zamordowany pierwszym strzałem („był do tego stopnia krótkowidzem, że pojedynek na pistolety [...] narażał go na śmierć niechybną”) przez hrabiego Adama Grabowskiego należący do stronnictwa „czerwonych” Stefan Bobrowski, członek Komitetu Centralnego Narodowego i Tymczasowego Rządu Narodowego, najwybitniejszy - choć zaledwie dwudziestotrzyletni - z przywódców powstania styczniowego.
14 kwietnia – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Budą Zaborowską.
16 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Borowymi Młynami.
18 kwietnia – powstanie styczniowe: kolumna wojsk rosyjskich rozgromiła obóz powstańców pod Brodami.
21 kwietnia – powstanie styczniowe: oddział Zygmunta Sierakowskiego pobił Rosjan w bitwie pod Ginietynami.
23 kwietnia – powstanie styczniowe: nierozstrzygnięta bitwa pod Wąsoszem.
24 kwietnia:
powstanie styczniowe: dowodzony przez Marcina Borelowskiego (pseud. „Lelewel”) oddział został pod Józefowem rozbity przez Moskali; w boju poległ Mieczysław Romanowski, lwowski poeta romantyczny.
powstanie styczniowe: stoczono bitwę pod Jaworznikiem w której Moskale rozbili oddział powstańczy kpt. Anastazego Mossakowskiego.
26 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w II bitwie pod Nową Wsią.
29 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Brdowem.
3 maja – powstanie styczniowe: Tymczasowy Rząd Narodowy powołał powołał Komitet Polski w Paryżu.
4/5 maja – powstanie styczniowe: w nocy oddział Ignacego Mystkowskiego urządził pod Stokiem zasadzkę na wojska rosyjskie, odnosząc jedno z największych polskich zwycięstw podczas powstania.
5 maja – powstanie styczniowe: w bitwie pod Krzykawką poległ Francesco Nullo, dowódca tzw. garibaldczyków czyli włoskich ochotników, którzy wzięli udział w powstaniu.
6 maja – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Kobylanką.
7 maja – powstanie styczniowe: wygrana powstańców w bitwie pod Medejkami.
8 maja – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w I bitwie pod Ignacewem koło Konina. Moskale rozbili oddział Edmunda Taczanowskiego; niedobitki zdołał wyprowadzić Jan Kanty Działyński.
9 maja – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Birżami.
11 maja – powstanie styczniowe: oddział Antoniego Jeziorańskiego został rozbity w bitwie pod Hutą Krzeszowską.
13 maja:
powstanie styczniowe na Litwie i Rusi: do Wilna przybył nowy generał-gubernator Michaił Murawjow.
powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Kietlanką.
15 maja – powstanie styczniowe: ujęty przez Moskali generał Zygmunt Padlewski został rozstrzelany.
17 maja – powstanie styczniowe: pod Horkami koło Kobrynia rozpoczęła się pierwsza bitwa powstania styczniowego, w której dowodził Romuald Traugutt.
19 maja – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Tuczapami.
21 maja – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Kadyszem.
23 maja – powstanie styczniowe: upadł Tymczasowy Rząd Narodowy. Sprzyjający „czerwonym” Jan Wernicki, Włodzimierz Lempke i Stanisław Olszański przejęli pieczęć Rządu Narodowego (tzw. kwietniowego, kierowanego przez Agatona Gillera) - co w warunkach państwa podziemnego oznaczało jego obalenie; rozpoczęło się formowanie „rządu czerwonych prawników”.
25 maja – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Horkami.
26 maja – powstanie styczniowe: oddziały powstańcze pod wodzą gen. Edmunda Różyckiego odniosły błyskotliwe zwycięstwo w bitwie pod Salichą nad rosyjskim oddziałem karnym dowodzonym przez kpt. Łomonosowa.
27 maja – powstanie styczniowe: w skład Rządu Narodowego weszli Piotr Kobylański i Erazm Malinowski.
30 maja – powstanie styczniowe: stoczono I bitwę pod Chruśliną.
1 czerwca – powstanie styczniowe: między Małkinią a Czyżewem dróżnik kolejowy dokonał sabotażu poprzez rozkręcenie szyn doprowadzając do katastrofy rosyjskiego pociągu, w której zginęło 20 oficerów i 600 żołnierzy.
