Wydarzenia w Polsce[ | edytuj kod]
3 stycznia – Komitet Centralny Narodowy podjął decyzję o wybuchu powstania styczniowego z chwilą ogłoszenia branki.
12 stycznia – Komitet Centralny Narodowy zdecydował, iż w skład Tymczasowego Rządu Narodowego, mającego po wybuchu powstania ujawnić się w Modlinie, wejdą: Oskar Awejde, Stefan Bobrowski, ksiądz Karol Mikoszewski oraz - jako wódz naczelny - Zygmunt Padlewski.
14/15 stycznia – w nocy miała miejsce w Warszawie branka, która przyspieszyła wybuch powstania styczniowego.
15 stycznia – w domu parafii św. Aleksandra w Warszawie u księdza Karola Mikoszewskiego odbyło się zebranie zaskoczonego branką Komitetu Centralnego Narodowego; zdominowany przez czerwonych Komitet odrzucił propozycję Jana Majkowskiego ugody z Aleksandrem Wielopolskim.
17 stycznia – Komitet Centralny Narodowy zaakceptował tekst przedstawionego przez Jana Majkowskiego, a ułożonego przez jego siostrę - Marię Ilnicką - manifestu powstania.
18 stycznia:
powstał Tymczasowy Rząd Narodowy.
Komitet Centralny Narodowy przyjął - przygotowane przez Oskara Awejdego - dwa dekrety o uwłaszczeniu chłopów, wydrukowane następnie w tajnej drukarni u sióstr felicjanek; tegoż dnia namiestnik Królestwa Polskiego - carski brat, wielki książę Konstanty Mikołajewicz - dla schwytania kryjących się w podwarszawskich lasach zbiegów od branki wysłał tam wojsko.
19 stycznia – Komitet Centralny Narodowy - z poręki Józefa Janowskiego, a wbrew stanowisku Stefana Bobrowskiego - mianował przebywającego na emigracji Ludwika Mierosławskiego dyktatorem powstania.
22 stycznia
wybuchło powstanie styczniowe.
czterej członkowie Tymczasowego Rządu Narodowego opuścili Warszawę, pozostawiając władzę w rękach Komisji Wykonawczej Rządu Narodowego pod kierownictwem Stefana Bobrowskiego - piątego ich towarzysza, powstańczego naczelnika miasta; w Warszawie ogłoszony został Manifest 22 stycznia.
według rozsyłanych od 15 stycznia rozkazów, nocą na 23 stycznia spiskowcy przypuścili atak na 17 rosyjskich garnizonów - które to wydarzenia uznaje się za początek powstania styczniowego; mimo zwycięskiej potyczki pod Ciołkowem nie powiodło się uderzenie na Płock - mający być siedzibą Rządu Narodowego, w związku z czym Awejde, Janowski, Maykowski i ks. Mikoszewski do 27 stycznia pozostali w Kutnie.
23 stycznia – odbyła się potyczka pod Szydłowcem, stoczona między oddziałem powstańców styczniowych dowodzonym przez Augusta Jasińskiego i Mariana Langiewicza, a wojskami rosyjskimi; Szydłowiec był jednym z pierwszych miast wyzwolonych przez powstańców styczniowych.
26 stycznia – mieszkający w Paryżu Ludwik Mierosławski przyjął - z rąk emisariuszy Rządu Narodowego, Władysława Janowskiego i Stanisława Krzemińskiego - dyktaturę powstania.
3 lutego – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Węgrowem.
4 lutego – powstanie styczniowe: porucznik Franciszek Sokołowski uderzył ze swym oddziałem na Rawę Mazowiecką, zdobywając rosyjskie koszary.
6-7 lutego – powstanie styczniowe: doszło do wygranej przez wojska rosyjskie bitwy pod Siemiatyczami.
7 lutego – Komisja Wykonawcza wydała odezwę Do Polaków w zaborach pruskim i austriackim, stwierdzającą iż w obu tych zaborach „powstania być nie może i nie powinno”; autorem jej był Agaton Giller, agent „białych” w zdominowanym przez „czerwonych” Rządzie Narodowym.
8 lutego:
z inicjatywy Bismarcka w Petersburgu podpisano prusko-rosyjską konwencję Alvenslebena skierowaną przeciw powstaniu styczniowemu.
powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Słupczą.
