1559

Przeczytaj także...
Bartłomiej Schachmann (w źródłach także: Bartholomäus, Barthell Schachtman) (ur. 11 września 1559 w Gdańsku - zm. 23 kwietnia 1614 tamże) – burmistrz Gdańska, kupiec.Walezjusze (fr. Valois) – dynastia królów francuskich panująca w latach 1328-1589. Jej założycielem był Karol de Valois - ojciec Filipa VI i syn Filipa III Śmiałego.
3 października jest 276. (w latach przestępnych 277.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 89 dni.

Rok 1559 / MDLIX

stulecia: XV wiek ~ XVI wiek ~ XVII wiek
lata: 1549 « 1554 « 1555 « 1556 « 1557 « 1558 « 1559 » 1560 » 1561 » 1562 » 1563 » 1564 » 1569

Spis treści

1 Wydarzenia w Polsce

2 Wydarzenia na świecie

3 Urodzili się

4 Zmarli

Wydarzenia w Polsce[]

Czerwiec – król Zygmunt II August na zawsze opuścił Kraków. Za jego panowania rezydencjalny charakter Krakowa zaczął wyraźnie zanikać.

31 sierpnia – Zygmunt II August zawarł w Wilnie pakt z Gothardem Kettlerem, na mocy którego Zakon Inflancki oddaje się pod opiekę króla.

W Lublinie ukazało się pierwsze polskie wydanie Talmudu.

Wydarzenia na świecie[]

15 stycznia – Elżbieta I została koronowana na królową Anglii.

2 kwietnia – Francja, Hiszpania i Anglia podpisały pokój w Cateau-Cambrésis, kończący wojny włoskie.

3 kwietnia – w Cateau-Cambrésis zawarto pokój hiszpańsko-francuski i osobny pokój francusko-angielski. Zakończyło to wojnę o hegemonię w Europie między Walezjuszami a Habsburgami.

12 maja – papież Paweł IV wydał bullę Super Universas, regulującą strukturę administracyjną Kościoła katolickiego w okręgu burgundzkim Rzeszy Niemieckiej, na terenie którego leżą dzisiaj: Holandia, Belgia i Luksemburg.

30 czerwca – król francuski Henryk II został podczas turnieju rycerskiego trafiony ułamaną lancą przeciwnika w oko, w wyniku czego zmarł 10 lipca.

10 lipca – Franciszek II został królem Francji.

25 grudnia – Pius IV został papieżem.

Wprowadzenie w Kościele katolickim Indeksu ksiąg zakazanych.

Urodzili się[]

luty – Johan von Tilly, generał w służbie bawarskiej, a następnie habsburskiej (zm. 1632)

12 maja – Stanisław Pius Radziwiłł, syn Mikołaja Radziwiłła Czarnego, ordynat ołycki (zm. 1599)

2 lipca – Ludwig Iselin, bazylejski uczony (zm. 1612)

22 lipca – Wawrzyniec z Brindisi, włoski kapucyn, teolog, dyplomata, Doktor Kościoła, święty katolicki (zm. 1619)

5 sierpnia – Wawrzyniec Gembicki, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski (zm. 1624)

5 sierpnia – Mikołaj z Mościsk, polski teolog-moralista i pisarz ascetyczny (zm. 1632)

11 września – Bartłomiej Schachmann, burmistrz Gdańska (zm. 1614)

13 listopada – Albrecht VII Habsburg, arcyksiążę austriacki, wicekról Portugalii, namiestnik hiszpańskich Niderlandów (zm. 1621)

Sansa Hon'inbō, japoński gracz go z okresu Edo (zm. 1623)

Jan Jones, walijski franciszkanin, męczennik, święty katolicki (zm. 1598)

Andrzej Leszczyński, syn Rafała Leszczyńskiego, wojewoda brzeskokujawski (zm. 1606)

Nurhaczy, twórca państwa mandżurskiego, przodek władców Chin z dynastii Qing (zm. 1626)

Zmarli[]

1 stycznia – Chrystian III, król Danii i Norwegii (ur. 1503)

25 stycznia – Chrystian II, król Danii, Norwegii i Szwecji (ur. 1481)

12 lutego – Otto Henryk Wittelsbach, książę Palatynatu-Neuburg, elektor Palatynatu reńskiego (ur. 1502)