2 czerwca – powstanie styczniowe: Rząd Narodowy (czerwonych prawników) powołał w każdym powiecie i w Warszawie trybunały rewolucyjne do sądzenia spraw politycznych.
3 czerwca – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Nagoszewem.
9 czerwca – powstanie styczniowe: personel Banku Polskiego na placu Bankowym w Warszawie przekazał powstańcom, dowodzonym przez Aleksandra Waszkowskiego depozyty Kasy Głównej Królestwa w wysokości 3,6 miliona złotych, 500 tysięcy rubli i wielu listów zastawnych.
10 czerwca – powstanie styczniowe: oddział Edmunda Calliera stoczył z wojskami rosyjskimi bitwę pod Kleczewem.
12 czerwca – na stokach Cytadeli Warszawskiej stracony przez powieszenie został ksiądz Agrypin Konarski - kapucyn, w powstaniu styczniowym kapelan oddziałów Teodora Cieszkowskiego, Dionizego Czachowskiego i Władysława Kononowicza.
14 czerwca – na rozkaz namiestnika Królestwa Polskiego, wielkiego księcia Konstantego Mikołajewicza, arcybiskup metropolita warszawski Zygmunt Szczęsny Feliński został wywieziony do Gatczyny koło Petersburga; do kraju wrócił dopiero po 20 latach.
15 czerwca – powstanie styczniowe: porażka Polaków w bitwie pod Lututowem.
18 czerwca – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Górami.
20 czerwca – powstanie styczniowe: doszło do bitwy pod Komorowem, przerwanej przez gwałtowną burzę.
21 czerwca – powstanie styczniowe: utworzono Wydział Wykonawczy Rządu Narodowego dla Wołynia, Podola i Ukrainy.
27 czerwca – na Placu Łukiskim w Wilnie został stracony Zygmunt Sierakowski, dowódca powstańczy na Litwie; ujętego przez Moskali po bitwie pod Birżami skazano 23 czerwca zaocznie na karę śmierci; mimo interwencji brytyjskiego ambasadora Francisa Napiera u ministra wojny Milutina wyrok został konfirmowany przez Murawjowa za zgodą cara Aleksandra II, z zamianą rozstrzelania na powieszenie.
2 lipca – powstanie styczniowe: stoczono bitwę pod Radziłłowem.
10 lipca – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Ossą.
14 lipca – rząd carski odrzucił noty rządów Anglii, Francji i Austrii w sprawie amnestii i ustępstw dla Królestwa Polskiego w ramach Konstytucji z 1815.
16 lipca – popadły w niełaskę i urlopowany przez rząd w Petersburgu cywilny naczelnik władz Królestwa Polskiego, margrabia Aleksander Wielopolski, wyjechał z kraju (jak się okazało - na zawsze); jego „tymczasowym” zastępcą w Radzie Administracyjnej został hrabia Fiodor Berg.
19 lipca – we Lwowie została podpisana Concordia, umowa pomiędzy biskupami rzymskokatolickimi a greckokatolickimi.
4 sierpnia – powstanie styczniowe: Gen. Michał Heydenreich pokonał Rosjan w II bitwie pod Chruśliną.
5 sierpnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Depułtyczami Królewskimi.
8 sierpnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Żyrzynem.
24 sierpnia – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Fajsławicami.
25 sierpnia:
powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Sędziejowicami.
powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Żelazną.
w następstwie przegranej przez Moskali bitwy pod Żyrzynem namiestnik Królestwa Polskiego, wielki książę Konstanty Mikołajewicz, został odwołany do Petersburga.
3 września – powstanie styczniowe: powstańcy pod dowództwem pułkownika Marcina Borelowskiego odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Panasówką.
6 września – powstanie styczniowe: w przegranej bitwie na Sowiej Górze śmiertelnie ranny został Marcin Borelowski.
15 września – powstanie styczniowe: II bitwa pod Małogoszczem.
19 września – powstanie styczniowe: zamach w Warszawie na namiestnika Królestwa Polskiego, generała Berga.
30 września – powstanie styczniowe: podczas bitwy pod Mełchowem stracił lewą nogę i dostał się do niewoli Adam Chmielowski, późniejszy brat Albert.
17 października – Romuald Traugutt został dyktatorem powstania styczniowego.
8 listopada – powstanie styczniowe: oddział ppłk. Jana Rudowskiego rozbroił rosyjską załogę Szydłowca.
16 listopada – powstanie styczniowe: zwycięstwo polskie w bitwie pod Rossoszem.