11 lutego – powstanie styczniowe: oddział generała Mariana Langiewicza pobił Rosjan w bitwie pod Słupią.
17 lutego:
powstanie styczniowe: w bitwie pod Miechowem Rosjanie rozbili siły powstańcze dowodzone przez Apolinarego Kurowskiego; było to pierwsze starcie z udziałem żuawów śmierci.
powstanie styczniowe: stoczono zwycięską bitwę pod Staszowem.
19 lutego – powstanie styczniowe: oddział powstańczy dowodzony przez dyktatora powstania styczniowego Ludwika Mierosławskiego poniósł klęskę w bitwie pod Krzywosądzem na Kujawach.
21 lutego – powstanie styczniowe: w bitwie pod Nową Wsią na Kujawach, drugiej i zarazem ostatniej bitwie dowodzonej przez Ludwika Mierosławskiego, siły polskie zostały ponownie rozbite przez Moskali.
24 lutego – powstanie styczniowe: przegrane bitwy pod Małogoszczem i Dobrą.
1 marca – powstanie styczniowe: zwycięska potyczka oddziału Walerego Parczewskiego z Kozakami pod Czarną Wsią.
4 marca – powstanie styczniowe: oddział Mariana Langiewicza stoczył z wojskami rosyjskimi bitwę pod Pieskową Skałą.
5 marca – powstanie styczniowe: oddział powstańczy pod dowództwem Mariana Langiewicza i Antoniego Jeziorańskiego odniósł zwycięstwo nad Rosjanami w bitwie pod Skałą.
9 marca – powstanie styczniowe: bitwa pod Myszyńcem oddziałów Kurpiowskich pod dowództwem Zygmunta Padlewskiego z oddziałami armii rosyjskiej zakończona zwycięstwem Polaków.
10 marca – tę datę nosiła odezwa gen. Mariana Langiewicza, ogłaszająca objęcie przezeń dyktatury powstania.
11 marca – powstanie styczniowe: w obozie pod Goszczą ogłoszono dyktaturę gen. Mariana Langiewicza; tegoż dnia złożył on publicznie przysięgę i podpisał dekret o rządzie cywilnym.
12 marca – powstanie styczniowe: powstał Rząd Narodowy Cywilny.
17 marca – powstanie styczniowe: wygrana powstańców w bitwie pod Chrobrzem.
18 marca – stoczono jedną z najkrwawszych w powstaniu styczniowym bitwę pod Grochowiskami, ostatnią z udziałem żuawów śmierci dowodzonych przez François Rochebrune'a. Bitwa zakończyła się zwycięstwem Polaków.
19 marca – dyktator powstania Marian Langiewicz i jego adiutant, Anna Pustowójtówna, zostali aresztowani przez Austriaków po przeprawieniu się przez Wisłę do Galicji.
21 marca:
wysłany do Krakowa Stefan Bobrowski wydał tam - podpisaną własnym imieniem i nazwiskiem - skierowaną przeciw „białym” i „mierosławczykom” odezwę, proklamującą powrót władzy w ręce Rządu Narodowego po upadku dyktatury Langiewicza.
powstanie styczniowe: oddział Leona Czechowskiego został rozbity pod Hutą Krzeszowską.
22 marca – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Olszakiem.
24 marca – powstanie styczniowe: oddział powstańczy pod dowództwem pułkownika Marcina Borelowskiego poniósł klęskę w bitwie pod Krasnobrodem.
5 kwietnia – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Szklarami.
12 kwietnia – powstanie styczniowe: w sprowokowanym przez „białych” pojedynku został zamordowany pierwszym strzałem („był do tego stopnia krótkowidzem, że pojedynek na pistolety [...] narażał go na śmierć niechybną”) przez hrabiego Adama Grabowskiego należący do stronnictwa „czerwonych” Stefan Bobrowski, członek Komitetu Centralnego Narodowego i Tymczasowego Rządu Narodowego, najwybitniejszy - choć zaledwie dwudziestotrzyletni - z przywódców powstania styczniowego.
14 kwietnia – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Budą Zaborowską.
16 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Borowymi Młynami.
18 kwietnia – powstanie styczniowe: kolumna wojsk rosyjskich rozgromiła obóz powstańców pod Brodami.