10 lipca – Henryk II, król Francji (ur. 1519)

18 sierpnia – Paweł IV, papież kościoła katolickiego (ur. 1476)

15 września – Izabela Jagiellonka, królowa węgierska.Córka Zygmunta I Starego i Bony Sforzy (ur.1519)

3 października – Herkules II d'Este, książę Ferrary i Modeny (ur. 1508)

Mikołaj Dzierzgowski - prymas Polski (ur. 1490)

Luksemburg, Wielkie Księstwo Luksemburga (luks. Lëtzebuerg, Grousherzogdem Lëtzebuerg; niem. Luxemburg, Großherzogtum Luxemburg; fr. Luxembourg, Grand-Duché de Luxembourg) – państwo położone w Europie Zachodniej. Graniczy z Francją od południa, Niemcami od wschodu i z Belgią od zachodu i północy. Państwo członkowskie Unii Europejskiej oraz NATO.Chrystian II zwany Okrutnym (ur. 1 lipca 1481 w Nyborgu, zm. 25 stycznia 1559 w Kalundborgu) – król Danii i Norwegii 1513–1523 oraz Szwecji 1520–1521 z dynastii oldenburskiej.

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

Warto wiedzieć że... beta

Stworzenie zestawienia władców Francji może nastręczać problemy ze względu na wątpliwości w ustaleniu początku państwa francuskiego. Zwykle przyjmuje się, iż był nim początek dynastii Kapetyngów w 987 roku.

Henryk II (ur. 31 marca 1519 w Saint-Germain-en-Laye, zm. 10 lipca 1559 w Paryżu) – król Francji od 1547 r., syn króla Franciszka I (1494–1547), z dynastii Walezjuszów i Klaudii Walezjuszki.

Wawrzyniec Gembicki herbu Nałęcz (ur. 5 sierpnia 1559, Gembice, obecnie Gębice – zm. 10 lutego 1624 Łowicz) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, biskup chełmiński, biskup kujawski, kanclerz wielki koronny, podkanclerzy koronny, sekretarz wielki koronny.

Habsburgowie – dynastia niemiecka (von Habsburg). Założycielem dynastii był Guntram Bogaty (X wiek). Nazwa rodziny wywodzi się od pierwszej posiadłości rodu, zamku Habsburg (od staro-wysoko-niemieckiego hab lub haw – przejście, przeprawa przez rzekę; legendarna etymologia od niem. Habichtsburg – Jastrzębi Zamek) położonego w kantonie Aargau w Szwajcarii. Przedstawiciele dynastii panowali m.in. w krajach niemieckich i włoskich, Świętym Cesarstwie Rzymskim, Czechach, Hiszpanii, Portugalii, Burgundii, na Węgrzech (a co za tym idzie także w Chorwacji) i w Siedmiogrodzie, w Niderlandach, na Śląsku oraz hiszpańskich i portugalskich koloniach w Azji i obu Amerykach. Dynastia w linii męskiej wygasła w 1740. Ostatnia z rodu Maria Teresa Habsburg wraz z mężem cesarzem Franciszkiem I Lotaryńskim założyła nową dynastię Habsbursko-Lotaryńską.

Otto Henryk Wittelsbach (ur. 10 kwietnia 1502 w Ambergu, zm. 12 lutego 1559 w Heidelbergu) – książę Palatynatu-Neuburg, elektor Palatynatu Reńskiego.

Talmud (hebr. תלמוד talmud = nauka) – jedna z podstawowych (choć nie jest uznawana za świętą) ksiąg judaizmu. Został napisany językiem judeo-aramejskim. Talmud jest komentarzem do biblijnej Tory, w którym wyjaśniono jak przestrzegać prawa zawartego w Torze w warunkach, jakie zapanowały wśród Żydów wypędzonych z Palestyny w II w. n.e. Można powiedzieć, że Talmud jest czymś w rodzaju katechizmu obowiązującego wyznawców tradycyjnego judaizmu.

Palatynat, Palatynat Reński (niem. Pfalzgrafschaft, łac. palatium – pałac) – kraina historyczna w zachodnich Niemczech na zachód od Renu. Obecnie wchodzi w skład kraju związkowego Nadrenia-Palatynat i części Badenii-Wirtembergii (Heidelberg).