21 listopada – Moskale, nie czekając na akt ułaskawienia, dokonali w Siedlcach publicznej egzekucji (przez powieszenie) ujętego 8 tygodni wcześniej Władysława Rawicza - cywilnego naczelnika województwa podlaskiego w powstaniu styczniowym.
25 listopada – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Opatowem.
4 grudnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Sprową.
5 grudnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców pod dowództwem pułkownika Karola Kality w bitwie pod Mierzwinem.
23 grudnia – powstanie styczniowe: w Radomiu został rozstrzelany przez Moskali powstańczy dowódca Zygmunt Chmieleński.
Powstanie styczniowe: nocny wymarsz z Krakowa ochotników do obozu powstańczego w Ojcowie.
Powstanie styczniowe: Dyrekcja Policji w Krakowie wydała zakaz uczestnictwa w powstaniu na terenie Królestwa.
Powstanie styczniowe: z Krakowa wyruszył oddział ochotników pod dowództwem Józefa Grekowicza. Po przekroczeniu granicy został rozbity. Podobnie skończyły się następne wyprawy.
Fiodor Fiodorowicz Berg (ros. Фёдор Фёдорович Берг, właściwie Friedrich Wilhelm Rembert von Berg; ur. 27 maja 1794 w Sangaste (gubernia inflancka, obecnie Estonia), zm. 18 stycznia 1874 w Sankt Petersburgu) – hrabia Wielkiego Księstwa Finlandii, generał kwatermistrz rosyjski. Od 1865 feldmarszałek. Geodeta.II bitwa pod Małogoszczem – bitwa powstania styczniowego, miała miejsce 16 września 1863 roku. Władysław Sokołowski ps. „Iskra” zaatakował Małogoszcz, prowadząc 400-osobowy oddział wojsk powstańczych (250 strzelców, 100 kosynierów i 50 kawalerzystów). Atak został jednak rozbity przez przeważające siły rosyjskie, które otrzymały przed bitwą znaczne wzmocnienie. Polacy zostali wyparci, grupa kosynierów dostała się do niewoli.
Podstrony: 1 [2] [3] [4]
Warto wiedzieć że... beta
Dionizy Feliks Czachowski (ur. 6 kwietnia 1810 w Niedabylu, zm. 6 listopada 1863) – pułkownik, naczelnik wojenny województwa sandomierskiego w powstaniu styczniowym.
Emanuel Sonnenberg (ur. 5 sierpnia 1863 r. w Inowłodzu, zm. 20 lipca 1939 r. w Łodzi) – lekarz dermatolog, lekarz naczelny i ordynator łódzkich szpitali, społecznik, działacz łódzkich samorządów lekarskich; patron Szpitala Miejskiego na Stokach w Łodzi.
Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe (pop. Towarzystwo Strażnica) – korporacje prawne reprezentujące przed władzami świeckimi Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy.
Komitet Polski w Paryżu – zagraniczna ekspozytura Rządu Narodowego w czasie powstania styczniowego. Powołany 3 maja 1863 w Paryżu przez Tymczasowy Rząd Narodowy. Przewodniczącym komitetu został książę Władysław Czartoryski, jego sekretarzem Józef Ordęga.
Konfederacja Granady (hiszp. Confederación Granadina) – państwo powstałe w wyniku przekształcenia Republiki Nowej Granady, istniejące w latach 1858-1863 na terenach obecnej Kolumbii i Panamy. W 1863 roku na jego miejscu powstały Stany Zjednoczone Kolumbii.
Przemowa gettysburska (również adres gettysburski) – krótka przemowa prezydenta USA Abrahama Lincolna wygłoszona 19 listopada 1863 roku, podczas uroczystości na Narodowym Cmentarzu Gettysburskim. Przemowę dedykował żołnierzom Unii, poległym w bitwie pod Gettysburgiem; przedstawiała cele, w imię których jego rząd prowadził wojnę o przywrócenie jedności państwa. Nacisk położył głównie na zgodność tych celów z podstawowymi założeniami konstytucji z 1787 r. Wystąpienie to uważane jest za wzór amerykańskiej retoryki politycznej, czyli zwięzłej i zawierającej ważne treści.
Bitwa pod Ginietynami miała miejsce 21 kwietnia 1863 r. podczas powstania styczniowego w okolicach miasta Ginietyny (obecnie Litwa).