21 kwietnia – powstanie styczniowe: oddział Zygmunta Sierakowskiego pobił Rosjan w bitwie pod Ginietynami.
23 kwietnia – powstanie styczniowe: nierozstrzygnięta bitwa pod Wąsoszem.
24 kwietnia:
powstanie styczniowe: dowodzony przez Marcina Borelowskiego (pseud. „Lelewel”) oddział został pod Józefowem rozbity przez Moskali; w boju poległ Mieczysław Romanowski, lwowski poeta romantyczny.
powstanie styczniowe: stoczono bitwę pod Jaworznikiem w której Moskale rozbili oddział powstańczy kpt. Anastazego Mossakowskiego.
26 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w II bitwie pod Nową Wsią.
29 kwietnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Brdowem.
3 maja – powstanie styczniowe: Tymczasowy Rząd Narodowy powołał powołał Komitet Polski w Paryżu.
4/5 maja – powstanie styczniowe: w nocy oddział Ignacego Mystkowskiego urządził pod Stokiem zasadzkę na wojska rosyjskie, odnosząc jedno z największych polskich zwycięstw podczas powstania.
5 maja – powstanie styczniowe: w bitwie pod Krzykawką poległ Francesco Nullo, dowódca tzw. garibaldczyków czyli włoskich ochotników, którzy wzięli udział w powstaniu.
6 maja – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Kobylanką.
7 maja – powstanie styczniowe: wygrana powstańców w bitwie pod Medejkami.
8 maja – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w I bitwie pod Ignacewem koło Konina. Moskale rozbili oddział Edmunda Taczanowskiego; niedobitki zdołał wyprowadzić Jan Kanty Działyński.
9 maja – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Birżami.
11 maja – powstanie styczniowe: oddział Antoniego Jeziorańskiego został rozbity w bitwie pod Hutą Krzeszowską.
13 maja:
powstanie styczniowe na Litwie i Rusi: do Wilna przybył nowy generał-gubernator Michaił Murawjow.
powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Kietlanką.
15 maja – powstanie styczniowe: ujęty przez Moskali generał Zygmunt Padlewski został rozstrzelany.
17 maja – powstanie styczniowe: pod Horkami koło Kobrynia rozpoczęła się pierwsza bitwa powstania styczniowego, w której dowodził Romuald Traugutt.
19 maja – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Tuczapami.
21 maja – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Kadyszem.
23 maja – powstanie styczniowe: upadł Tymczasowy Rząd Narodowy. Sprzyjający „czerwonym” Jan Wernicki, Włodzimierz Lempke i Stanisław Olszański przejęli pieczęć Rządu Narodowego (tzw. kwietniowego, kierowanego przez Agatona Gillera) - co w warunkach państwa podziemnego oznaczało jego obalenie; rozpoczęło się formowanie „rządu czerwonych prawników”.
25 maja – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Horkami.
26 maja – powstanie styczniowe: oddziały powstańcze pod wodzą gen. Edmunda Różyckiego odniosły błyskotliwe zwycięstwo w bitwie pod Salichą nad rosyjskim oddziałem karnym dowodzonym przez kpt. Łomonosowa.
27 maja – powstanie styczniowe: w skład Rządu Narodowego weszli Piotr Kobylański i Erazm Malinowski.
30 maja – powstanie styczniowe: stoczono I bitwę pod Chruśliną.
1 czerwca – powstanie styczniowe: między Małkinią a Czyżewem dróżnik kolejowy dokonał sabotażu poprzez rozkręcenie szyn doprowadzając do katastrofy rosyjskiego pociągu, w której zginęło 20 oficerów i 600 żołnierzy.
2 czerwca – powstanie styczniowe: Rząd Narodowy (czerwonych prawników) powołał w każdym powiecie i w Warszawie trybunały rewolucyjne do sądzenia spraw politycznych.
3 czerwca – powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Nagoszewem.
9 czerwca – powstanie styczniowe: personel Banku Polskiego na placu Bankowym w Warszawie przekazał powstańcom, dowodzonym przez Aleksandra Waszkowskiego depozyty Kasy Głównej Królestwa w wysokości 3,6 miliona złotych, 500 tysięcy rubli i wielu listów zastawnych.
10 czerwca – powstanie styczniowe: oddział Edmunda Calliera stoczył z wojskami rosyjskimi bitwę pod Kleczewem.
12 czerwca – na stokach Cytadeli Warszawskiej stracony przez powieszenie został ksiądz Agrypin Konarski - kapucyn, w powstaniu styczniowym kapelan oddziałów Teodora Cieszkowskiego, Dionizego Czachowskiego i Władysława Kononowicza.
14 czerwca – na rozkaz namiestnika Królestwa Polskiego, wielkiego księcia Konstantego Mikołajewicza, arcybiskup metropolita warszawski Zygmunt Szczęsny Feliński został wywieziony do Gatczyny koło Petersburga; do kraju wrócił dopiero po 20 latach.
15 czerwca – powstanie styczniowe: porażka Polaków w bitwie pod Lututowem.
18 czerwca – powstanie styczniowe: porażka powstańców w bitwie pod Górami.
20 czerwca – powstanie styczniowe: doszło do bitwy pod Komorowem, przerwanej przez gwałtowną burzę.
21 czerwca – powstanie styczniowe: utworzono Wydział Wykonawczy Rządu Narodowego dla Wołynia, Podola i Ukrainy.
27 czerwca:
na Placu Łukiskim w Wilnie został stracony Zygmunt Sierakowski, dowódca powstańczy na Litwie; ujętego przez Moskali po bitwie pod Birżami skazano 23 czerwca zaocznie na karę śmierci; mimo interwencji brytyjskiego ambasadora Francisa Napiera u ministra wojny Milutina wyrok został konfirmowany przez Murawjowa za zgodą cara Aleksandra II, z zamianą rozstrzelania na powieszenie.
porażka oddziału Józefa Oxińskiego w bitwie pod Przedborzem.
2 lipca – powstanie styczniowe: stoczono bitwę pod Radziłłowem.
10 lipca – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Ossą.
14 lipca – rząd carski odrzucił noty rządów Anglii, Francji i Austrii w sprawie amnestii i ustępstw dla Królestwa Polskiego w ramach Konstytucji z 1815.
16 lipca – popadły w niełaskę i urlopowany przez rząd w Petersburgu cywilny naczelnik władz Królestwa Polskiego, margrabia Aleksander Wielopolski, wyjechał z kraju (jak się okazało - na zawsze); jego „tymczasowym” zastępcą w Radzie Administracyjnej został hrabia Fiodor Berg.
19 lipca – we Lwowie została podpisana Concordia, umowa pomiędzy biskupami rzymskokatolickimi a greckokatolickimi.
4 sierpnia – powstanie styczniowe: gen. Michał Heydenreich pokonał Rosjan w II bitwie pod Chruśliną.
5 sierpnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Depułtyczami Królewskimi.
8 sierpnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Żyrzynem.
24 sierpnia – powstanie styczniowe: klęska powstańców w bitwie pod Fajsławicami.
25 sierpnia:
powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Sędziejowicami.
powstanie styczniowe: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Żelazną.
w następstwie przegranej przez Moskali bitwy pod Żyrzynem namiestnik Królestwa Polskiego, wielki książę Konstanty Mikołajewicz, został odwołany do Petersburga.
3 września – powstanie styczniowe: powstańcy pod dowództwem pułkownika Marcina Borelowskiego odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Panasówką.
6 września – powstanie styczniowe: w przegranej bitwie na Sowiej Górze śmiertelnie ranny został Marcin Borelowski.
15 września – powstanie styczniowe: II bitwa pod Małogoszczem.
19 września – powstanie styczniowe: zamach w Warszawie na namiestnika Królestwa Polskiego, generała Berga.
30 września – powstanie styczniowe: podczas bitwy pod Mełchowem stracił lewą nogę i dostał się do niewoli Adam Chmielowski, późniejszy brat Albert.
17 października – Romuald Traugutt został dyktatorem powstania styczniowego.
8 listopada – powstanie styczniowe: oddział ppłk. Jana Rudowskiego rozbroił rosyjską załogę Szydłowca.
16 listopada – powstanie styczniowe: zwycięstwo polskie w bitwie pod Rossoszem.
21 listopada – Moskale, nie czekając na akt ułaskawienia, dokonali w Siedlcach publicznej egzekucji (przez powieszenie) ujętego 8 tygodni wcześniej Władysława Rawicza - cywilnego naczelnika województwa podlaskiego w powstaniu styczniowym.
25 listopada – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Opatowem.
4 grudnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Sprową.
5 grudnia – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców pod dowództwem pułkownika Karola Kality w bitwie pod Mierzwinem.
23 grudnia – powstanie styczniowe: w Radomiu został rozstrzelany przez Moskali powstańczy dowódca Zygmunt Chmieleński.
Powstanie styczniowe: nocny wymarsz z Krakowa ochotników do obozu powstańczego w Ojcowie.
Powstanie styczniowe: Dyrekcja Policji w Krakowie wydała zakaz uczestnictwa w powstaniu na terenie Królestwa.
Powstanie styczniowe: z Krakowa wyruszył oddział ochotników pod dowództwem Józefa Grekowicza. Po przekroczeniu granicy został rozbity. Podobnie skończyły się następne wyprawy.
Alfred Larsen (ur. 24 listopada 1863 w Oslo, zm. 10 września 1950 w Oslo) – norweski biznesmen, filantrop i żeglarz, olimpijczyk, zdobywca złotego medalu w regatach na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w 1912 roku w Sztokholmie.Fiodor Fiodorowicz Berg (ros. Фёдор Фёдорович Берг, właściwie Friedrich Wilhelm Rembert von Berg; ur. 27 maja 1794 w Sangaste (gubernia inflancka, obecnie Estonia), zm. 18 stycznia 1874 w Sankt Petersburgu) – hrabia Wielkiego Księstwa Finlandii, generał kwatermistrz rosyjski. Od 1865 feldmarszałek. Geodeta.
Podstrony: 1 [2] [3] [4]
Warto wiedzieć że... beta
II bitwa pod Małogoszczem – bitwa powstania styczniowego, miała miejsce 16 września 1863 roku. Władysław Sokołowski ps. „Iskra” zaatakował Małogoszcz, prowadząc 400-osobowy oddział wojsk powstańczych (250 strzelców, 100 kosynierów i 50 kawalerzystów). Atak został jednak rozbity przez przeważające siły rosyjskie, które otrzymały przed bitwą znaczne wzmocnienie. Polacy zostali wyparci, grupa kosynierów dostała się do niewoli.
Dionizy Feliks Czachowski (ur. 6 kwietnia 1810 w Niedabylu, zm. 6 listopada 1863) – pułkownik, naczelnik wojenny województwa sandomierskiego w powstaniu styczniowym.
Emanuel Sonnenberg (ur. 5 sierpnia 1863 r. w Inowłodzu, zm. 20 lipca 1939 r. w Łodzi) – lekarz dermatolog, lekarz naczelny i ordynator łódzkich szpitali, społecznik, działacz łódzkich samorządów lekarskich; patron Szpitala Miejskiego na Stokach w Łodzi.
Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe (pop. Towarzystwo Strażnica) – korporacje prawne reprezentujące przed władzami świeckimi Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy.
Komitet Polski w Paryżu – zagraniczna ekspozytura Rządu Narodowego w czasie powstania styczniowego. Powołany 3 maja 1863 w Paryżu przez Tymczasowy Rząd Narodowy. Przewodniczącym komitetu został książę Władysław Czartoryski, jego sekretarzem Józef Ordęga.
Konfederacja Granady (hiszp. Confederación Granadina) – państwo powstałe w wyniku przekształcenia Republiki Nowej Granady, istniejące w latach 1858-1863 na terenach obecnej Kolumbii i Panamy. W 1863 roku na jego miejscu powstały Stany Zjednoczone Kolumbii.
Przemowa gettysburska (również adres gettysburski) – krótka przemowa prezydenta USA Abrahama Lincolna wygłoszona 19 listopada 1863 roku, podczas uroczystości na Narodowym Cmentarzu Gettysburskim. Przemowę dedykował żołnierzom Unii, poległym w bitwie pod Gettysburgiem; przedstawiała cele, w imię których jego rząd prowadził wojnę o przywrócenie jedności państwa. Nacisk położył głównie na zgodność tych celów z podstawowymi założeniami konstytucji z 1787 r. Wystąpienie to uważane jest za wzór amerykańskiej retoryki politycznej, czyli zwięzłej i zawierającej ważne treści.
